Siyasi gücün merkezi TBMM
Muhalefet, güçlendirilmiş parlamenter sistem önerisi için TBMM’de buluşacak. Altı parti, bakanların milletvekilleri arasından seçilmesi, başbakan ile bakanların sorumluluklarının artırılması konularında anlaştı.
Hüseyin Şimşek
CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi arasındaki güçlendirilmiş parlamenter sistem görüşmelerinde üçüncü buluşma, salı günü TBMM'de gerçekleştirilecek. Daha önce iki kez bir araya gelen parti kurmayları, son görüşmede güçlendirilmiş parlamenter sisteme yönelik kritik ayrıntıları ele alacak.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin kurumsal çöküş getirdiği tespitiyle yola çıkan altı muhalefet partisi, güçlendirilmiş parlamenter sistem çalışmalarını sürdürüyor. Liderlerin henüz katılmadığı ve genel başkan yardımcıları tarafından yürütülen çalışmada önemli aşama kaydedildi. Altı genel başkanın ortak basın açıklamasıyla kamuoyuna duyurmaya hazırlandığı çalışmada, özellikle yasama ve yargı bağımsızlığı konularında ilerleme kaydedildiği öğrenildi. Muhalefet kulislerinden edinilen bilgiye göre, üzerinde anlaşılan ilk konu, cumhurbaşkanının yetkilerinin alınması oldu. Buna göre, yürütme yetkisi tamamen bakanlar kuruluna bırakılacak. Başbakan ile bakanlar arasında sorumluluk bölüştürülecek, başbakan, “eşitler arasında birinci” olarak en büyük sorumluluk sahibi olacak.
CUMHURBAŞKANI HESAP VERECEK
Çalışmaya göre, Cumhurbaşkanı herhangi bir siyasi partinin üyesi olamayacak, tarafsızlığını çiğnerse Meclis önünde hesap vermesinin önü açılacak. TBMM’de yapılacak oylamada, toplantıya katılan milletvekillerinin çoğunluğunun oyunu alması durumunda hükümet kurulacak. Mevcut hükümeti düşürmek, “istikrarın sağlanması” amacıyla zorlaştırılacak. Hükümet güvenoyu alamasa bile yerine alternatif bir hükümet oluşturulmadığı sürece görevini sürdürecek. Bakanlar, meclis içerisinden seçilecek, milletvekili seçilemeyenler bakan olamayacak. Yasama sürecine iktidar partisi dışında muhalefet partileri de dahil edilecek, komisyonların yapısı değiştirilerek muhalefet temsilcilerinin sayısı artırılacak. Sözlü soru, gensoru gibi mekanizmalar yeniden aktif hale getirilecek.
ADALET BAKANI HSK’DEN ÇIKIYOR
Çalışmada, yargı bağımsızlığı konusu da öne çıktı. Edinilen bilgiye göre, yargının tam bağımsız hale gelmesi için çeşitli formüller üzerinde duruluyor. Muhalefet temsilcileri, Hâkimler ve Savcılar Kurulu’nun (HSK) yapısının tamamen değiştirilmesi görüşünde anlaştı. Adalet Bakanı ve bakanlık temsilcileri HSK’den çıkarılacak, yüksek yargıda seçim sistemi değişecek. Bu konudaki çalışmalar da salı günü ele alınacak.
Parlamenter sistem için önemli bir aşama kaydedildiğini dile getiren İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, çalışmanın detaylarını BirGün’e anlattı. Dünyadaki tüm parlamentoların dört temel görevinin bulunduğunu kaydeden Erdem, “Bunlardan birincisi milleti temsil, ikincisi hükümeti denetleme, üçüncüsü bütçe yapma, dördüncüsü de kanun çıkarmadır. Bizim ülkemizde üç yıldır izlenen sistemde millet temsili var, bunu inkar edemeyiz. Hükümeti denetleme yetkisine ise sahip değiliz. Bütçe yetkisi de yok. Kanun yapma konusu en sıkıntılı konu. Mevcut sistemde Cumhurbaşkanı tek başına Meclis'ten fazla kanun çıkardı. Tüm bunları hesaba kattığımızda, güçlendirilmiş parlamenter sistem bu ülke için olmazsa olmazdır” dedi.
Meclis’i güçlendirmenin yolunun halkın katılımından ve milletvekillerinin yetkilerini artırmaktan geçtiğini bildiren Erdem, “Demokrasinin en önemli ayağı, seçimle başa gelmektir. Ama bir seçimden diğerine kadar hükümet edenlerin denetlenmemesi, seçimleri de anlamsız kılar. Temel ilkelerin hepsinde ortak paydadayız” diye konuştu.
SİYASİ GÜCÜN MERKEZİ MECLİS
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek ise Meclis’in tüm siyasetin merkezi haline geleceğini söyledi.
“Cumhurbaşkanı Hükümet Sistemi’nin ne kadar ucube bir sistem olduğunu hepimiz yaşadık ve gördük” diyen Erkek, şöyle konuştu:
“Mevcut sistem tam olarak bir tek adam sistemi. Bu sistemde en önemli özellik, partili cumhurbaşkanının yürütmenin başında olması, yasama ve yargıyı tahakküm altına almasıdır. Oysa demokratik ülkelerde Meclis siyasi güç merkezi olur. Bunu yeniden sağlamak için çalışıyoruz. İlk meclisten itibaren bakacak olursak parlamentonun bir güç merkezi olduğunu görüyoruz. Kurtuluş Savaşı'nda bile parlamentosu açık olan ülkeye yakışır bir sistem getireceğiz. Kararnameleri sınırlandıracak, Meclis’in itibarını iade edecek bir sistem getireceğiz. Bakanların Meclis’ten çıktığı, yasama süreçlerindeki katılımın arttığı, önerge yöntemlerinin çeşitlendirildiği, parlamentonun ana odak olduğu bir sistem inşa edeceğiz.”
Öte yandan Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu, İYİ Parti lideri Meral Akşener’i İYİ Parti Genel Merkezi’nde ziyaret etti. Ziyarete ilişkin konuşan Karamollaoğlu, Akşener için "Cumhurbaşkanlığı adaylığından feragat etmesi kanaatime göre önemli bir adımdı. Tebrik etmek için buradayım" dedi.