Sola sırtını dön, sağ kazansın
İspanyol arkadaşlarıma iki gündür bizim “ağa ile maraba” hikayesini anlatıyorum.
Hani; ağa ile maraba, ağanın güzel atının çektiği arabayla kasabaya giderler. Ağa arabaya kurulmuş, maraba yürüyor. At o sırada patır patır yola yapıyor. Marabanın gözü arabada. Bunu bilen ağa, biraz eğlenmek için; “Ula Memo!” diyor, “Şu b.ku yersen, arabayı sana verecem.”
Gerisini bilirsiniz; Memo at pisliğini yiyip arabayı alır ama pişman. Ağa arabayı kaybettiğinden pişman. Dönüşte bu kez ağa b.ku yiyip arabasını geri alır. Köye girerken, “Ağam” der Memo; “Araba giderken de senindi dönerken de senin, peki biz bu kadar b.ku neden yedik?”
İspanya Nisan’da seçime gitmişti. Sosyal demokrat PSOE birinci geldi. Beklenti solundaki Podemos ve küçük partilerle birlikte bir sol koalisyon kurmasıydı. 7 ay o koalisyonu kuramadılar. Tekrar seçime gidildi. Pazar günkü seçimlerde PSOE yine birinci geldi ama 3 sandalye kaybederek. Podemos da 7 sandalye kaybedip 3. parti pozisyonunu aşırı sağ VOX’a kaptırdı.
Hükümet için 176 oy gereken 350 sandalyeli mecliste yeni durum şu: PSOE’nin 120 (Nisan’a göre 3 eksik), Podemos’un 35 (7 eksik), Podemos’tan ayrılanların sol partisi Mas Pais’in 3 sandalyesi var. PSOE lideri Sanchez’in, hâlâ Podemos + Mas Pais ve oylarını biraz daha artıran küçük bölgesel partilerle ilerici bir sol koalisyon kurma şansı var.
Ancak, seçimi yenilemeye giderken, Sanchez’in hesabı bu değildi: “Bir kumar oynadı ve kaybetti.”
Podemos ise yalnızca 7 sandalye kaybetmekle kalmayıp, 3. parti pozisyonunu da VOX’a kaptırdı.
Seçim sonuçlarına dair ilk değerlendirmede; seçimi yenilemenin sağa yarayacağını söylemiş olan Podemos Lideri Iglasias, “Bir kez daha elimizi Sosyalist Parti’ye ve Sanchez’s uzatıyoruz” derken; Sanchez’de, “İspanyolların çoğunluğuna hizmet için sağlam bir hükümet kurmanın önceliği olduğunu” söyleyip, sağcı PP ile işbirliğine karşı olan tabanını rahatlatmak için “Bu kez, evet, ilerici bir hükümetimiz olacak” diye ekledi.
İkinci seçimde sol oy kaybederken, merkez sağ PP sandalye sayısını 21, aşırı sağ VOX 28 artırdı ve liberal sağ Vatandaşlar ise 47 sandalye kaybetti.
Sonuç, sağın zaferi; özellikle de sandalye sayısını 7 ayda iki mislinden fazla artırarak 3. parti olan VOX’un!
Aşırı sağın olmadığı ülke olarak bilinen İspanya da, artık Avrupa’nın Almanya, Avusturya gibi aşırı sağın “alternatif” olmaya başladığı ülkelerinden biri.
Nisan’dan sonra PSOE ve Podemos’un bir türlü koalisyon kuramamasına karşı Katalan solundan bir milletvekili; “Bugünden sonra ne yanlış yapıldığı konusunda kimin daha iyi bir açıklaması olduğunun hiçbir önemi yok. Halkın göreceği tek şey bir kez daha solun nasıl kaybettiği”, demiş; bir gazeteci de sol koalisyonun kurulamamasını “Sosyal demokrasinin kendi soluna dönük kronik alerjisi”ne bağlamıştı.
Şimdi, o noktadayız! PSOE ve Podemos, bir türlü koalisyon kuramamaları sonucu, ellerini daha zayıflatıp sağı güçlendirdiler.
Fransa’nın ve İtalya’nın faşist liderleri Marine Le Pen ve Matteo Salvini, kardeşleri VOX’un aldığı sonuçtan pek keyifliler. Vox’un bu kadar kısa sürede sandalye sayısını 24’ten 52’ye çıkarmasından keyiflenmesinler de ne yapsınlar.
Şimdi bir sol koalisyon için, desteklerini artıran bölgesel milliyetçi partilere daha fazla ihtiyaç var ve PSOE’nin önündeki alternatifler Nisan’dan farklı değil: Ya sol azınlık veya sol koalisyon, ya da merkez sol-merkez sağ büyük koalisyon.
Her biri dünden daha zor ve bir başka ihtimal de, sola daha fazla kaybettirecek yeni bir seçim!
Kim bilir, belki İspanyol solu da artık bizim ağa ile marabanın sorusunu soruyordur!