Soma Katliamı’nın 6. yılında değişen bir şey yok: Burada insan canı hâlâ ucuz

Manisa'nın Soma ilçesinde 301 maden işçisinin ölümüyle sonuçlanan katliamın üzerinden tam 6 yıl geçti. Katliamda sevdiklerini kaybedenlerin acısı ise ilk günkü gibi taze. Hatta 4,5 yıl süren yargı sürecinde yaşananlar, davaya yönelik siyasi baskılar, yıllarca verdikleri mücadeleye rağmen adaletin yerini bulmaması, Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'ın geçen yıl tahliye edilmesi ve son olarak yeni çıkan infaz yasasıyla diğer tutuklu sanıklara da erken tahliye yolunun açılması, işçi yakınlarının acılarını daha da artırmış durumda.

ACIMIZ AYNI DEĞİŞEN HİÇBİR ŞEY YOK

Katliamda 39 yaşındaki eşi Erdoğan Köse'yi yitiren Gülfidan Köse, 6 yıldır iki çocuğuyla yaşam mücadelesi veriyor. Köse, "Acımız aynı, Soma aynı...Şirket aynı yerde, aynı insanlar çalışıyor. Burada insan canı hâlâ ucuz, değişen hiçbir şey yok" diyor.

Yıllarca adalet yerini bulsun diye mücadele ettiklerini ama istedikleri adaleti bulamadıklarını belirten Köse, "Siyasiler hep engel oldular. Davaya başladığı günden itibaren müdahale ettiler; hâkimimizi, savcımızı değiştirdiler. Bugün 'Eşimin katilleri hak ettikleri cezayı aldı, mutluyum' demeyi çok isterdim. Diyemiyorum. Bu yeni çıkan infaz yasasıyla iyice moralimiz bozuldu. Bizim canımız gitti; ama katilleri yakında çıkacaklar, ellerini kollarını sallaya sallaya aramızda gezecekler" diye konuşuyor.

"Bu davayı kazansaydık o kadar iyi olacaktı ki..." diyen Köse, şöyle devam ediyor: "301 ailenin davası örnek olacaktı. Bugün işçiler, emekçiler aynı baskılara maruz kalmayacaktı. Daha geçen madende üç işçi öldü, bu cinayetler olmazdı o zaman. Salgın var; ona rağmen hiçbir maden kapatılmadı burada, işçiler yine baskıyla çalışıyor. Adalet yerini bulsaydı bir şeyler değişirdi. Biz de zaten bunun için mücadele ediyorduk."

Son olarak mücadelelerinin bitmediğini, suçlular hak ettikleri cezayı alana dek davalarının takipçisi olacaklarını söyleyen Gülfidan Köse, "Dava şimdi Yargıtay'da. İnşallah kararı onamazlar. Umudumuz yok ama ne olursa olsun mücadeleyi sürdüreceğiz. 301 canımızı unutmadık, asla unutmayacağız" diye konuşuyor.

İKİ YIL SONRA SERBEST KALABİLİRLER

Davanın avukatları arasında yer alan Sosyal Haklar Derneği (SHD) avukatı Evren İşler, Soma Katliamı'na ilişkin mahkeme kararının geçen yıl istinaf mahkemesince onandığını hatırlatıyor. Ama bir farkla: "İstinaf, sanıklara verilen cezaları onarken şirkete verilen 3 yıl maden işletmeme cezasını da kaldırdı. Bu kararla Can Gürkan'ı hep serbest bıraktılar hem de ona 'Maden işletebilirsin' dediler."

Dosyanın Yargıtay'da olduğunu belirten İşler, "Yargıtay savcılığının tebliğnamesinde, bizim de savunduğumuz gibi olayın 'olası kast' olduğuna dair ifadeler yer alıyor; ama diğer yandan 'Karar doğru, onanmalı' deniyor. Yargıtay kararını bekliyoruz" diyor.

Yargıtay'ın kararı onaması durumunda tutuklu sanıkların yeni çıkan infaz yasasından yararlanacağına dikkat çeken İşler, "2022 yılında hepsi serbest kalacak" şeklinde konuşuyor.

KAMU GÖREVLİLERİ HÂLÂ YARGILANMADI

Katliamda sorumluluğu bulunan kamu görevlileri de hâlâ yargı önüne çıkarılmış değil. Bakanlıklar bu görevliler hakkında soruşturma izni vermemiş, ancak Danıştay soruşturma izni verilmemesine dair kararı iptal etmişti. Danıştay'ın bu kararına rağmen hâlâ dava açılmadığına dikkat çeken İşler, sözlerini şöyle sürdürüyor:

"Bu yargılamada başından beri yoğun siyasi baskı söz konusu. Daha davanın ilk günü 'Sanıklar SEGBİS'le dinlenecek' şeklindeki karardan tutun, son aşamada mahkeme heyetinin değiştirilmesine ve eski heyet hakkında soruşturma açılmasına, gizli soruşturmalarla hedef şaşırtma hamlelerine kadar... Ama Soma'da yaşanan net bir katliamdı, hepimiz biliyoruz bunu. Ne yaparlarsa yapsınlar, bu gerçeği değiştiremezler."

BU KATLİAMDAN DERS ALINMADI

Katliamda eşini yitiren Gülfidan Köse gibi Av. Evren İşler de "Soma'da değişen bir şey yok" diyor. Katliamın ardından madencilerin çalışma koşullarına ilişkin göstermelik birtakım değişikliklerin yapıldığını anımsatan İşler, "Oysa bu katliamdan sonra işçilerin can güvenliği ile ilgili ciddi önlemler alınmalı, mevzuatta değişiklikler yapılmalıydı. Ama bu katliamdan hiç ders alınmadı" diyor.

Bugün de salgına rağmen maden işletmelerinin durmadığını, yüzlerce maden işçisinin büyük risk altında çalıştırıldığını vurgulayan İşler, son olarak şunları kaydediyor:

"Sermaye daha fazla üretim ve kâr hırsıyla işçilerin hayatını hiçe saymaya devam ediyor, hükümet izliyor. 6 yılda Soma'dan çok daha fazla madenci yaşamını yitirdi. Biz Soma'yı unutmamakla kalmayacağız, yeni Soma'ların yaşanmaması için mücadelemizi sürdüreceğiz."

SOMA DAVASINDA NE OLDU?

Soma Katliamı’nın ardından Soma Kömür İşletmeleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, Genel Müdürü Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik, Teknik Müdür İsmail Adalı, Teknik Nezaretçi Ertan Ersoy ve Emniyet Teknikeri Mehmet Ali Günay Çelik tutuklandı. Davanın ilk duruşması, 13 Nisan 2015’te Akhisar’da başladı. Aileler, her duruşmada davanın görüldüğü salona yürüyerek adalet talep etti.

Davanın 11 Temmuz 2018’deki karar duruşmasında, 5 tutuklu sanığın 15 yıl ile 22 yıl 6 ay arasında değişen hapisle cezalandırılmasına, 9 sanığın adli kontrol şartıyla serbest bırakılmasına, aralarında Alp Gürkan’ın da olduğu 37 sanığın ise beraatine karar verildi. Can Gürkan, ‘taksir’den sadece 15 yıl ceza aldı. Mahkeme Gürkan’ın 3 yıl süreyle maden işletmeciliğinden men edilmesine de hükmetti.

İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi, 18 Nisan 2019’da, tutuklu sanıklara verilen cezaları yerinde buldu. Daire ayrıca, Can Gürkan’ın yurt dışı yasağı konularak tahliye edilmesine karar verdi ve 3 yıl süreyle maden işletmeciliğinden men edilmesine ilişkin kararı kaldırdı. Şimdi dosya Yargıtay’da.

ÇALIŞMAK SERBEST ANMAK YASAK!

Soma Katliamı'nda hayatını kaybeden 301 işçi bugün birçok yerde yapılacak eylemlerle anılacak. Bu eylemlerde Soma için bir kez daha adalet talep edilecek. Ankara'da ise sendika ve meslek örgütlerinin gerçekleştirmek istediği anmaya salgın gerekçesiyle izin verilmedi.

Ankara Valiliği; DİSK, KESK, TMMOB ve TTB'nin Soma Katliamı'nın 6'ncı yıldönümünde 15-20 kişiyle Madenci Anıtı önünde yapmak istediği temsili anma etkinliğine izin vermedi. Valiliğin emek örgütlerine yaptığı bilgilendirmede, "13 Mayıs 2020 günü saat 12.30'da Madenci Anıtı önünde talep edilen basın açıklamasının, pandemi kapsamında alınan tedbirler nedeniyle 'uygun olmadığı' hususunda bilgi ve gereğini rica ederim" dendi. Emek ve meslek örgütleri, özel maden işletmelerinde salgına rağmen işçilerin çalışmaya devam ettiğine dikkat çekerek yasağa tepki gösterdi.

Manisa Soma'da Bağımsız Maden-İş Sendikası üyesi madenciler, saat 15.05'te Beşyol Madenci Anıtı önünde bir araya gelerek katliamda yitirdikleri meslektaşlarını anacak. Madenciler, "Affetmiyoruz, 301'in hesabı sorulacak!" diyecek.

İstanbul'da da anmalar yapılacak. İstanbul Emek, Barış ve Demokrasi Güçleri, Kadıköy Rıhtım'da saat 18.00'de "Sizin 'normaliniz' Soma'dır!" sloganıyla anma etkinliği düzenleyecek.