Sosyal politikalar hayat kurtarıyor

Umut SERDAROĞLU

Maraş merkezli depremlerin ardından alınmayan önlemler, kaçak yapılaşma ve altyapı yetersizliği nedeniyle hem Türkiye hem de Suriye’de on binlerce kişi yaşamını yitirdi. Bir başka deprem ülkesi olan Şili ise afete yönelik hazırlığın en doğru yapıldığı yerlerin başında geliyor. Bölgede sık sık büyük depremler yaşansa da ölen sayısı çok az. Worlddata’nın paylaştığı verilere göre Başkent Santiago’da 2012’de gerçekleşen 7.2 şiddetindeki depremde bir kişi öldü. 2015’teki 8.3 şiddetindeki depremde ölen kişi sayısı 7 iken, 2016’daki 7.6 şiddetindeki depremde kimse ölmedi.

Şili’nin kaçak yapılaşma gibi depremde zararı artıracak uygulamalara yönelik çok katı kuralları olduğunun altını çizen Berlin Freie Üniversitesi Afet Araştırma Bölümü’nden Dr. Vicente Sandoval, tahribatı en aza indirmek için izlenmesi gereken adımları anlattı.

‘ÖNLEM KÜLTÜRÜ’ ŞART

1960 yılından bu yana Şili’nin bir deprem ülkesi olarak önemli çalışmalar gerçekleştirdiğini dile getiren Vicente Sandoval, “Şili, olası büyük depremlere yönelik hazırlık ve bu depremlerin etkisinin nasıl azaltılacağına dair yoğun çalışmalar gerçekleştiriliyor. Her bölgede zemin ve arazi ile ilgili güncel çalışmalar yapıldığı gibi yapılar, sismik tasarıma uygun olup olmadığı yönünde birçok testten geçiyor. Bu nedenle deprem riski olan ülkelerde evi satın alan kişiler, inşaat firmaları, yetkililer ve politikacılar tarafından Şili’de olduğu gibi bir ‘önlem kültürü’ oluşturulması gereklidir. Görüldüğü gibi sadece politika düzeyinde değil toplumun tüm kesiminin bu şartlara uyması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Maraş merkezli depremlerin Türkiye ve Suriye’de bir önlem kültürünün olmadığını ortaya çıkardığının altını çizen Deprem Uzmanı, “Yaşanan felaket altyapının, şehirlerin ve binaların yapılış şeklinin bir kez daha önemini ortaya koydu. Bu nedenle hükümet afete hazırlık ve afeti önlemenin en önemli olduğu bir ‘entegre afet risk yönetimi’ üzerinde rehberlik etmeli ve çalışmalıdır. Bahsettiğim entegre afet risk yönetimi, sivil toplum kuruluşlarının, eğitim gruplarının, üniversitelerin, özel sektörün ve kamu kuruluşlarının halka afet riskinin azaltılmasının bir öncelik olduğunu anlatmasıdır” diye belirtti.

Dr. Vicente Sandoval - Berlin Freie Üniversitesi Afet Araştırma Bölümü

ALTYAPI ÇOK ÖNEMLİ

Altyapının afetin ardından kurtarma çalışmalarında hayati öneme sahip olduğunu aktaran Sandoval şöyle konuştu:

“Afete hazırlık sadece kurtarma ekipleri ve sığınaklardan ibaret değildir. Özellikle deprem riski olan bölgelere altyapı hayati önem taşır. Havaalanı, karayolu gibi bağlantı yolları etkilenen bölgelere, hastanelere ulaşmakta ve iletişimi sürdürmekte çok kritiktir. Bu yolların depreme göre yapılmaması ikinci bir afete yol açar. Entegre afet risk yönetimi de bir afet öncesinde tüm bu senaryoları dikkate almak anlamına gelir." Afet risk yönetimi aşamalarının afetten önce ve sonra olmak üzere iki aşamaya ayrıldığı kaydeden Sandoval “Afetten önce riskin yaratılmasından kaçınılmalı, riskli bölgeler tahliye edilerek yeni yerleşim planları yapılmalı, kurtarma ekipleri için erken uyarı sistemleri kurulmalı, eğitim ve kaynaklara önem verilmeli. Afet sonrasında ise müdahale için kurtarma ekiplerinin yeterliliği ve altyapının sağlamlığı, iyileşme aşamasında etkilenen insanlara orta vadede yeni konut ve iş imkânları sunulması, bölgede yeniden yapılanma büyük önem taşır” diye konuştu.

AF YANLIŞ KARAR

Şili’nin imar affına izin vermediği gibi kaçak yapılaşmaya karşı çok katı kuralları olduğunu aktaran Dr. Vicente Sandoval, “Af kesinlikle doğru bir karar değil. Özellikle dünyada bu ve kayıt dışı yapılaşma ile ilgili çok fazla sorun var. Şili’de bu tür uygulamalara karşı çok katı kurallar var. Kayıtdışı yerleşimlerin azaltılması esas olarak ise sosyal politikalar ile mümkündür” dedi. Afet toplanma alanlarının önemine de değinen Sandoval, “Bu bölgelerin afetten önce tanımlanması, uygun şekilde emniyete alınması gerekiyor. Aynı zamanda halk bu tür toplanma alanlarının öneminin farkında olmalı ve onları korumalı” diye konuştu.