‘Suçiçeği aşısında çocuklar kobay olarak mı kullanıldı?’

Mustafa M. Bildircin

CHP’li Murat Emir, bir yaşına gelmiş bebeklere uygulanan ve 2013 yılında Ulusal Aşılama Program’ına dahil edilen suçiçeği aşısının bu yılki ihalesini TBMM gündemine taşıdı.

Suçiçeği aşısının, canlı bir aşı olması nedeniyle üretim standartlarından kullanım sonuçlarına kadar bazı riskler taşıdığını belirten Emir, “Aşı ile ilgili etkinlik, güvenilirlik, ulusal izlem ve yan etki izlem verileri büyük önem taşımaktadır” ifadesini kullandı.

Aşının 2013-2017 yılları arasında ABD merkezli MSF firmasından, 2017 yılından sonra da Güney Koreli aşı üreticisi Green Cross firmasından tedarik edildiğini belirten Emir, aşı ihalesinde 2020 yılında ise farklı bir süreç işletildiğinin altını çizdi.

GEREKÇESİZ ERTELENDİ

Emir’in aktardığı bilgilere göre, ihale sürecinde şunlar yaşandı:

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün, tedarik için 2020 yılında açtığı ihale, sebep gösterilmeden üç kez ertelendi. İhalenin Devlet Malzeme Ofisince (DMO) tarafından yapılmasına karar verildi. DMO, 23 Eylül 2020 tarihinde bir buçuk milyon adet suçiçeği aşısı alımı için ihaleye çıktı. İhaleyi, yerli iş ortağı Keymen firması ile birlikte Güney Kore firması SK kazandı.

ÜLKESİ DIŞINDA KULLANILMADI

Firmanın, “Üretildiği ülke dışında kullanılan ülkeler listesini” ihale evrakları arasında sunmadığı öğrenildi. Daha önce üretici firma SK’nin en iyi teklifi yapmış olmasına karşın dünyanın en büyük tedarikçisi olan Pan American Health Organization tarafından, “Çocuklarımız kobay değildir” diyerek iki kez reddedildiği bildirildi.

FİRMA KOLLANDI MI

Aşıların teslimat süreci ile ilgili de sıkıntıların yaşandığını kaydeden Emir, şöyle konuştu:

“Ekim ayında teslim edilmesi gereken 200 bin doz aşı verilememiş, Kasım ayında da Ekim’de verilmesi gereken miktarın ancak yarısı teslim edilebilmiştir. Tedarikte sıkıntılar yaşanırken DMO’nun, şartnameye çok düşük cezalar koymuş olması, firmanın önceden bilinerek kollandığı izlenimini doğurmaktadır. Aşı ile ilgili ulusal izlem çalışmaları, etkinlik ve güvenilirlik verileri ile farklı ülke kullanımları ve farklı ırklarda sonuçlarına ilişkin yayınların olmadığı da bilinmektedir. Bugüne kadar yalnızca Güney Kore’de 440 bin gibi çok düşük sayıda bir kullanımı olmasına karşın, söz konusu aşının seçilmesinin nedeni anlaşılamamıştır.”

SAĞLIK BAKANI KOCA'YA SORULDU

Emir, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın yanıtlaması istemiyle şu soruları sordu.

■ 23 Eylül 2020 tarihinde DMO tarafından yapılan bir buçuk milyon adet suçiçeği aşısı ihalesini kazanan SK firmasının aşısı, üretildiği ülke dışında başka bir ülkede kullanılmış mıdır?

■ Kullanılmamış ise, Türkiye bu aşıyı kullanan ilk ülke olarak çocuklarını kobay olarak mı kullanmıştır?

■ Aşı ile ilgili herhangi bir ulusal izlem çalışması yapılmış mıdır? Yapılmadıysa ulusal izlem çalışması olmaksızın aşının kullanım sonuçları nasıl öngörülmüştür?