Sürgündeki gazeteciler Özgüden  ve Tuğsavul’un hayatı film oldu

GÜRSEL KÖKSAL

Türkiye’deki 12 Mart faşist darbesinden bu yana Avrupa’da sürgünde yaşayan gazeteci yazarlar, yaşam ve mücadele arkadaşları Doğan Özgüden ve İnci Tuğsavul Özgüden’i olağanüstü yaşamlarını konu alan, Yönetmen Esra Yıldız tarafından yapılan belgesel “Vatansız – Heitatlos“ Köln’de gösterilecek. 
“Türkiye Almanya Kültür Forum“un düzenlediği ve Köln Büyükşehir Belediyesi Kültür Dairesi, Çokkültürlülük Forumu derneği ile Filmhaus’un desteklediği film sunum pragrama, Özgüden ve Tuğsavul’la birlikte belgeselin hazırlayan Yönetmen Esra Yıldız, Alman Gazeteciler Birliği (DJV) Başkanı Gazeteci-Yazar Frank Überal ve Belgesel Yönetmeni, Gazeteci-Yazar Osman Okkan katılacak.

71 YILDIR GAZETECİ

Doğan Özgüden, bir demiryolu emekçisinin oğlu olarak 1936'da Ankara'nın Kalecik ilçesinde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Türkiye'nin çeşitli köy ve şehirlerinde yaptı. Yüksek iktisat öğrenimi (YETO) yaparken 1952 yılında gazeteciliğe Ege Güneşi gazetesinde başladı. Öncü, Milliyet, Sabah Postası ve Gece Postası gazetelerinde yazı işleri müdürlüğü gibi görevlerde bulunduktan sonra, döneminin en büyük sol günlük gazetesi olan Akşam'ın genel yayın müdürlüğünü üstlendi (1964-66). 
Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti, Basın Şeref Divanı ve Basın İlan Kurumu yönetim kurullarında görev yaptı.
1962'den sonra Türkiye İşçi Partisi (TİP) saflarında siyasi çalışmalara katıldı ve iki yıl sonra Merkez Yürütme Kurulu'na seçildi.  
Özgüden çifti, 1967´den sonra haftalık sosyalist dergi Ant´ı ve Ant Yayınları´nı kurdular ve 12 Mart 1971 sıkıyönetimi tarafından kapatılıncaya kadar yönettiler. O zamana kadar yazdıkları yazılardan dolayı haklarında, toplam 300 yılı aşkın hapis cezası talebiyle 50´den fazla dava açılmıştı. Onlar da Türkiye´den ayrıldılar. 
Avrupa´da diğer muhalif sürgünlerle birlikte Demokratik Direniş Hareketi´ni kurarak cunta rejimine karşı kampanya yürüttüler. 1974´ten beri Brüksel´de çeşitli dillerde Türkiye üzerine yayın yapan İnfo-Türk Ajansı (www.info-turk.be) ve çok uluslu göçmen eğitim merkezi Güneş Atölyeleri’ni kurdular ve yönettiler.
12 Eylül 1980 darbesinden sonra Özgüden ve Tuğsavul, askeri cuntaya karşı hariçte mücadele yürütmek üzere Avrupa´da kurulan Demokrasi İçin Birlik'in (DİB) genel başkanlığı ve yayın yönetmenliği görevlerini üstlendiler. Cunta´ya karşı yürüttükleri muhalefetten dolayı, 200´e yakın rejim karşıtıyla birlikte 1982 yılında Türk vatandaşlığından çıkartıldılar. Bu karar on yıl sonra iptal edildiyse de, Dışişleri Bakanlığı kendilerine, Türkiye´ye döndükleri takdirde daha önce Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi´ne bildirilen ağır suçlamalardan dolayı tutuklanmayacakları ve yargılanmayacakları konusunda herhangi bir yazılı güvence vermeyi reddetti. Aksine, 1971 darbesinden otuz yıl sonra, cuntacı generalleri eleştiren bir yazısından dolayı Doğan Özgüden hakkında yeni bir dava açıldı ve mahkeme, kendisinin Türkiye´ye girer girmez tutuklanması için sınır kapılarına bildirimde bulundu. Daha sonra TC Ceza Kanunu 301. maddesine göre sürdürülen dava, Özgüden´in Türkiye´ye girişinde tutuklanarak mahkemeye sevk edilmesine kadar askıya alındı. Belçika Gazeteciler Cemiyeti, Belçika İnsan Hakları Derneği, Brüksel Kültürler Arası Etkinlikler Merkezi (CBAI) ile Irkçılık ve Yabancı Düşmanlığıyla Mücadele Hareketi (MRAX) üyesi olan Özgüden ve Tuğsavul, yaşamlarını Brüksel’de sürdürüyorlar.

“VATANSIZ“ GAZETECİLER

Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Yönetim Kurulu, 4 Kasım 2007 tarihindeki toplantısında, "Türk Basını´na 50 Yılı Aşkın Süreyle Vermiş Olduğu Seçkin Hizmetler" nedeniyle Doğan Özgüden´e, Burhan Felek Basın Hizmet Ödülleri kapsamında bir “teşekkür belgesi“ sunulmasına oy birliğiyle karar verdi. Karar, hakkındaki davalardan dolayı Türkiye´ye dönemeyen Doğan Özgüden´e, TGC Genel Başkanı Orhan Erinç ve Genel Sekreteri Celal Toprak´ın imzalarını taşıyan bir mektupla iletildi.
Özgüden ve Tuğsavul birlikte, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi tarafından 2006 yılında da “Ayşe Zarakolu Düşünce Özgürlüğü Ödülü“ne layık görüldüler.
Özgüden, geçtiğimiz yıllarda anılarını "Vatansız" Gazeteci adı altında iki cilt olarak, olarak yayınlamıştı. Daha sonra da sürgün yașamında çeșitli gazete, ajans bültenleri ve dergilerde yer alan Türkçe yazılarından seçmeler de beş cilt olarak yayınlandı. "Vatansız” Gazeteci’ ve Sürgün Yazıları'ndan seçilmiş yazılardan oluşan bir cilt de Fransızca’ya çevrildi. 
Özgüden’in Sürgün Yazıları’nın 6’ncı cildi de kısa bir süre önce yayımlandı.