Sürgündeki Yas; Maraş

Londa’dayız.

Tarihleri, katliamlar, yas, sürgün, göç ve gözyaşı olan Aleviler, ruhları örselenmiş halde yaşadıkları her yerde, kendi hakikatleriyle karşımıza çıkıyor.

Hayat heybeleri acılar, travmalar dolu, kalplerinde ve akıllarında ise bunlardan kurtaracak umudu taşıyorlar.

Bundan 40 yıl önce, 19 ile 26 Aralık 1978 tarihleri arasında Maraş'ta katledilen 111 bebek, genç, kadın, yaşlı insanı anmak ve kara katliamı lanetlemek için, Maraş'tan göçürülmüş Aleviler Britanya Parlamentosunda bir araya geldiler.

Türkiye’de anmaların ve katliamları lanetlemenin “kamu güvenliği” nedeniyle yasaklandığı bir dönemde, Britanya Alevi Federasyonu ve Britanya Parlamentosu Alevi Sekreteryası, Maraş’ta yitirilenler için anma etkinliğini, Londra’nın göbeğinde Britanya Parlamentosunda gerçekleştirdi.

Maraş Katliamı, bu toprakların dinmeyen acısı ve vicdanlarda kırmızı çarpıları andıran izlerin yarasıdır. Maraş’ın yarası artık sadece Maraş’ta değil, sürgündedir, her yerdedir. Acısı ve mağdurları sınırlar ötesinde sürgündedir. İnsanlık suçu bu katliam sonucu, on binlerce insan, topraklarından, iç ve dış zorunlu göçe mecbur bırakılmıştır. Yaraları sarmak, yüzleşmek ve hesap vermesi gereken kamu gücü umursamazlığa devam etmekte ve ecdatlarının zihniyetlerini yaşatmaktadırlar. Katilleri kollamış, sorumluları gizlenmiş Maraş Katliamı hakkında, hesap vermekten kaçanlar, daha da ileri giderek Maraş’ta öldürülen yüzlerce canın anısına düzenlen etkinlikleri yasaklama insafsızlığını da göstermişlerdir.

Sürgünde yas ile gözyaşının, unutturmayan yüzleşme çağrısıyla umut birlikte yaşanıyor.

Britanya Parlamentosu'nda 111 can için karanfiller, güller dağıldı. Vicdansızlığın karanlığına karşı, aklın ve sevginin aydınlanması için çerağlar uyandırıldı. Katliamlara karşı barış için, kendilerine yapılan zulümlerin bir daha ve asla kimselere yapılmaması için dedeler gülbenkler okudular. Dillerinde kin yoktu, “bin kez zulüm görsen de, bir kez zalim olma” diye öğüt verdiler.

Maraş’ta yitirilen insanları anma etkinliğinde mesajları önemli birçok değerli konuşmalar yapıldı.

BAF Başkanı İsrafil Erbil’in duygu ve yüzleşmeye çağrısı içeren konuşmasında; “40 yıldır yüzleşmekten, hesap vermekten kaçan devlet, Maraş’ta yitirdiğimiz canlarımızın mezarlarını gizlemeye devam etseniz de, ağaçlara çivilenmiş kadınların, kaynar sulara atılmış bebelerin, kızlarımızın kesilmiş bedenleri o ağaçlarda asılıyken, yakılmış evlerden yangın kokusu, duvarlarındaki karanlık is orada durdukça, biz sizi affetmeyeceğiz. Maraş’ı unutmayacağız, unutturmayacağız, çünkü devlet olarak suçlusunuz ve bununla yüzleşmek zorundasınız” diyerek Maraş’ta katledilen canların dinmeyen çığlığını duymaya ve duyurmaya davet etti.

Harrow milletvekili ve aynı zamanda Alevi Sekreteryası Başkan yardımcısı Gareth Thomas ve Doncaster Milletvekili ve aynı zamanda Alevi Sekreteryası Başkan yardımcısı Rosie Winterton’ın katıldığı anma toplantısında, Winterton konuşmasında “Britanya’nın AB’den ayrılmasının konuşulduğu şu günlerde, ayrılık yerine herkesle kucaklaşmak için parlamentomuzda Alevileri ağırlamaktan onur duyuyorum. Acılar hepimizindir. Siyasetin ve devletlerin görevi acıları iyileştirecek yüzleşmelere sağlamak olmalıdır. Ortak bir geleceği barış içinde yaşamak için bu şarttır” dedi.

İngiliz İşçi Partisi Enfield Milletvekili ve aynı zamanda Alevi Sekreteryası Başkanı Joan Ryan konuşmasında “Alevi toplumunun Britanya’ya katkıları büyüktür. Alevi sekretaryasının kurulma amacı bu toplumun bu ülkeye katkılarının görünür kılınması, ulusal ve uluslararası taleplerinin duyurulması ve parlamentoda Alevilerin sesi olması amacıyla kurulmuştur. Dolaysıyla söz konusu Alevilerin dertleri olunca, Maraş katliamının 40. yılında katledilen insanları burada anmak için ev sahipliği yaptık. Tarihte katliamlar her zaman yaşanmıştır. Devletlerin asli görevi de bu katliamların bir daha yaşanmaması için, bunlarla yüzleşmesi ve yaraların iyileştirilmesini sağlamak olmalıdır. Aileleri ve katliam mağdurlarını burada görüyorum. Acılarını tekrar hatırlattığımız için özür diliyorum” dedi.

CHP Milletvekili Ali Öztunç ise “Maraş’ta yaşamını yitirenleri 40 yıl değil 400 yıl geçse de anmaya devam edeceğiz. Bu bizim tarihimiz. 12 Eylül darbesinin hazırlığı olan Maraş katliamının sonuçlarıyla devlet yüzleşmelidir. Devlet Maraş’ta yakınlarını kaybedenlerin mezarlarının nerede olduğunu göstermelidir. Genel Kurmay arşivlerindeki Maraş katliamına dair tüm bilgi ve belgeler gün ışığına çıkarılmalı ve kamuoyuna paylaşılmalıdır. Ayrıca Maraş’ta Terolar bölgesinde Alevi köylerinin ortasına yapılan kamp kaldırılmalıdır” çağrısında bulundu.

Hedef Maraş’ı Alevisizleştirmekti. Kısmen de başarılı oldular ve Maraş en büyük göçünü bu dönem verdi. Aleviler katliamın ateşi arasında Maraş'ı terk ettiler

HDP Milletvekili Zeynel Özen “Katliamların arka planında yatan gerçeklerin çok iyi bilinmesi gerekir. Bana göre Maraş’taki katliamın ardında yatan nedenlerin ekonomik, siyasal ve inançsal nedenlerdir. Maraş’ta katledilenler kadar, Mehmet Mengücek gibi direnenlerde vardı. Orada direnenlere selam olsun ” diyerek yaptığı, konuşmasında kendisinin tanıklık ettiği süreci anlatarak, katliamın adım adım geliş sürecini ve yaşandığı aşamaları anlattı.

Maraş katliamının tanıkları ve mağdurlarından Zeynep Ordu, Belgüzar Kingir ve Nevruz İ. o gün yaşadıklarını anlattılar. Kardeşlerinin, annelerinin, babalarının ve komşularının gözlerinin önünde nasıl öldürüldüğüne dair tanıklıklarını titreyen sesleri ve yüzlerine akan gözyaşlarıyla dile getirdiler. Bir mağdur; “Babama ‘neden bizi öldürüyorlar!’ sordum; ‘aleviyiz o yüzde’ demişti. Kiracısı olduğumuz ev sahibi bizi evinden kovdu. Sokaklarda yangının ateş, kurşun ve tekbir ve nefret sesleriyle birlikte kulaklarımızdan hiç eksilmedi” derken, diğer bir mağdur “Yanmakta olan evimizi bahçe formuyla söndürmeye çalışan kardeşimi öldürdüler. Ben vurulmuş abimin cansız bedenini ateşten çıkarırken, annemin ve babamın kurşunladığını, yaralı olduğunu haberini aldım. Yaralı babamın yaralı annemi kurtarmak için Adana’ya götürmeye çalışırken, araçlarının kurşunlandığı bu acı nasıl anlatılır, hadi gelinde siz anlatın. Nasıl anlatırsınız” diye sordu. Bir başka mağdur ise “böyle bir katliam bir daha asla olmasın. Biz bu acıyı gördük, yaşadık. Başka kimse bu acıları yaşamasın ve görmesin. Çünkü bu acılar hiç bir kitaba sığmaz” diye konuşan mağdurların titreyen dillerinden vicdanlara akan sözler, 40 yıldır taşınan travmanın ve acının ağırlığını ortaya koymuştu.

40 yıl önce kontur gerilla (derin devlet) Maraş'ta Alevi katliamı örgütlemesi sır değil, resmi kayıtlara ve başbakanların çekmecesine giren belgelerdedir.

Maraş Alevisizleştirilmek istenmiştir. Önce evleri işaretlendi. Sonra kentte provakasyon ile gerginlik yaratıldı. Cuma günü cami cemaatleri galeyana getirilip kışkırtıldı. Kontur Gerilla ve MHP Ülkü Ocaklarının kılavuzluğunda işaretlenmiş Alevi evlerine baskınlar düzenlenip, Aleviler insanlık dışı suç işlenerek katledildiler.

Hedef Maraş’ı Alevisizleştirmekti. Kısmen de başarılı oldular ve Maraş en büyük göçünü bu dönem verdi. Aleviler katliamın ateşi arasında Maraş'ı terk ettiler.

Katliamın ardından ortaya çıkan tablo oldukça ağıdır. Resmi kayıtları 111 insan öldürülmüş 1000’nin üzerinde insan yaralanmış, 552 ev, 289 iş yeri yakılmış ve tahrip edilmiş.

Peki Maraş davası kamuoyu ve mağdurların vicdanı rahatlattı mı? Asla…

Çünkü hakkında dava açılan 804 sanıktan 29 kişi ölüm cezası, 7 kişi müebbet hapis cezası, 7 kişi 15-24 yıl arası, 29 kişi 10-15 yıl 259 kişi 5-10 yıl arası 26 kişi 1-5 yıl arası hapis cezası almış. 379 kişi ise beraat etmiş.

Ama buna rağmen, mahkeme kararı, Yargıtay’da bozulmuş olup, yeniden yargılama sonucu idam ve müebbet cezaları uygulanmayarak, katiler hafif cezalarla aklanıp, dava dosyalarını kapatılmıştır.

İşte tam da bu nedenle, Alevilerin vicdanında bu dava 40 yıldır bitmemiştir. Aleviler, Britanya Alevi Federasyonu ve Maraş mağduru aileler haklı olarak, Maraş katliamında adalet arayışını sürdürüyor.

Aleviler 40 yıl Maraş’ta, inançlarından ve düşünsel yaklaşımlarından dolayı katledilmiştir. Bu bir insanlık suçudur. Irk, dil, din, düşünce ve cinsiyet bölücülüğüne dayalı toplumsal kutuplaştırma üzerinden siyaset kurgulayanlar, insanlığa ihanet eden suçların en büyüğünü işlemiştir. Etnik ve dinsel ırkçılık ve ayrımcılık suçtur ve bu suçu işleyenler, insanlığa ihanet suçuyla yargılanmalıydı. Bu ihanet suçu görülmeden, göstermelik davalar yenilenmeden, aydınlık, barışçıl ve huzur dolu bir gelecek inşası mümkün olmayacaktır.

40 yıl sonra Londra’da yükselen adalet arayışını, Ankara duymalıdır. Maraş katliamı gerçeği tüm yönleriyle yüzleşilmelidir.