Suriye'de kırılma anları ve sahadaki aktörler: Kim kimdir?
Suriye'de son günlerde cihatçı gruplar ve Suriye ordusu arasındaki çatışmalar artıyor. 2011 yılından bugüne kadar birçok kırılma anının yaşandığı ülkede; küresel, bölgesel ve yerel aktörler boy gösteriyor.
DIŞ POLİTİKA SERVİSİ
Suriye'de Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) öncülüğündeki cihatçı gruplar ile Suriye ordusu arasındaki çatışmalar devam ediyor.
El Kaide'nin Suriye kolu olan El Nusra bağlantılı HTŞ ve cihatçı örgütler, çarşamba günü düzenledikleri saldırılarla Suriye'nin en büyük nüfusa sahip kenti olan Halep'i ele geçirdi. Suriye, karşı saldırıya hazırlanmak için geçici olarak Halep'ten çekildiğini açıkladı. Suriye Ordusu ile HTŞ arasındaki çatışmalar Hama'da kilitlenmiş durumda.
Suriye’de savaşın başladığı 2011 yılından bugüne kadar birçok kırılma anı yaşandı.
Öte yandan çok aktörlü bir çatışma sahasına dönüşen ülkede; küresel, bölgesel, yerel aktörler boy gösteriyor.
SURİYE'DE KIRILMA ANLARI
2011
Daara’da Arap Baharı’nın bir uzantısı olarak başlayan protestolar, kısa sürede iç savaşa dönüştü. HTŞ ve birçok cihatçı örgüt bu sırada kuruldu.
2014
İslam devleti kurmak isteyen IŞİD, ülkenin büyük bölümünde kontrolü sağladı. ABD, belkemiğini YPG’nin oluşturduğu Kürt güçlerin IŞİD’e karşı mücadelesi gerekçesiyle 2015’te savaşa resmen dahil oldu.
2015
İç savaşın başından bu yana Şam yönetimine yardım eden Rusya, aktif olarak dahil olarak savaşın seyrini değiştirdi. İran ve Hizbullah’tan pek çok Şii milis de Şam yönetimine desteği artırdı.
2017
Türkiye’nin desteklediği Beşar Esad karşıtı gruplar, Suriye Milli Ordusu (SMO) çatısı altında toplandı. Türkiye 2019’da, ABD askerlerinin çekildiği kuzeydeki Kürt bölgelerine askeri operasyonlar başlattı.
2019
Türkiye, İran ve Rusya, Astana Süreci kapsamında 2017’de çatşmasızlık bölgeleri oluşturma kararı aldı. HTŞ bunu fırsat bilerek 2019’da kontrolü ele geçirdi.
2024
İdlib’i elinde bulunduran HTŞ ve diğer cihatçı çeteler, İsrail ile Hizbullah arasında ateşkesin başladığı gün Şam kontrolündeki Halep’e geniş çaplı saldırı başlattı.
SURİYE’DE KİM KİMDİR?
• SDG
Omurgasını YPG oluşturuyor. SDG ülkenin kuzeydoğusunu kontrolü altında bulunduruyor. ABD ile birlikte hareket ediyor.
• HTŞ
El Kaide’nin Suriye kolu. Batı tarafından “terör örgütü” olarak tanınan HTŞ, ABD ve İsrail’in bölgesel çıkarları için önemli bir rol oynuyor.
• SURİYE HÜKÜMETİ
Beşar Esad yönetimindeki hükümet. Rusya’nın yanı sıra İran, Hizbullah ve Tahran destekli Şii milis gruplar en büyük destekçileri.
• SURİYE MİLLİ ORDUSU
Ankara’nın desteğiyle ÖSO öncülüğünde 2017’de kuruldu. İçinde Türkiye destekli grupların da dahil olduğu 200’den fazla grup bulunuyor.
• HİZBULLAH
İran destekli Hizbullah’ın Suriye’de birçok üyesi bulunuyor. Hizbullah, son İsrail saldırılarında birçok milisini Lübnan’a çekti.
• RUSYA
Şam’ın en büyük destekçilerinden Rusya, 2015’te fiilen dahil olduğu iç savaşın seyrini özellikle hava desteği ile kökten değiştirdi.
• ABD
İç savaşın başında cihatçılar eliyle, 2015’te “Kürt güçleri eğitmek üzere” resmen dahil oldu. Bölgede birçok askeri üssü bulunuyor.
• İSRAİL
Bölgede İran’ın etkisini kırmak isteyen İsrail, Suriye’de de sık sık Hizbullah hedeflerine yönelik saldırılar düzenliyor.
• TÜRKİYE
Esad karşıtı grupları himayesi altında toplayan Türkiye, desteklediği Şam yönetimi karşıtı gruplar aracılığı ile Suriye’nin kuzeyini kontrol ediyor.
• İRAN VE Şİİ MİLİSLER
Tahran, başta Hizbullah olmak üzere Şii milisler ile Şam yönetimine iç savaşta en büyük desteği verenlerden oldu.
