Süt üreticileri büyük krizde

Ekonomi Servisi

Süt üreticilerinin uyarıları dikkate alınmadı, işletme sayısı düştü, fabrikalar süt tedarikinde sıkıntı yaşıyor. Süt krizi büyüyor. Artan maliyetler nedeniyle zor durumda kalan süt üreticileri, aylardır çözüm bekliyor. Özellikle küçük işletmelerin hızla yok olduğu, hayvanların bakım masrafları karşılanamadığından hızla elden çıkarıldığı konusundaki uyarılara Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar da katıldı.

Ulusal Süt Konseyi (USK), son toplantısında çiğ süt tavsiye fiyatının 1 Ekim itibarıyla üreticinin eline litre başına net 7,50 lira geçecek şekilde belirlenmesine karar vermişti, çiğ süt fiyatında değişime gitmemişti.

Et ve süt sektöründe yaşanan sıkıntılara ilişkin açıklama yapan Bayraktar, “Başta yem olmak üzere elektrik, mazot, gübre ve işçilik gibi birçok maliyette ciddi artışlar olduğunu, belirlenen fiyatların üreticileri sektörden kopardığını, damızlık hayvanlarını kestirdiklerini, işletmelerin ya küçülmeye ya da bir bir kapanmaya başladığını, ilerleyen zamanlarda süt ve ette krizler yaşanabileceğini, bu gidişin en ağır sonuçlarını tüketicilerin fiyatı yüksek ürünlere ulaşamayarak yaşayacaklarını söyledik” dedi. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın etkisinde olan Gıda Komitesi’nin enflasyonu düşürmek amacıyla üretici fiyatlarını baskılamasının enflasyon ithal etmekten başka bir işe yaramayacağını belirten Bayraktar, “Tabana ve sektörün temsilcilerine kulak verilerek bu yanlıştan dönülmesi gerektiğini daha önce dile getirdik” ifadelerini kullandı.

SAHADA BELİRLENİYOR

Üretimi yok eden ve üreticiyi üretimden uzaklaştıran bu çifte standarttan derhal vazgeçilmesi gerektiğini söyleyen Bayraktar, “Üreticilerimizin günah keçisi yapılması doğru değildir. Üreticide 7 liradan satılan süt, marketlerde 4 kat fazla artarak 30 liralara kadar çıkmaktadır. Buna kim dur diyecektir?” diyerek tepki gösterdi.

Bayraktar gelinen noktada üreticilerin damızlıklarını kestirip elden çıkarmaya, genç dişi hayvanları (düve) ise damızlığa çekmek yerine besleyip kesime göndermeye başladıklarını kaydetti ve ekledi:

“Sonuçta üretim ve verim kayıplarına bağlı olarak süt üretimi azaldı. Sanayiciler ürün alabilmek için birbirleriyle kıran kırana bir mücadeleye girdi.”

Çiğ süt fiyatının artık sahada belirlenmeye başladığını belirten Bayraktar, “Ne oldu baskılanan çiğ süt fiyatı? Saha bu fiyatı kabul etmedi, alan yangın yerine döndü. Fiyatlar yukarı yani olması gereken yöne doğru hızla hareket etti. Şu an azalan süt nedeniyle sanayici ve üretici örgütleri olması gereken çiğ süt fiyatını sahada belirlemeye başladılar” dedi.

1 MİLYON İNEK KESİLDİ

“Ulusal Süt Konseyi’ni talimatla yönlendiren Hazine ve Maliye Bakanlığı, hayvancılığı büyük bir krizin içerisine soktu” diyen Bayraktar, en az 1 milyon hayvanın kesime gönderildiğini ve hayvancılığın geleceğinin tehlikeye atıldığını belirtti.

Bir milyon hayvanı yerine koymanın bize maliyeti yaklaşık 2,3 milyar avro olduğunu bugünkü kurlar 41,8 milyar lirayı bulduğunu belirten Bayraktar, “Kapanan işletmeleri, yıkılan hayalleri, kararan umutları hesaba katmıyoruz” dedi. Ulusal Süt Konseyi’nin (USK), en zor zamanda üreticinin yanında olmadığını söyleyen Bayraktar, “Görevi süt üretimini sürdürülebilir kılmak olan ancak kararları ile üretimi sürdürülebilir olmaktan çıkaran ve üreticiyi perişan eden süt konseyi işlevini yitirmiştir ve kapatılmalıdır” dedi.

***

TOPLANAN SÜT MİKTARI AZALIYOR

Türkiye İstatistik Kurumu’nun süt ürünleri ile ilgili yayımladığı en son veri temmuz ayına ilişkin. Ticari süt işletmeleri tarafından toplanan inek sütü miktarı 2021’nin Ocak-Temmuz döneminde 5 milyon 76 bin ton iken 2022’nin aynı döneminde 5 milyon 930 bin tona geriledi. Ticari süt işletmelerince toplanan inek sütü miktarı temmuz ayında hazirana göre yüzde 1 oranında azalarak 843 bin 876 ton oldu.

***

CAN ÇEKİŞTİRİLİYORUZ

İzmir’in Ödemiş ilçesinde bulunan Kaymakçı Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Raşit Tatlı, 330 üyesi olan kooperatifte besicilerin peyderpey hayvan varlıklarını azalttığını söyledi. Tatlı, ineklerini kesime gönderen, iflas eden, hayvanlarını satmasına rağmen borçlarını kapatamayan üreticiler olduğunu söyledi: “300 hayvanı olan bir üretici komple damını sattı. Kilitlerine kadar sattı. Hemen hemen bir yıldır bu krizin içerisinde çırpınıyoruz. Eskiden köyde her evde hayvan olurdu. Şimdi bu neredeyse 4’te birinin hayvanları kaldı. Bu süreçte çok yalnız bırakıldık. Eskiden 27 ton süt toparladık şimdi 20 tona geriledi. Acil olarak yem fiyatlarının mazot fiyatlarının düşürülmesi gerekiyor. Resmen can çekiştiriliyoruz”