Tarlada hasat bitti, destekler yatmadı

AKP iktidarının plansız ekonomi politikaları sonucu her geçen gün derinleşen enflasyon üreticinin belini bükerken geçen yıl üreticiye ödenmesi gereken hububat desteği hâlâ verilmiş değil. Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından 6 Haziran 2024’te açıklanan Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) alım fiyatlarına göre çiftçiye buğday için ton fiyatına 1750 TL arpa da ise ton başına 750 TL ödenmesi gerekiyordu. Ancak hasadın üzerinden yaklaşık 4-5 ay geçmesine karşın ülke genelinde hiçbir üretici hububat desteğini alamadı.

Her ne kadar Tarım ve Orman Bakanlığı 2024’te açıkladığı zam oranı ile çiftçiye vereceği zam oranında “büyük artış” yapıldığını göstermeye çalışsa da aslında destekler 2023’e göre yaklaşık yüzde 18-19 bandında artmıştı. Yüksek enflasyon altında yalnız bırakılan çiftçi ise hasadın ardından geçen süreye karşın ödemelerini alabilmiş değil.

TARIM POLİTİKASI SIFIR ÇEKTİ

Erzincan’da buğday üretimi yapan bir çiftçi üretimlerinden ton başı 1750 TL alacakları olduğuna dikkat çekti. Bir önceki yılın hububat desteğini eylül ayında aldıklarını anımsatan çiftçi, “Diyorlar ki ‘Her cuma çiftçiye müjde, hesaplara yattı’ ancak ortada hiçbir şey yok. Benim yaklaşık 45 tondan buğdaydan yaklaşık 80 bin TL alacağım var. Önceden 5 kilo pancara 1 litre mazot alıyorduk. Bugün 25 kilo pancara 1 kilo mazot alıyoruz. Tarım politikalarının sıfırı çekti” dedi.

“Köylerde traktörü olan tarlasıyla uğraşıyor. Ancak bu böyle sürerse 10 sene sonra onlar da kalmayacak” diye konuşan çiftçi, “şimdiden tarım özelleştirilmeye başladı. Şirketler başlamış toplu araziler almaya. Bilinçli şekilde üretimi durduruyorlar. 10 sene önceyi kıyaslarsak bugün diyelim 200 küsur ton pancara karşı 2 milyon para almam lazımken şu an 200 bin TL alıyorum” ifadelerini kullandı.

Pancar, buğday, ayçiçeği ve mısır ektiklerini söyleyen çiftçi şöyle konuştu: “Birilerine peşkeş çektiler. Düşünün ki 5 kilo pancara biz 1 litre mazot alırken şimdi 5 kilo pancara 1 bardak çay içiyorsun. Destekleme ücretleri bizim sırtımızdaki yükü azaltmak için var ama gelin görün ki kaç ay geçti ortada hâlâ beş kuruş yok.”

DESTEK EKİMDE DE HASATTA DA YOK

CHP’li Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise 2025 yılı için Tarım Kanunu'na göre ayrılması gereken 615 milyar TL’lik desteğin sadece 135 milyar TL olarak bütçede yer aldığını belirtti. Çiftçiye desteklerin ya üretim öncesi ya da üretim sürecinde verilmesi gerektiğine dikkat çeken Gürer, “Eğer zamanında vermiyorsan o destek olmaktan çıkıyor. Verilecek para enflasyon karşısında eriyor. Enflasyon karşısında eriyenin de bir manası mantığı olmuyor” dedi.

Gürer son olarak şu ifadeleri kullandı: “Basit bir örnekleme yaparsak eğer mazotta bu yıl ayrılan destek 20 milyar TL. Ancak ÖTV ve KDV olarak çiftçiden aldığın ise 50 milyarın TL’nin üzerinde. Çünkü çiftçi yılda 3,5 milyar litre mazot harcıyor. O zaman çiftçi diyor ki, ‘Bana destek verme, ÖTV ve KDV’yi kaldır. Kısacası bu şekilde verilen desteğin doğrudan çiftçiye faydası olmuyor. 2023 yılında gübre desteği 4 milyar 638 milyon TL idi. 2024 yılında 4 milyar 965 milyon TL, bu yıl ise 8 milyar 281 milyon TL’ye çıktı. Ancak milyonlarca lira destek, şu anda çiftçiye ulaşmadı. Ekim yaparken hasat yaparken bu desteği vermiyor, o zaman destek, destek olmaktan çıkıyor. Enflasyon karşısında pula dönüyor.”