Tatil artık hayal

Sercan MERİÇ

AKP hükümetinin yarattığı ekonomik yıkım, dar gelirliler ve sabit ücretliler için tatil yapmayı hayal haline getirdi. Ulaşıma, konaklamaya, gıdaya gelen zamlarla beraber orta gelirli çalışanlar dahi tatil yapamıyor. Derinleşen krizle beraber emekçiler, bayramlarda dahi memleket ziyaretlerini gerçekleştiremiyor. Emekçilerin, dar gelirlilerin tatile gidememesini değerlendiren ekonomi gazetecisi Ozan Gündoğdu, ‘yerli turist’ diye tarif edilen kesimin asgari ücretin üzerinde gelir sahibi olan kesimler olduğunu anlattı: “Onun altını zaten 2000’li yıllarda yerli turistler hiç saymadık. Asgari ücretliler zaten tatil yapamıyordu. 1970’li 80’li yıllarda işçi sınıfının tatilini sosyal tesisler oluşturuyordu. Kamu iktisadi teşebbüslerinin sosyal tesisleri bu anlamda bir tatil imkânı sunuyordu. Fakat Özal dönemiyle beraber sosyal tesisler tasfiye edildi. 2000’li yıllardaki özelleştirmelerle beraber sosyal tesisler tümüyle beş yıldızlı otellere dönüştürüldü. Buna karşın 2000’li yıllarda uygulanan dolar kurunu istikrarlı seyrettirmeye yönelik para politikası nedeniyle 2010’lu yıllarda orta gelirli insanlar da tatil imkânından faydalanabiliyorlardı. Fakat son 2 yıl içinde, çok hızlı bir değişim var. Son 1,5 yıl içerisinde ortaya çıkan enflasyon tatil hakkının tümüyle sermaye sahiplerine ait bir hakka dönüştüğünü bize gösteriyor artık. Yani ücretli kesimlerin tümü artık herhangi bir tatil yapacak durumda değil. Özellikle bayramlarda kendi memleketine giderdi bizim insanımız. Bu da artık azaldı.”

SOSYAL DEPRESYON

Krizle beraber emekçiler için tatil planlarının hayal olmasının sosyal depresyonu artırdığını kaydeden Gündoğdu, sözlerini şöyle sürdürdü: "Sürekli çalışan ama buna karşılık edindiği parayla sadece biyolojik ihtiyaçlarını karşılayan, hayattan hiçbir tat alamayan bir topluma dönüşüyoruz. İstanbul’un tadını sadece yabancı turistler çıkarıyor. Yerli vatandaşlar turistlere hizmet veren insanlara dönüştü. Turizm deyince yalnızca yurt dışından gelecek parayı anlıyoruz. Turistlere de ‘para’ gözüyle bakıyoruz. Hal böyle olunca tesislerimiz de tümüyle yabancı turiste hizmet vermeye çalışan yerlere dönüşüyor. Fiyatlar da buna göre belirleniyor. Üç tarafı denizlerle çevrili, müthiş bir coğrafyada yaşayan insanların bu coğrafyanın güzelliklerinden faydalanamadığı, dünyanın her yerinden gelen insanların ise bu coğrafyanın tadını çıkardığı, koylarını gezdiği, otellerinde konakladığı bir duruma geldik. Emekçilerin tümüyle artık tatil yörelerinden çekildiği bir tabloyla karşı karşıyayız.”

Ozan Gündoğdu, Ekonomi Gazetecisi

TURİZM YOK EDİLİYOR

Fethiye’de otel işleten Zeki Akbıyık ise tatil bölgelerinde bu yıl hâlâ sezonu açmayan oteller olduğunu belirterek, "Müşteri talebi yok. 23 Nisan’da açılan sezonda en azından yüzde 10’la başlayıp daha sonra haziranın ayında yüzde 50’ye ulaşırdı doluluk oranları. Haziranda olmamıza rağmen şu anda doluluk oranları yüzde 10 bile değil. Artan maliyetler turizmi yok edecek seviyeye geldi. Maliyetler yüzde 150’nin üzerinde arttı. Bu durumda personel sayısını da azaltacak insanlar. Zaten müşteri yok" dedi. Önceki yıllara göre müşteri profilinde de değişiklik olduğunu kaydeden Akbıyık, şunları aktardı: "Önceki yıllarda dar gelirli dediğimiz, öğrenciler, öğretmenler tatil yapabilme şansına sahipti. Bu yıl sadece üst derece geliri olan insanlar tatil yapabiliyor. Özellikle gurbetçi dediğimiz insan profiline rastlıyoruz. Geçen sene 5 bin liraya 10 günlük tatil yapan birisi bu sene 20 bin liraya aynı tatili yapamayacak. Böyle devam ederse bu yıl birçok turizm işletmesi iflas edebilir. Şu anki durumda işletme giderlerini karşılamak için birçok kişi bankadan kredi kullanma yoluna gidiyor. Gelecekte müşteri doluluğu artmazsa bu insanlar banka borcunu ödeyemeyecek. Bu sefer banka icrayla elindeki işletmeyi kapatmasını ya da iflasını isteyecek."

Zeki Akbıyık, Otel İşletmecisi

GEÇİNMEK BİLE ZOR

BirGün olarak sokaktaki yurttaşlara da bu yıl tatil planı yapıp yapmadıklarını sorduk. Krize değinen yurttaşlar şu cevapları verdi:

•Tatil tarih oldu artık. Bugün millet geçim için ne yapacağını şaşırmış vaziyette. Aldığımız maaşlar devede kulak. Bırakın tatili, geçinmek bile çok zor.

•Bu sene tatil iyice hayal haline geldi. Eskiden arkadaşlarımın yanına giderdim. Artık krizden dolayı bunu da yapamayacağım. Simit bile alamıyoruz.

•Dışarıdan eurosu, doları olan geliyor tatil yapabiliyor, biz yapamıyoruz. Bu sene tatil biraz zor. Geçtiğimiz yıllarda ailemizle beraber rahatça tatile gidebiliyorduk.

•Hep bir tatil planı var ama gerçek olmuyor. Bir plan yapıyoruz, şu anda paramız yetiyorsa, bir hafta sonra zamlardan dolayı yetmiyor. Hiçbir şey harcayamıyoruz.