Atina’nın uluslararası kreditörlere sunduğu yeni teklif büyük tartışmalara yol açtı. Hem ülke içinde hem de dışında tavizler verildiği eleştirileri yapılırken bir kısım ise anlaşmaya olumlu bakıyor

Taviz mi, uzlaşı mı?

Krizdeki yedinci yılını da geride bırakan Yunanistan’ın Troyka şeklinde adlandırılan uluslararası kreditörlere sunduğu yeni reform teklifi büyük bir tartışmanın da alevlenmesine neden oldu. “Kurtarma paketlerine son” ve “Artık kurtarma paketi” olmayacak söylemleriyle ocak ayındaki seçimlerde iktidara yürüyen SYRIZA’nın son hamlesi, hem ülke içinden hem de dışından büyük eleştiriler aldı. Zira, Başbakan Aleksis Çipras’ın “Asla taviz vermem” dediği konular yeni teklifte yer aldı. Özellikle genel KDV oranın yüzde 23’e ve emeklilik yaşının da kademeli olarak 67’ye yükselecek olması eleştirilerin başında geliyor.

GREXİT HÂLÂ MÜMKÜN
Eleştirilerini sunanlar arasında SYRIZA milletvekilleri de bulunuyor. Bazı vekiller, parlamentoya gelecek olası bir anlaşmanın geçmemesi için ellerinden geleni yapacaklarını şimdiden ilan etti. İşin komik tarafı, Troyka’nın bütün taleplerini sorgusuz kabul eden eski iktidar partisi Yeni Demokrasi milletvekilleri de sunulan yeni teklifin Yunan ekonomisini bitireceğini savunması. Olası bir anlaşmaya olumlu bakanlar ise her iki taraftan da tavizler verildiğini; anlaşmanın da zaten tavizler vererek yapılacağını belirtiyor. Anlaşma her ne kadar çok yakın görünse de önce uluslararası kreditörlerin onay vermesi, ardından da ülke parlamentolarında onaylanması gerekiyor. Yani Yunanistan için hâlâ Avro Bölgesi’nden ayrılma seçeneği masada duruyor.

Sürece nasıl gelindi?

9 Şubat 2010 - Dünyayı kasıp kavuran 2008 krizinin vurduğu Yunanistan, ilk kurtarma paketini kabul etti. O dönemde meclisteki 300 sandalyenin 160’ına sahip olan PASOK, uluslararası kreditörlerin bütün taleplerine “Evet” diyerek ülke sanayisinin ve ekonomisinin iyice küçülmesine neden oldu. Bu tarihin ardından Yunanlılar, üst üste yeni kesintiler yaşarken 2012’de kurulan Radikal Sol Koalisyon (SYRIZA) iktidarına kadar Troyka şeklinde adlandırılan kreditörlerin bütün taleplerin sorgusuz kabul edildi.

> Aralık 2014 - Yunanistan için ‘belki de’ dönüm noktası sayılabilecek bir tarih… Parlamento üst üste üçüncü kez Cumhurbaşkanı seçmeyi başaramayınca erken seçim kararı alındı.

> Ocak 2015 - Daha 11 yıl önce küçük bir organizasyonken 2012’de 13 örgütün bir araya gelmesiyle kurulan SYRIZA, kurtarma paketlerinden bıkan bir halkın umudu olarak seçimden birinci parti olarak çıkmayı başardı. Seçimlerin üzerinden bir gün geçmesinin ardından SYRIZA, sağ çizgideki Bağımsız Yunanlılar’la koalisyon hükümeti kurdu. SYRIZA lideri Aleksis Çipras Avrupa’nın en genç Başbakanı oldu. Dünya Yunanistan’ın yeni Maliye Bakanı Yannis Varufakis’le tanıştı. Giyim tarzı, kullandığı motosiklet ve tavırlarıyla ‘rock star’ lakabı takılan Varufakis, Avro Grubu Başkanı Jeroen Dijsselbloem’la görüşmesinin ardından Troyka yerine Avrupalı liderlerle görüşeceklerini ve borçlarının yarısını iptal ettirmeye çalışacaklarını açıkladı.

> Şubat 2015 - Yunanistan’ın mali programın 6 ay uzatılması talebi kısmen onay aldı ama süre sadece 4 ay çekildi. Avro Bölgesi, ülkeden özellikle reformlar üzerinde durmasını istedi. Mali programın 4 ay uzatılmasının ardından Aleksis Çipras, üçüncü bir kurtarma paketi olmayacağını tekrar vurguladı.

> Nisan 2015 -Uluslararası kreditörlere 26 sayfalık reform planları sunuldu. Ancak bunların büyük bölümü ‘uygun’ bulunmadı. Uluslararası Para Fonu’na 460 milyon avroluk ödeme zamanında gerçekleşti. Kreditörlerle görüşmelere atanan Varufakis, Avrupalı liderler tarafından ‘kibirli’ bulundu. Özellikle Riga’daki Avro Bölgesi toplantısının ardından eleştiriler birbiri ardına yapılırken Atina, Varufakis’i görüşmelerdeki görevinden geri çekti.

> Mayıs 2015 -Yunanistan hükümeti görüşmelerini sürdürürken Rusya’dan sürpriz bir teklif geldi. Ülkeye, Rusya tarafından IMF’ye alternatif oluşturmak için kurulacak BRICS bankasının altıncı üyesi olma teklifi iletildi.

> Haziran 2015 -Avro Grubu toplantısı sadece 45 dakika sürdü. Taraflar, anlaşmadan çok uzak olduklarını açıklarken Yunanistan’ın Avro Bölgesi’nden çıkabileceği yorumları sık sık dillendirilmeye başlandı.Atina, kreditörlere yeni bir teklif sundu. Bu teklife göre KDV oranlarında artış öngörülürken emeklilik yaşının da kademeli olarak 67’ye çekilmesi teklif edildi. Teklif, Avro Bölgesi’nde olumlu karşılandı.

Fotoğraf: Reuters