Tazminatı alarak işten ayrılma koşulları

Soru: Fırat Hocam, ben taşeron bir firmanın elemanı olarak bir hastanenin bilgi işlem servisinde teknisyen olarak görev yapıyorum.

Sizden öğrenmek istediğim; Hastane koşulları nedeniyle bizler haftada beş gün mesai saatlerinde işe gelip gidiyoruz. Özel şirketlerdeki cumartesi öğlene kadar çalışma bizde yok. Bu normal çalışmanın dışında, hastane 24 saat açık olduğu için çıkabilecek her türlü arıza ve müdahale gerektiren durumlarda (bayram tatilleri, hafta sonu tatilleri, gece saatleri, resmi tatiller) hastaneye gidip müdahale ediyorum. Bu durumda benim çalışma sürem haftalık 45 saat olarak mı kabul edilir ve ona göre değerlendirme yapılır yoksa hastane ile taşeron firma arasındaki sözleşmede belirtilen çalışma saatleri dikkate alınarak mı? Çünkü şirketin hastane ile yaptığı sözleşmede "7/24 ve hastanenin mesai saatleri dahilinde" diye bir ibare bulunuyor.

Bunu size neden soruyorum; İşten ayrılmak istiyorum, şirkete "Tazminatımı (yaklaşık 8 yıl) verin karşılıklı iyi niyet çerçevesinde bu işi çözelim" dedim, şirket kabul etmedi. Ben de dava açmak istiyorum. Dava açarken de haftalık 45 saatlik çalışma süresinden çok fazla çalıştığım için, mesailerim ödenmediği için tazminat davasına gerekçe göstererek dava edeceğim.

Cevap: Merhaba

Öncelikle şunu belirtelim ki çalışma süreleri İş Kanunu ile düzenlenir. Sizin alt işveren (taşeron) elemanı olarak görev yaptığınız hastane ile şirketiniz arasındaki sözleşmeye İş Kanunu’na aykırı maddeler konulamaz. Konulsa da bir geçerliliği olmaz.

Şimdi sorunuzun diğer bölümüne geçelim: İş Kanunu’nda haftalık iş süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Bu süre haftada 5 gün çalışılan işyerlerinde günde 9 saat çalışılarak (9 X 5 = 45) olarak tamamlanır. Günde 8 saat çalışılan işyerlerinde ise Cumartesi günü de çalışılarak (5 X 8 = 40 + cumartesi 5 saat = 45) tamamlanır. Dinlenme süreleri (çay, yemek paydosu vb.) iş sürelerinden sayılmaz.

Günlük iş süresi fazla mesai de dahil olmak üzere 11 saati aşamaz. Buna göre günde en fazla 3 saat fazla mesai yapılabilir.

Fazla mesainin yıllık sınırı 90 gündür ve 270 saati aşamaz.

Şimdi bu bilgilerin çerçevesinde sizin durumunuza bakalım:

Siz normal iş sürelerinde 9 X 5 çalıştığınızı belirtmişsiniz. Bu durumda haftada 45 saat çalışıyorsunuz. Şayet arıza ve benzer olağanüstü durumlarda bu sürenin üzerinde çalışıyorsanız bunlar fazla mesai olarak değerlendirilmelidir. Ancak işverenler çoğunlukla iş sözleşmelerine 270 saate kadar olan çalışmaların ücrete dahil olduğuna ilişkin maddeler koyuyorlar ve ne yazık ki Yargıtay bu sözleşmeleri kabul ediyor. Bu nedenle bu sürenin üzerindeki çalışmalarınızı fazla mesai olarak kabul etmek gerekiyor. İşçi karşılığı ödense dahi 270 saatin üzerinde çalışmaya zorlanamaz. Bu Yargıtay kararları ile işçi için haklı bir fesih nedenidir. Yani sırf bu nedenden dolayı dahi işçi iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirip kıdem tazminatı talep ederek işten ayrılabilir. Dolayısıyla sizin bu nedenle iş sözleşmenizi haklı olarak sona erdirebilmeniz için yasal sürelerin üzerinde çalıştırılıyor olmanız ve/veya fazla mesai ücretlerinizin ödenmemesi gibi gerekçelerinizin olması gerekir.

Ayrıca şunu da belirteyim: Sizin göreviniz vardiya usulü ile çalışmayı gerektiren bir görev. Yani hastane 24 saat aralıksız hizmet verdiği için vardiya usulünün uygulanması gerekiyor. İş kanununda yapılan bir değişiklikle bu tür işyerlerinde 3 vardiya (3X8=24) olması gerekirken hastane, turizm, özel güvenlik gibi işlerde 2 vardiya ile çalışmaya olanak tanındı. Bu da 12 X 2 = 24 çalışılmasına olanak tanınması anlamına geliyor.

Dolayısıyla tüm bu konular birlikte değerlendirilerek bir aksiyona geçmeniz gerekir. Bu da bir hukukçu desteği olur. 8 yıllık bir kıdemi heba etmemek için mutlaka bir avukat desteği alarak birlikte hareket etmelisiniz.