Tazminatımı alarak işten ayrılmak istiyorum
SORU: Çağrı merkezi elemanı olarak taşeron firmada çalışıyorum. Yükselemiyorum, önümü hiçbir şekilde göremiyorum. İç iletişim berbat ve zaman zaman mobbing uygulamasına maruz kalıyoruz. Sabah 9’dan akşam 19.00’a kadar haftalık shift; cumartesi ise sabah 9 giriş, akşam 17.00 çıkış. Pazar günü ise off gün içerisinde. Puantaj ve stafflarımızı göremiyoruz. Ve günlük puantajlarım 500 dakika olarak manuel şekilde üstlerimiz tarafından sisteme girilecekmiş seklinde duyduk. Ama günlük verilerimizi göremiyoruz. 30 dakika yemek molası, diğer ara dinlenmelerimiz ise 10 dakika. Ben bu işyerinden ayrılmak istiyorum. Benim sorum şu: Biliyorum ki işçi kendi isteğiyle istifa ederse tüm haklarını kaybetmiş olur. Bu kadar emek verdim, tazminatımı almak için ne yapmam gerekir?
YANIT: Çağrı merkezleri son dönemde çalışanların çok sık şikâyette bulunduğu işkollarından biri halini almış durumda. Gerçekten de ağır psikolojik baskılar altında çalışılan bu işkolunda, vardiya usulünün uygulanmasının yanı sıra, çalışma süreleri bakımından da diğer işkollarından farklı olarak daha sınırlı mesai süreleri uygulanmalıdır. Sizin sorunuza dönecek olursak, işyerinize özel puantaj uygulamasından söz etmişsiniz; ancak yazdıklarınızdan günlük ve haftalık çalışma sürenizi anlayabilmek mümkün değil. Buna karşın İş Kanunu bakımından günlük çalışma süresi fazla mesai de dahil olmak üzere 11 saati aşamaz. Haftalık çalışma süresi ise 45 saattir. Fazla mesai söz konusu olduğunda burada da yasal sınır yılda 270 saattir. İşçi bu sürelerden daha fazla mesaiye zorlanamaz. İşçinin kıdem tazminatı alarak işyerinden ayrılabilmesi, iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirmesi koşulunda mümkün olabilir. Bu da işçinin yasal sürelerin üzerinde fazla mesaiye zorlanması, kendisine mobbing (psikolojik taciz) uygulanması, ücretinin eksik ve/veya geç ödenmesi, kendisine haftalık ya da yıllık ücretli izin kullandırılmaması gibi olumsuz işveren davranışlarına dayandırılarak yapılan fesihlerde mümkündür.
Özetle işçi, sizin de belirttiğiniz gibi, istifa koşulunda kıdem tazminatına hak kazanamaz. İş Kanunu 24’üncü maddede yer alan ve işçiye haklı nedenlerle iş sözleşmesini fesih hakkı sağlayan maddelerden biri sebebiyle işten ayrılırsa kıdem tazminatına hak kazanır.
Kaç yaşında emekli olabilirim?
SORU: Çalıştığım işyerinde “Çalışanlarımıza veya vefat etmeleri halinde mirasçılarına 4857 sayılı İş Kanunu’nun Geçici 6.maddesi uyarınca yürürlükten kaldırılan 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14’üncü maddesi hükümleri çerçevesinde kıdem tazminatı ödenmektedir” deniyor. Bu yasaya göre 2007 yılında girişim yapıldı, kaç yaşında emekli olabilirim?
YANIT: Sözünü ettiğiniz yasa, kıdem tazminatı konusunu düzenleyen ve halen yürürlükte olan eski İş Kanunu’nun 14’üncü maddesidir. Bu yasanın emeklilik mevzuatı ile bir ilgisi yoktur. Emeklilik konusu sosyal güvenlik mevzuatımız çerçevesinde düzenlenmiştir. Bir kişinin emeklilik yaşını bilebilmek bakımından ilk defa sigortalı olarak işe başladığı tarihin yanı sıra doğum tarihi (gün, ay, yıl olarak) bilgisine ve bugüne kadar ödemiş olduğu sigorta prim gün sayısına da ihtiyaç vardır. Bu bilgilerle SGK’nin “Ne zaman emekli olurum?” başlıklı sayfasından emeklilik yaşınızı kendiniz de sorgulayabilirsiniz.