TBMM’de kadın tiyatrocuları sahneye çıkarmadılar: “Kadın tiyatrocular gözyaşlarını tutamadı”
TBMM’de 18 Mart Çanakkale Anması’nda kadın tiyatro sanatçıların TBMM Başkanlığının talimatıyla sahneye çıkartılmadığı ifade edildi. Sahneye çıkması engellenen tiyatrocu yaşananları BirGün’e anlattı: “Üç gündür prova yapıyorduk. Bir saat kala kadınların sahneye çıkamayacağı söylendi. Gözyaşlarımızı tutamadık”
HÜSEYİN ŞİMŞEK
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu tarafından başlatılan ve ikincisi yapılan “Meclis Sohbetleri” programında kadın tiyatro sanatçıları sahneye çıkarılmadı. İsminin yayınlanmasını istemeyen bir tiyatro sanatçısı ise bu talebin Meclis Başkanı İsmail Kahraman’dan geldiğini söyledi.
“Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu” temasıyla gerçekleştirilen Meclis Sohbetleri etkinliğinde, 18 Mart Çanakkale Anmasına ilişkin bir tiyatro gösterisi sergilendi. Ancak gösteride kadın oyuncuların sahneye çıkması engellendi.
Devlet Tiyatroları'nın üç gün provasını yaptığı gösteriye bir saat kala kadın oyunculara sahneye çıkamayacakları ifade edilirken herhangi bir gerekçe gösterilmedi. Erkek oyuncuların sahnede oyunu sergiledikleri sırada konukların arkasında merdivenlerin üzerinde bekletilen kadın oyuncular, oyunun bitiminin ardından TBMM’den çıkartıldı.
“Bir saat kala sahnede istemediler”
Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın da bilgisi dahilinde gerçekleştirildiği ifade edilen engelleme girişiminin ardından oyunlarına müdahale edilen tiyatrocular BirGün’e konuştu.
Kadın sanatçıların merdivenlerde şiir okuyacağını ancak sahneye çıkamayacağını öğrendiklerinde pek çok kadın sanatçının gözyaşlarını tutamadığını ifade eden tiyatro sanatçısı, “Pazartesi gününden beri prova yapıyoruz. Gece 11 buçuğa kadar sürüyor. Dün de gösterimiz vardı. Öncesinde de prova aldık. Çok çalıştık. Gösteriye bir saat kala, herkes hazırlanmak üzereyken kadın oyuncuların sahne önünde yar almamasını, sahnenin yanında olmasını istediklerini belirttiler. Böyle bir şok atlatmış olduk ve bir karar vermek zorunda kaldık. Emri vaki oldu. Çok kısa sürede yeniden prova alıp yeni bir düzenleme ile gösterinin gerçekleşmesini sağladık” dedi.
“Oyun süresi 12 dakikadan 4 dakikaya düştü”
Korodaki kadın sanatçılardan birinin ağlayarak TBMM’yi terk ettiğini ifade eden kadın tiyatro sanatçıları TBMM'de yaşanan skandalları şöyle anlattı:
“Son dakikada yapıldıysa bir tahrik etme unsuru olabilir mi diye düşünüp inadına çıkıp söylemek istedik sözlerimizi ama olmadı. Oyunda bizim olmamız da onların kendi isteğiydi. Bize anlatıldı ve günlerce bunu çalıştık. Ama son anda Mustafa Kemal resimlerini bile istenilmedi. 12 dakikalık gösterimiz 4 dakikaya düştü. Biz de kenarda merdivenlerde şiirlerimizi söylemek zorunda bırakıldık.”
“Kadrolu değil sözleşmeliyiz”
“Hepimiz sözleşmeli sanatçılarız. Kadromuz yok. Biz orada kurumun bizden istediği şeyi yapmış olduk. Kurum da bunu istemedi aslında ama o an onların da eli mahkumdu. Herkes çok üzüldü. Unutamıyorum yaşadıklarımızı. Söyleyebildiğimiz herkese söylemeye çalışıyoruz. Çok korkunç bir şeydi. Bu sadece kadınlara yapılmış bir şey değildir. Bu geleceği yapılmış bir şeydir.”
İsminin yayınlanmasını istemeyen bir diğer tiyatro sanatçısı ise önce vedalaşan asker – anne koreografisinde kadınların erkeklere sarılmamasının istendiğini ardından da kadınların sahneden indirildiğini açıkladı.
“Kahraman istemedi”
Sahneye çıkmak istemediklerini ancak ilgili müdürleri tarafından ikna edildiklerini belirten tiyatro sanatçısı, şunları anlattı:
“Oyun bitiminde selam vermedik ama onlar bunun ne demek olduğunu anlamamışlardır tabii ki. Çoğumuz sinirden ağladık, direnemedik. Şöyle bir an var, kostümlerimizi giymiş merdivenlerden iniyorduk ki İsmail Kahraman’la karşılaştık. ‘Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi, aferin’ dedi. Asker kostümlü arkadaşlara da ‘Siz kaçıncı alaydasınız’ diyerek güya espri yaptı, kimse gülmedi. Esas amacı teyit almaktı.”
***
Meclis gündemine taşındı
Cumhuriyet Halk Partisi İzmir Milletvekili Murat Bakan, konuyu Meclis gündemine taşındı.
CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, TBMM Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada ise, şu ifadeleri kullandı:
“Laiklik anayasada olmasın” diyen TBMM Başkanı İsmail Kahraman Çanakkale Anmaları kapsamında meclis oynanacak tiyatro oyununda "Kadın oyuncular sahneye çıkmayacak" diyor, 12 dakikalık oyun, 4 dakikaya düşüyor!
İsmail Kahraman, "Bayan oyuncular çıkmıyor değil mi, aferin" diyor!
Oyuncular olayı gözyaşları içinde anlatıyor.
Biz İsmail Kahraman beyefendiyi iyi tanıyoruz bu tutumunu siyasal islamcı anlayaşından bağımsız görmüyoruz. Bu kadını tecrit etme anlayışıdır. Hayatın öznesi olmaktan çıkarma, onu edilgenleştirme çabasıdır.
Sayın Kahraman sizin işgal ettiğiniz makam Mustafa Kemal Atatürk’ün makamıdır. Cumhuriyet devrimi de her şeyden önce bir kadın devrimidir.
Kadını cumhuriyet ile birlikte çıktığı noktadan aşağı indiremezsiniz
Halide onbaşı, Şerife bacı, Kara Fatma ve daha niceleri istiklal için kadın erkek birlikte mücadele etti.
Kadınlar size rağmen sanatta, bilimde, siyasette, iş yaşamında varlar olmaya devam edecekler."
TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın cevaplanması üzerine Meclis'e verilen soru önergesi şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için bir tiyatro gösterisi yapılması kararlaştırılmış, oyun için bütün hazırlıklar yapılırken, gösteriye 1 saat kala ‘acil toplantı’ yapılacağı açıklanmış ve toplantıda tiyatroculara ‘kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar alındığı bildirilmiştir.
TBMM Başkanı İsmail Kahraman’ın da katıldığı etkinlikteki gösterinin yönetmeninin Ötüken Hürmüzlü olduğu, Hürmüzlü’nün yaşanan skandaldan dolayı oyunda isminin geçmemesini talep ettiği, ancak “Gösteriyi izlemek istediği” için etkinliği terk etmediği aktarılmıştır.
‘Çanakkale Anması’ etkinliğinin, her çarşamba ‘şehit yakınlarına’ yapılması planlanan etkinlikler kapsamında gerçekleştirildiği söylenmektedir.
Kararın Meclis Başkanının talebiyle alındığı bildirilirken; Meclis Başkanının kadınların sahneye çıkmaması talebinin yanı sıra, sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiği iddia edilmektedir.
Bu bağlamda;
1 - TBMM’de düzenlenen ‘Çanakkale Anması’ etkinliği için oynanacak tiyatro oyunu hangi gerekçeyle oyuna 1 saat kala iptal edilmiştir?
2 - ‘Kadın oyuncuların sahneye çıkmaması’ yönünde karar aldığınız iddiası doğru mudur?
3 - Sahnedeki Atatürk büstünün kaldırılmasını da talep ettiğiniz iddiası doğru mudur?
İsmail Kahraman beyefendi, işgal ettiğiniz makam Mustafa Kemal Atatürk’ün makamıdır!
— Murat BAKAN (@CHPMuratBakan) 29 Mart 2018
Cumhuriyet Devrimi her şeyden önce bir kadın devrimidir!
Kadını Cumhuriyet ile birlikte çıktığı noktadan aşağı indiremezsiniz!#İsmailKahramanİSTİFApic.twitter.com/4VWFPwOvMK
Oyuncular Sendikası'ndan açıklama
Oyuncular Sendikası da konu ile ilgili yazılı bir açıklama yayımladı. "Ortaçağ karanlığına dönmeyi reddediyoruz" denen açıklamada, bu duruma sebebiyet veren tüm yetkililer istifaya çağrıldı.
Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
Dün akşam saat 20:00'de Türkiye Büyük Millet Meclisi F Blokla yer alan salonda ve yaklaşık 350 kişinin izleyici olarak katıldığı "Çanakkale Şehitleri Anma Gecesi"nde, gösteriye 1 saat kala kadın oyuncuların sahnede yer almaması yönünde bazı yetkililer tarafından gösteriye müdahale edildiği ve kadın oyuncuların sahnede görevlerini yapmak yerine, sahne kenarında merdivenlerde ya da sahne arkasında beklemeye zorlandığı bilgisi tarafımıza ulaşmıştır. Yaptığımız araştırmalar sonucunda da olayın yaşandığını destekleyen bilgilere ulaşılmıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurucusu olduğu Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki bu çağdışı müdahalenin sebebinin, hangi gerekçe ile bu müdahalede bulunulduğunun ve hangi yetkililer tarafından bu talimatın verildiğinin ivedilikle kamuoyuna açıklanması gerekmektedir. 1934 yılında kadınlara seçme ve seçilme hakkı veren mecliste, 2018 yılında kadınların sahnede yer alması engelleniyor! Bu vahim duruma sebebiyet veren tüm yetkilileri istifaya davet ediyoruz.
Başta kadın örgütleri olmak üzere, tüm meslektaşlarımızı ve sivil toplum kuruluşlarını hesap sormaya ve istifa çağrımıza katılmaya davet ediyoruz.
***
Sosyal medyada gündem oldu
TBMM Başkanı İsmail Kahraman'ın kadın tiyatro oyunculara izin vermemesi, sosyal medyada en çok konuşulan konular arasına girdi. #İsmailKahramanİSTİFA etiketiyle başlayan sosyal medya kampanyası için kısa sürede çok sayıda paylaşım yapıldı.
TBMM'de yapılan müzikli gösterime öncesinde müdahale ederek kadınları sahneye çıkartmayan tüm yetkililer ve #İsmailKahramanİSTİFA etsin. #KadınlarDurmayacak, hayatın her alanında olmaya devam edecek! pic.twitter.com/r7zyib8lqg
— Kadın Meclisleri (@kadinmeclisleri) 29 Mart 2018
Kadın oyuncular sahneye çıkamazken erkek oyuncular sahnede oyun mu oynamış!!!Yuh size..YUUH!!! Hem KADIN oyuncuları sahneye çıkarmayan meclis başkanına hem siz erkek oyuncular!Utanın #İsmailKahramanİSTİFA
— Sevinç Eratalay (@EratalaySevinc) 29 Mart 2018
#İsmailKahramanİSTİFA meclis başkanlıgı tam bir gerici kafaya sahip ... pic.twitter.com/W9odMm7KKy
— sibel (@sibelozsoy46) 29 Mart 2018
Yaşlısın diye hürmet edenlerin Yok senden farkları Noter işlemi bile yapmaz olan bir adam Benim Meclisimde olamaz #İsmailKahramanİSTİFApic.twitter.com/qK8j6pzico
— 1881 (@1881aynur) 29 Mart 2018
Osmanlı hayranı Atatürk düşmanı #ismailkahramanistifa
— ısǝçıןɐɹʞ soɐʞ乙ΔЋíĎξ (@zahide_ce) 29 Mart 2018
***
Devlet Tiyatroları'ndan açıklama
Devlet Tiyatroları (DT), habere ilişkin yazılı bir basın açıklaması yaparak, oyuncuların ifadelerini yalanlayarak "Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğümüzden gelen kadın ve erkek sanatçılarımız, TBMM tören salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini almış, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri düzenleyerek Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte icra etmişlerdir" dedi.
DT'den yapılan yazılı açıklama şöyle:
"Bugün bazı basın yayın organlarında yer alan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı İsmail Kahraman’ın, 28 Mart 2018 tarihinde TBMM’de düzenlediği ‘Meclis Sohbetleri’ toplantısında "Kadınlar Sahneye Çıkmasın" başlıklı asılsız haber üzerine açıklama yapılması ihtiyacı duyulmuştur.
Meclis Sohbetleri programında ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu’nu ele alan toplantının içeriğini zenginleştirmek gayesiyle kısa bir tiyatro gösterisi yapılması için Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünden destek talep edilmiştir.
Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğümüzden gelen kadın ve erkek sanatçılarımız, TBMM tören salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini almış, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri düzenleyerek Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte icra etmişlerdir.
Gösteride kadın ve erkek oyuncularımız birlikte sahneye çıkmış, tarihimize ve şehitlerimize saygıyı ifade eden bu gösteri izleyenler tarafından büyük beğeniyle seyredilmiş ve uzunca bir müddet ayakta alkışlanmıştır.
Kurumumuzu ve sanatçılarımızı yıpratmaya yönelik yapılan bu art niyetli haberleri kamuoyunun takdirine bırakıyoruz."
***
Bir açıklama da TBMM'den: Kadın ve erkek beraber oynadı
Devlet Tiyatroları'nın yaptığı yazılı açıklamadan sonra bir açıklama da Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı tarafından yapıldı. Yapılan yazılı basın açıklamasında, kadın ve erkeklerin bir arada oynadığını söyleyen TBMM, "Yapılan gösteri ve toplantı kameralar tarafından kayda alınmıştır. Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur” dedi.
TBMM tarafından yapılan açıklama şöyle:
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Sayın İsmail Kahraman’ın, 28 Mart 2018 tarihinde TBMM’de düzenlenen “Meclis Sohbetleri” toplantısında “Kadınlar Sahneye Çıkmasın” şeklinde dijital medya platformlarında çıkan haberlerle ilgili yaptığı açıklama:
“Her ayın son Çarşamba günü gerçekleşen Meclis Sohbetleri’nin birincisi ‘Türkiye’de Demokrasinin Gelişimi’ konusunda olmuştur. TBMM eski başkanlarından Sayın Mehmet Ali Şahin’in yönettiği, Prof. Dr. İsmail Hakkı Ünal, Prof. Dr. Mustafa Turan ve Prof. Dr. Mustafa Budak’ın konuşmacı olarak yer aldığı Meclis Sohbetleri’nin ikincisi 28 Mart 2018 tarihinde yapılmıştır. ‘Birinci Meclis, Gazilik ve Şehitlik Ruhu’ konusunun ele alındığı toplantının içeriğini zenginleştirmek gayesiyle kısa bir tiyatro gösterisi yapılması için Kültür ve Turizm Bakanlığı Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünden de destek alınmıştır.
Devlet Tiyatrolarından gelen ekip, toplantının başında 10 dakikalık bir gösteri yapmıştır.
Salonun iki tarafında ve katılımcıların arasında yerlerini alan kadın ve erkeklerden müteşekkil sanatçılar gösterilerini yaparak ışık oyunları ve müzik eşliğinde Çanakkale Türküsünü ve Mehmet Akif Ersoy’un Çanakkale Şehitlerine şiirini birlikte seslendirip gösteriyi birlikte icra etmişlerdir. Gösteri, katılanlar tarafından büyük bir beğeniyle karşılanmış ve uzunca bir müddet alkışlanmıştır.
Akabinde üç değerli öğretim üyesinin konuşmacı olarak katıldığı ve TBMM eski Başkanlarından Mehmet Ali Şahin’in yönettiği sohbet toplantısına geçilmiştir.
Yapılan gösteri ve toplantı kameralar tarafından kayda alınmıştır. Böylesi başarılı bir toplantıyı gölgelemek, tarihe ve şehitlerimize karşı saygısızlık ve kesinlikle maksadını aşan bir dezenformasyondur.”
Kamuoyunun bilgisine saygıyla sunulur.
TBMM Basın, Yayın ve Halkla İlişkiler Başkanlığı"