Borsayı yabancı yatırımcılar terk ederken yerli yatırımcı sayısında rekor kırıldı. Peki, borsa neden küçük yatırımcılara cazip hale geldi? Doç. Dr. Çifter, borsanın oyun olarak görüldüğüne dikkat çekerken Prof. Dr. Başlevent, risk faktörlerini anlattı.

Tehlikeli oyun bahçesi borsa

Havva GÜMÜŞKAYA

Borsada yerli yatırımcı sayısı rekor kırdı. Küçük yatırımcıya cazip hale gelen borsada üst üste 13 aydır yerli yatırımcı sayısı artıyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) ağustos verilerine göre, ağustosta 76 bin 398 artan yerli gerçek yatırımcı sayısı 1 milyon 676 bin 196’ya ulaşarak rekor tazelerken, yılbaşından bu yana Borsa İstanbul’daki yerli yatırımcı sayısı 488 bin 138 yükseldi. Bu da yaklaşık yüzde 41’lik artışa işaret etti.

Ağustostaki artışla birlikte Borsa İstanbul’a yerli yatırımcı sayısı aylık bazda ortalama 40 bin 500 yatırımcı daha girdi. MKK verilerine göre, nisanda 88 bin 992 artan yerli yatırımcı sayısı, aylık bazda tüm zamanların en çok arttığı dönem oldu.

Peki, borsa küçük yatırımcılar için neden cazip hale geldi?

Altınbaş Üniversitesi’nden Doç Dr. Atilla Çifter, reel faizlerin negatif olmasının borsayı cazip hale getirdiğini söylüyor.

Hisse senetleri hareketliliğinin dünyada ve Türkiye’de reel ekonomiden kopmuş durumda olduğu söyleyen Çifter, “Türkiye’de de yatırımcılar faizlerde de düşmeyle birlikte alternatif olarak hisse senedi piyasasına yöneliyor” diyor.

Borsa oyun değildir

Küçük yatırımcının borsaya yönelmesinin iki nedeni olduğunu belirten Çifter, reel faizlerde yaşanan düşme ve borsanın kısa süreli para kazanma aracı olarak görülmesi olarak açıklıyor.

Borsanın oyun olarak görüldüğünü aktaran Çifter şöyle konuştu: Daha önce uluslararası basında da yer aldı, kumar ve oyun sektörünün gerilemesi nedeniyle bazı kişiler borsayı bir oyun olarak görmeye başladı. Kısa yollu para kazanmak isteyen kişilerin yoğun bir şekilde katılım sağladığı yere dönüştü. Küçük yatırımcı sayısındaki artışı da böyle düşünebiliriz.

Salgınla birlikte borsaya yönelimin arttığı belirten Çifter, “Normalde beklenen şudur; Şirketlere yönelik gelecekte kâr edecek diye bir beklenti oluşur ve nakit akımlarıyla birlikte şirketlerin hisse senetlerinin artması beklenir ancak şuan böyle değil. Hisse senedi piyasası, şirketlere nakit akışı nedeniyle değil daha çok katılımcının borsaya girmesiyle artıyor” ifadelerini kullanıyor.

Bilinçsiz yatırımcı zarar etti

Çifter, manipülasyonlara karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtiyor: Oynaklık ve küçük yatırımcı gibi yönlendirmesi daha kolay olan kişilerin sayısı arttıkça bazı kişilerde buradan para kazanmak isteyecektir. Küçük yatırımcı, özellikle bilinçsiz yatırımcı bu işten zarar etti veya edecek. Küçük yatırımcının daha çok dikkat etmesi lazım borsayı bir oyun yeri değil de yatırım yeri olarak görmesi gerekir. Dünyada da bu böyle.

Küçük yatırımcıların firma bilançolarına bakmadan işlem yaptıklarını belirten Çifter, “İlginç bir şekilde daha iyi olan firmalar daha az rölatif ve değerleri de daha az. Kumar yeri olarak görüyorlar. Sıkıntı burada aslında” diyor.

Futbol kulüplerinin hisselerinin geçen hafta yaşanan artışın ardından düşmesini örnek veren Çifter, “Uzun vadede şirketin piyasadaki olan değeri ile defter değeri uyumlu hale geliyor. Hisse senedi değerleri kendi yerine gelecektir. Son bir haftadır futbol kulübü hisseleri düşüyor. Cuma gününden bu yana aşağıya geliyor. Hisseler olması gereken yere doğru hareket ediyor olabilir” diye ifade ediyor.

Ciddi risk faktörleri var

İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Cem Başlevent de borsaya yönelimin alternatif yatırım araçlarının cazibesini yitirmesiyle meydana geldiğini belirtiyor.

Başlevent’in değerlendirmeleri şu şekilde: Faizlerin suni olarak düşük tutulduğu, döviz kurlarının baskılandığı bir dönemde, alternatif yatırım araçlarının cazibesini yitirmesiyle borsaya yoğun bir giriş oldu. Özellikle işlem hacminin küçük olduğu bazı hisselerde büyük kazançlar da elde edildi. Ancak borsada yükseliş trendi bir anda durağanlaşabiliyor ya da tersine dönebiliyor. Bu da zamanlamayı iyi yapamayan yatırımcıların hayal kırıklığına uğraması anlamına geliyor. Faizlerin yükselmesi, Covid-19 salgınında işlerin iyi gitmemesi ve yaklaşan ABD seçimleri, borsa yatırımcılarının önündeki ciddi risk faktörleri. Emeklilik fonlarının ve Türkiye Varlık Fonu’nun ne derece destek vereceği de borsanın gidişatında belirleyici olacak.

***

6 ayda açılan hesap sayısı

► Mart: 285 bin 1

► Nisan: 346 bin 155

► Mayıs: 32 bin 947

► Haziran: 357 bin 947

► Temmuz: 376 bin 350

► Ağustos: 507 bin 52

***

Genç yaş grupları akın etti

MKK verilerine göre Ağustos’ta 75 ve üstü yaş grubu hariç bütün yaş gruplarında yerli yatırımcı sayısı artarken, en yüksek artış 15 bin 773 kişi ile 30-34 yaş grubunda yaşandı.

Portföy değerini en çok artıran yaş grubu 1 milyar 38 milyon lirayla 40-44 olurken, bu yaş grubu, 21 milyar 656 milyon lirayla en yüksek portföy değeri ve 227 bin 852 yatırımcıyla zirvede bulunuyor.

Yılbaşından bu yana bütün yaş gruplarında yatırımcı sayısı yükseldi. Söz konusu dönemde en yüksek artış 98 bin 327 kişiyle 30-34 grubunda yaşanırken, bu yaş grubunu 88 bin 183 kişiyle 25-29 yaş grubu takip etti.

Ocak-ağustos döneminde portföy değerini en çok artıran grup ise yüzde 176 ile 25-29 olurken, bu yaş grubunun portföy değeri 8 ayda 1 milyar 719 milyon liradan 4 milyar 753 milyon liraya yükseldi.