‘Tek adam’ rejimi resmen başlıyor

Başkanlık sistemine geçişle birlikte hemen hemen tüm yetkilerini Saray’a devreden Meclis’in, önceki günkü sembolik açılışının ardından bugün de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yemin etmesiyle ‘tek adam rejimine’ resmen geçilmiş olacak.

Hem kabine hem kararname
Erdoğan, bugün Genel Kurul’da yemin ederek fiilen görevine başlayacak. Yeminin ardından Saray’da Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş töreni düzenlenecek. Tören için 22 ülkeden liderlerin Ankara’da olması planlanıyor.

Erdoğan'ın süvari birliğiyle saraya girişi sırasında 101 pare top atılışı yapılacak. Ayrıca hava, kara ve deniz komutanlıklarına bağlı ordu karargahlarında da 101'er pare top atışı gerçekleştirilecek.

Tarikat liderlerinin de katılacağı törende, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, Cumhurbaşkanlığı Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Armoni Mızıkası, TSK Mehteran Takımı ile TSK Tarihi Birlik de yöresel kıyafetlerle hazır bulunacak.

Misafirlere, darphane tarafından özel bastırılan ve arka yüzünde saray ve törene ilişkin enstantanelerin bulunduğu 1 liralardan hediye edilecek. Bu özel paraların bir kısmı da tedavüle sokulacak. Ayrıca, tören gününe özel pul bastırılacak.

Cumhurbaşkanı aynı gün kabineyi de açıklayacak ve ilk Cumhurbaşkanlığı kararnamesi yayımlanacak.

Yeni bakanlarla NATO zirvesi
Erdoğan’ın göreve gelmesinin ardından, katılacağı ilk yurtdışı uluslararası zirve ise ‘NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Toplantısı’ olacak. Belçika’nın başkenti Brüksel’de, 11-12 Temmuz tarihlerinde gerçekleşecek toplantı kapsamında Erdoğan, ABD Başkanı Donald Trump, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve İngiltere Başbakanı Theresa May başta olmak üzere birçok NATO ülkesinin liderleriyle bir araya gelecek ve ikili görüşmeler yapacak.
Erdoğan’a yeni kabineden dışişleri, milli savunma ile enerji ve tabii kaynaklar bakanlarının da eşlik etmesi planlanıyor. Görüşmelerde, bazı NATO ülkelerinin YPG’ye verdiği destek ve Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı S-400 savunma füzeleri konularının ele alınması öngörülüyor.

Meclis’ten ‘sembolik’ başlangıç
16 Nisan 2017 Anayasa Referandumu’nda kabul edilen başkanlık sistemine göre oluşturulmuş Meclis cumartesi günü ilk kez toplandı. Milletvekilleri, ant içerek görevlerine başladı. Ancak yeni sistemde Meclis’in ne bütçe yapma yetkisi, ne de hükümeti tam anlamıyla bir denetleme yetkisi bulunuyor. Muhalefetin hükümeti denetleme yollarından biri olan ‘gensoru’ tarihe karıştı. Milletvekilleri TBMM Genel Kurulu’nda bakanlara çalışmaları ile ilgili ‘sözlü soru’ soramayacak.

Her yol Saray’a çıkıyor
Başbakanlık makamının kalkmasıyla yönetimin üç temel erkinden biri olan yürütme yetkisini kendinde toplayan Erdoğan’ın Meclis’i feshetme yetkisi bulunuyor. Bakanlar Kurulu üyelerini seçilmişler arasından olma koşulu bulunmadan Erdoğan atayacak.

Halkın, temsilcileri aracılığıyla kullandığı egemenlik hakkı, önce Cumhurbaşkanı’na oradan da Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanlığı Ofisleri, Cumhurbaşkanlığı Kurulları ile atanmışlardan oluşan Bakanlar Kurulu’na devredilecek.

Partili Cumhurbaşkanı ‘Başkomutanlık’ görevini de üstlenerek tek başına ‘savaş’ kararı alabilecek. Erdoğan ayrıca Bakanlar Kurulu kararına gerek duymadan tek başına OHAL ilan edebilecek. Üstelik OHAL eski sistemde olduğu gibi üç aylık değil altı ay süreyle ilan edilebilecek.

Denetim zor, hesap sorulamıyor
TBMM’nin en önemli yetkisi olan bütçe hakkı da Cumhurbaşkanı’na geçti. Ülkenin gelir ve giderlerinin belirlendiği bütçeyi Cumhurbaşkanı tek başına hazırlayacak. Erdoğan pek çok konuda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkartacak. TBMM aynı konuda kanun çıkarmadığı takdirde Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi kanun yerine geçecek.

Görevi boyunca denetimi neredeyse imkânsız olan Cumhurbaşkanı’ndan görev süresi bittikten sonra da hesap sorulamayacak. Ancak TBMM 360 milletvekilinin oyuyla soruşturma açabilecek, Yüce Divan’a sevk için 400 milletvekilinin oyu gerekecek.

***

Törene kimler katılıyor?
Erdoğan’ın yemin töreninde aralarında Kazakistan, Makedonya, Gine, Somali, Zambiya, Bosna Hersek, Bulgaristan, Gürcistan, Makedonya, Kırgızistan, Ukrayna, Pakistan ve Venezuela’nın da bulunduğu 20’den fazla ülkenin, cumhurbaşkanı veya devlet başkanı seviyesinde katılım göstereceği açıklandı. Rusya’yı temsilen Başbakan Dmitri Medvedev’in gelmesi beklenirken, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başbakanı Neçirvan Barzani’nin de törene katılması planlanıyor.

Törene ABD ve AB düzeyinde ciddi katılım olmaması dikkat çekiyor.