TKİ milyonları boşa harcadı

İsmail ARI

Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) 1993 yılında yatırım programına aldığı “GLİ Mekanizasyon Projesi”nde kamunun milyonlarca lirasını heba etti.
TKİ’nin 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’na göre yaklaşık 325 milyon TL harcanan projeyle yılda 1 milyon 400 bin ton kömür üretimi yapılması öngörüldü. Klasik madencilik sistemindeki üretim kayıplarının mekanize sisteme dönüştürülerek minimize edilmesi ve daha düşük maliyetle kömür üretiminin sağlanması amaçlanan projede 1 milyon 400 bin ton kömür üretimi hedefi 2016 yılında 307 bin ton, 2017 yılında ise 62 bin tonda kaldı. Milyonlarca TL harcanan projeyle üretilen kömürlerin sadece 21 bin 872 tonu satılabilir hale getirildi.

ÇİNLİ ŞİRKETE 34.7 MİLYON AVRO

Projeğ çerçevesinde Çin’deki bir firmaya ayakiçi teçhizat ve montajı işi için 34,7 milyon avro verildiğinin de belirtildiği Sayıştay raporunda, “Bunun yanısıra yine mekanize ayağa münhasır olmak üzere 2011 yılından itibaren 2017 yılı sonuna kadar 620 yeni işçi alınmıştır” denildi. Raporda 2006 yılından bu yana yapılan harcamaların toplam 325 milyon TL civarında olduğuna dikkat çekildi.

ZARAR DAHA DA ARTIYOR

Sayıştay denetçileri “Bütün bu harcamalar ve bu panolara verilen emek karşılığında kömür üretimi aşamasına bir türlü geçilememektedir. Zaman geçtikçe TKİ’nin zararı daha da artarak neredeyse yapılan harcamayla üretimi söz konusu olan bu bölgedeki kömür karakteristiğinde 18 milyon ton kömürün satın alınabileceği noktaya ulaşmıştır” tespitlerine de yer verdi.

SIZAN SULAR VE YANGINLAR

Sayıştay raporunda “TKİ kimi zaman ocak imalatının içine sızan suların tahliyesiyle kimi zaman da yangınlarla uğraşmış, beklenen ve arzulanan üretim trendine bir türlü ulaşılamamıştır. Garp Lİnyitleri İşletmesi’nde “Denetim ve İnceleme Seyahati” için bulunduğumuz Nisan 2018 döneminde de benzeri hadiselerin cereyan ettiği yerinde gözlemlenmiş, neticede söz konusu panolardan birisinin bir bölümü kül barajı yapılmak suretiyle kapatılmıştır” ifadelerine yer verildi.

KANUNA UYGUN KULLANILMADI

Sayıştay raporunda TKİ merkezinde 2018 yılı sonu itibarıyla 28 adet araç bulunduğu ve bu araçların yıl boyunca 386 bin kilometre yol yaptıkları, yaklaşık olarak 25 bin litre yakıt kullanıldığı ve bu yakıtın parasal değerinin 114 bin TL civarında olduğu tespit edildi.

Bu araçlar için yıl içerisinde “89 bin TL tamir bakım masrafı yapıldığı buna ilave olarak kullanıcılarına 80 bin TL harcırah, 253 saat fazla mesai, 47 hafta tatili ve 74 yevmiye bayram tatili mesaisi” ödendiği belirtildi. Sayıştay denetçileri, “Merkez ve taşra teşkilatındaki kurum hizmet araçlarının 237 sayılı taşıt kanununa uygun kullanılmadığını” belirledi.

‘Kriterlere uygun’ vakıflar dağıtacak

Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre her il ve ilçedeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarınca kriterlere uygun ailelere kömür yardımı yapılacak. Karar 1 Ocak 2020’den itibaren geçerli olacak. Bu il ve ilçelerdeki vakıfların hangileri olacağı, söz konusu kriterlerin nasıl belirleneceği ise merak konusu.