TMMOB Sanayi Kongresi 2017 başladı: ​Sanayisizleşen Türkiye

BURCU CANSU

TMMOB adına Makina Mühendisleri Odası (MMO) tarafından 21’incisi gerçekleştirilen "TMMOB Sanayi Kongresi 2017” Ankara’da İMO Teoman Öztürk Salonu’nda başladı. Kongrede, 55 yıl önce “sanayileşme planları” ve “model önerileri” gündemdeyken bugün ise “sanayisizleşme”nin konuşulmasının ibret verici olduğu kaydedildi. Sanayileşme ve demokrasi arasındaki yakın ilişkiye dikkat çekildi.

“Sanayisizleşen Türkiye ve Mühendisler” ana temasıyla düzenlenen kongreye, CHP Genel Başkan Yardımcısı Lale Karabıyık, KESK Eş Başkanı Aysun Gezen, TTB Genel Sekreteri Sezai Berber, ÖDP Başkanlar Kurulu Üyesi Önder İşleyen, Kıbrıs Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği Başkanı Emir Taşçıoğlu’nun yanı sıra TMMOB’a bağlı odaların başkanları da katıldı.
Kongrenin açılış konuşmaları MMO Başkanı Ali Ekber Çakar ve TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz tarafından yapıldı.

Sanayileşme modernleşme öyküsüdür
MMO Başkanı Ali Ekber Çakar,sanayi politikaları ile ekonomik gelişme ve kalkınma arasında güçlü bir bağ olduğuna değinerek, “Sanayileşme, gerçekte bir toplumsal dönüşümdür. Demokratikleşme, çağdaş ve modern bir yaşama geçişin aracıdır. Sadece gelir sorununu çözmeyi hedeflemez, aynı zamanda refah sorunu ile birlikte eğitim, sağlık, gıda, hukuk ve çevre sorunlarını da çözmeyi hedefler. Odamız, sanayileşme politikasının, öncelikle bir toplumsal proje çerçevesinde, doğa, toplum ve devlet ilişkilerini yeniden düzenleyen köklü bir devrim yani uzun erimli bir toplumsal dönüşüm ile birlikte ele alınmasını öngörmektedir. Sanayileşme ile demokrasi arasındaki yakın ilişkiyi de mutlaka kurmak gerekir. Sanayileşmiş bir ülke, aynı zamanda demokratikleşmiş bir ülkedir. Sanayileşme uzun erimli bir modernleşme öyküsüdür” diye konuştu.

Sanayi yoksa demokrasi de yok
Türkiye’nin sanayileşmeden uzaklaştıkça, aynı zamanda demokrasiden de uzaklaştığına vurgu yapan Çakar, şunları söyledi:
“Türkiye’de sanayiye dair izlenen bir strateji varsa, o da ülkemizi uluslararası mal piyasalarına ucuz ithalat cenneti olma yolunda, montaj sanayinin taşeron bir üreticisi haline getirmekten ibarettir. Bunun adı tam anlamıyla sanayisizleşmedir. İmalat sanayisi hızla gerilerken, onun bıraktığı boşluk inşaat faaliyetleriyle dolduruldu. Üretim faktörlerini geliştirmek yerine dışarıdan ithal etmeye dayalı bir politika üretildi. Tarım alanları imar ve ranta açıldı, ihracatçısı olunabilecek ürünlerden vazgeçilerek ithal etme yoluna gidildi. Yatırımsız büyüyen ekonomide sanayileşmenin izine rastlayabilir miyiz? Sanayisizleşme olgusunun en somut özetini, sanayi sektörünün lokomotifi olan imalat sanayindeki ciddi gerilemeden de görmek mümkündür. Ortaya çıkan temel eğilim, neoliberal serbestleştirme, özelleştirme, metalaştırma, rant ve yoğun emek sömürüsüne dönüktür. Sanayiden hızla kopuş, ülke kaynaklarımızın ve emek gücümüzün ülkeye ve toplumsal refaha katkı sunmayacak biçimde kullanılmasına neden olmaktadır. Ülkemiz sanayileşmek mecburiyetindedir. Demokratikleşme ve ekonomik gelişmeyi, yani sanayileşme ve adaleti birbirinden ayıramıyoruz. Planlama ile kalkınmayı esas alan, toplumsal refah ve demokrasi ile bütünleşen bir alternatif geliştirmek mümkündür.”

Sanayinin geçirdiği dönüşüm
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz “Bundan 55 yıl önce ‘sanayileşme planlarını’ ve ‘model önerilerini’ konu edinirken bugün ‘sanayisizleşmeyi’ konu edinmek, ülkemizdeki kalkınma ve sanayileşme anlayışının geçirdiği dönüşümü ve geldiği noktayı görmek açısından ibret vericidir” dedi.
“Hükümet gizlemeye çalışsa da derin bir ekonomik kriz içerisinden geçiyoruz” diyen
Koramaz sözlerini şöyle sürdürdü: “Yaşadığımız kriz, TÜİK’in açıkladığı yüzde 13’lük enflasyon, yüzde 11’lik işsizlik rakamlarıyla açıklanamayacak kadar büyük. Bu krizin en büyük nedeni AKP’nin 15 yıllık iktidara dönemi boyunca izlediği yanlış ekonomi politikalarıdır.Üretim yerine ranta, mühendislik ve teknoloji alt yapısını geliştirme yerine inşaata, istihdam yerine sıcak paraya dayalı ekonominin varacağı son nokta, ekonomik krizdir. 16 aydır devam eden OHAL ve şaibeli 16 Nisan Referandumunun yarattığı siyasal ortam, ekonomik krizin boyutlarını daha da artırmaktadır. Kamunun elindeki son işletmeler ile kamusal kaynak ve varlıkların, serbestleştirme-özelleştirme uygulamalarının yanı sıra son olarak Varlık Fonu adı altındaki işlemlerle tasfiyesi de sürmektedir. Gelinen noktada, Türkiye kapitalizmi, sanayileşme ve kalkınma paradigmasından uzaklaşmıştır ve bir sanayisizleşme süreci söz konusudur.”

Mücadelemiz sürecek
Kor​amaz, TMMOB ve bağlı odaların bu gerçekleri ve riskleri dile getirdiği için hükümetin ve yandaşlarının saldırısına uğradığını söyledi. Koramaz, “Yandaş gazetelerde hakkımızda her gün ayrı bir yalan haber yayınlanıyor. Cumhurbaşkanı adımızı dilinden düşürmüyor. Buna rağmen bizler bugüne kadar susmadık ve bundan sonra da susmayacağız”dedi.
Kor​amaz, “Bilimi ve teknolojiyi esas alan, Ar-Ge ve inovasyona ağırlık veren, dış girdilere bağımlı olmayan, yerli yatırımcıyı ve yerlileşmeyi özendiren, koruyan, kamunun ekonomideki yönlendiriciliğini toplumsal yararlar doğrultusunda benimseyerek artıran, kamu-halk yararına bir yatırım ve üretim planlaması yapacak, sanayinin gelişmesini ve ekonomik büyümeyi en geniş toplumsal tabana yayacak, istihdam, emek ve halk odaklı, yeni bir sanayileşme, planlama, kalkınma politikasının gerektiğini dile getireceğiz, bunun için mücadele edeceğiz” diye konuştu.

Kongre programı
İki gün sürecek olan kongrede, dünyada ve Türkiye’deki ekonomik gelişmeler, sanayileşme, mühendislik, emek süreçleri, üretimin doğa-kaynak-enerji ilişkisi, beklenen gelişmeler konuşulacak. Kongrede bir sonuç bildirisi çıkacak.

--“Küresel Eğilimler ve Türkiye” başlıklı açılış oturumunu Prof. Dr. Korkut Boratav yönetirken, Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu “Küresel Kapitalizmin Tasarımında Yeni Eğilimler”, Mustafa Sönmez “Sermaye Birikiminde İstikrarsızlığın Kaynakları”, Prof. Dr. Aziz Konukman “Ekonomideki Güncel Tehlike: Kamu Maliyesi” konularında sunum yaptı.

--“Büyüme, İstihdam, Gelir Dağılımı ve Teşvikler” başlıklı birinci oturum Prof. Dr. Fikret Şenses tarafından yönetilecek. Bu oturumda Doç. Dr. Ebru Voyvoda “Dünyada ve Türkiye'de Sanayisizleşme Eğilimleri, Büyüme Dinamikleri”, Yrd. Doç. Dr. Özlem Albayrak “Yeni Milli Gelir Serisi'nin Sorunları ve Türkiye'nin Büyüme Tercihleri”, Oğuz Türkyılmaz “Bir Dönemin Enerji Politikaları” konularında birer sunuş yaptı.

--İkinci oturum MMO YK üyesi Melih Şahin tarafından yönetildi. Bu oturumda Dr. Cevat Yıldırım “Sanayi-İstihdam İlişkisi”, Doç. Dr. Emel Memiş Parmaksız ve Prof. Dr. Gülay Toksöz “İmalat Sanayi İstihdamında Kayıt Dışılık ve Ücretlerin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi”, Gülay Dinçel “Sanayide Teknolojik Dönüşüm: Tek Kısıt Finansman mı?”, Yrd. Doç. Dr. Serkan Öngel “Sanayinin Mekansal Dağılımı” konularında sunuş yaptı.

Kongrede yarın
--Cumartesi günü ise, Yunus Yener’in yöneteceği ilk oturumda, Oda Alan Araştırmaları Mühendisler: Fabrika, Toplumsal Yaşam ve Kent konusu ele alınacak. Prof. Dr. Gamze Yücesan Özdemir “Mühendisler: Fabrika, Toplumsal Yaşam ve Kent Deneyimleri Araştırması” konulu bir sunuş yapacak. Daha sonra Kaya Güvenç, Doç. Dr. Serdal Bahçe ve Yrd. Doç. Dr. Serkan Öngel’in katılımıyla konu üzerine bir tartışma yapılacak.

--“Sanayileşme ve Emek” konulu ikinci oturumu Osman Serter yönetecek. Bu oturumda Yavuz Bayülken MMO Raporları: Makina İmalat Raporu, OSB Raporu, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmeleri Raporu, TMMOB Gıda Politikaları Çalışma Grubu ise Gıda Sanayi ve Mühendisler üzerine sunum gerçekleştirecekler.

--Üçüncü oturumu Ali Ekber Çakar yönetecek. Prof. Dr. Erinç Yeldan “Büyük Durgunluk Sürerken Endüstri 4.0”, Prof. Dr. Metin Durgut “Mühendisler ve Toplum Kalkınması”, A. Selçuk Soylu “Türkiye’nin AR-GE Harcamaları ve AR-GE Merkezleri” konularında sunuş yapacak.

--Kongrenin son oturumu ise Prof. Dr. Bilsay Kuruç tarafından yönetilecek. Emin Koramaz “Kalkınamayan Türkiye’de Mühendisler”, Doç. Dr. Serdal Bahçe “Sanayisizleşen ve Mühendissizleşen Türkiye” , Dinçer Mete “Yeni Bir Kalkınma–Sanayileşme Paradigmasına İhtiyacımız Var!” konularında birer sunum yapacak.