Toplanan vergiyi kiraya harcadılar
Bütçe mayısta 144 milyar TL ile rekor düzeyde fazla verdi. Vergi gelirleri katlandı. KKM’ye 3 ayda 21 milyar TL ödeme yapan iktidar, sadece araç, bina, uçak gibi kiralama işlemleri için 9 milyar TL harcadı.
Hüseyin ŞİMŞEK
Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Muhasebat Genel Müdürlüğü, kamunun aylık harcama rakamlarını açıkladı. Geçen yılın mayıs ayında 13,4 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçesi, bu yılın aynı döneminde 144 milyar TL fazla verdi.
Bütçe gelirleri yıllık bazda üç katına yükselerek 317,8 milyar TL olurken, harcamalar yüzde 47,3 artışla 173,8 milyar TL düzeyine ulaştı.
Ocak-Mayıs döneminde de, bütçe gelirleri yıllık bazda iki katına yükselirken, bütçe harcamaları yüzde 74,5 oranında arttı. Yılın ilk beş ayında ise merkezi yönetim bütçesi 124,6 milyar TL fazla verdi.
AKP’nin israf harcamalarının son bulmadığı görülen verilere göre, beş aylık faiz gideri 121 milyar TL, örtülü ödenek harcaması 2 milyar TL, kiralama harcaması ise 9 milyar TL’ye ulaştı.
Hazine’nin verilerine göre, AKP iktidarı döneminde her biri birer “oligark”a dönüşen müteahhitlere, yılbaşından bu yana 26 milyar TL’den fazla ödeme yapıldı. "Onarım giderleri" adı altında yapılan müteahhitlik harcamaları ise 225 milyon 371 bin TL oldu.
ÖRTÜLÜ ÖDENEĞE MİLYONLAR AKTI
Cumhurbaşkanı tarafından harcanan, halk arasında örtülü ödenek olarak da adlandırılan hesabı sorulanmayan harcama kalemi olan Gizli Hizmet Giderleri için de yüz milyonlarca TL harcama yapıldı. Beş ayda AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapılan örtülü harcaması 1 milyar 763 milyon 734 bin TL oldu.
Düşük faiz politikası uygulayan iktidarın kamu bütçesinden ödediği faiz giderleri de hızla artıyor. İç ve dış borç faiz giderlerinin beş aylık toplamı, 121 milyar 885 milyon TL oldu. Bu tutarın 32 milyar 991 milyon 339 bin TL’si, dış borç faiz giderlerini oluşturdu. Bu aya kadar ABD Doları cinsinden faiz gideri 28 milyar 548 milyon 941 TL, Avro cinsinden 4 milyar 135 milyon TL, Japon yeni cinsinden 269 milyon 953 bin TL faiz harcaması yapıldı. 72 milyar TL’lik iç borç faiz giderleri ise TL cinsinden tahvillerin faiz giderleri oldu.
“Kamu Teşebbüslerine, Döner Sermayelere, Fonlara ve Mali Kurumlara Borç Verme” adı altında işletmelere bu aya kadar toplam 77 milyar 647 milyon TL aktarıldı. Mayıs ayında "borç verme" yöntemiyle 10 milyar 265 milyon TL dağıtıldı. Mayıs’ta TCDD’ye 1 milyar 840 milyon TL, Türkiye Taşkömürü Kurumu'na 170 milyon TL, BOTAŞ’a 8 milyar 200 milyon TL, Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş.'ye 55 milyon TL aktarıldı.
KİRALAMA HARCAMALARI HER GEÇEN GÜN ARTIYOR
Devletin kiralama giderlerinde de her geçen gün artış yaşanıyor.
Uçak, araç, bina, gemi, bilgisayar sistemleri gibi kiralama işlemleri için beş ayda kamu bütçesinden 9 milyar TL harcandı. 671 milyon 150 bin TL kiralanan araçlar, 7 milyar 313 milyon 715 bin TL ise binalar için ödendi.
KKM’YE 21 MİLYAR TL
Dövizde yaşanan artışın ardından uygulamaya geçen "kur korumalı TL mevduat hesapları" için Merkezi Yönetim Bütçesi’nden yapılan harcamaların toplam tutarı 21 milyar TL’yi aştı. Mart ayında 11 milyar 700 milyon TL ile başlayan ödemeler, Nisan’da 4 milyar 555 milyon TL, geçen ay ise 4 milyar 842 milyon TL olarak kayıtlara geçti.
ÖTV’NİN YÜZDE 58’İ ŞİMDİDEN TOPLANDI
Mayıs ayında vergi gelirleri yıllık bazda yüzde 213,9 oranında artarak 289,7 milyar TL seviyesine ulaştı. Vergi gelirlerindeki artışa en fazla katkıyı yıllık bazda altı katına çıkarak 152 milyar TL’ye ulaşan kurumlar vergisi toplandı.
Ayrıca, ithalde ve dâhilde alınan katma değer vergileri bütçe gelirlerine toplamda 60,9 milyar TL Hazine’nin kasasına girdi.
Özel tüketim vergisinde (ÖTV) yılın ilk 5 ayında yılsonu hedefinin yüzde 58’i toplandı. Yılsonu bütçe hedefinde ÖTV gelirlerinin 219,4 milyar lira olması tahmin ediliyor. Ancak mayıs itibarıyla toplanan ÖTV miktarı 126,5 milyar liraya ulaştı.
ÖTV’nin içerisindeki en büyük payı ise petrol ve doğalgaz ürünlerinden toplanan ÖTV’ler oluşturdu. Yılsonu hedefinin yüzde 90’ı şimdiden toplanmış durumda. Bütçe hedefi 31,5 milyar lira olan petrol ve doğalgazdan alınan ÖTV 5 ayda 28,3 milyar liraya ulaştı. Petrolve doğalgaz, tütün, akollü içecekler, motorlu taşıtlar, dayanıklı tüketim mallarından mayıs ayında 30,6 milyar lira tutarında ÖTV toplandı. Dolar kurundaki ve küresel petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle hemen her gün zamlanan akaryakıt fiyatları, yurttaşın cebini yakarken Hazine’ye can suyu oldu. Litresi 30 liraya dayanan mazottan alınan vergi litre başına 6 lira 34 kuruşu buluyor.