TEDMEM tarafından hazırlanan rapora göre 10 kişiden 9’u eğitimin sorumluluğunun devlette olduğunu ve kaliteli eğitimin herkes için parasız olması gerektiğini düşünüyor. En büyük sorun olarak ise yetersiz bütçe görülüyor.

Toplumun talebi eğitimde eşitlik
Fotoğraf: AA

Mustafa KÖMÜŞ

Türk Eğitim Derneği’nin düşünce kuruluşu TEDMEM “Seçimin kaderi eğitim vaatlerine mi bağlı” isimli bir rapor hazırladı. Raporda hem toplumun hem de 18-24 yaş arası gençlerin düşüncelerine yer verildi. Araştırmaya katılan 10 kişiden 9’u her çocuğun nitelikli eğitim almasının devletin sorumluluğunda olduğunu aktardı.

Raporda 1950-2018 yılları arasında partilerin seçim vaatlerine yer verildi. Buna göre bu yıllarda öne çıkan vaatler şunlar oldu:

•Eğitimde fırsat eşitliği ve sosyal adaletin sağlanması
•Eğitime erişimin artırılması
•Mesleki ve teknik eğitimin geliştirilmesi
•Öğretmen yetiştirilmesindeki eksikliklerin giderilmesi, öğretmen niteliğinin artırılması ve öğretmenlerin özlük hakları ile çalışma koşullarının iyileştirilmesi
•Yükseköğretimin geliştirilmesi, üniversitelerin özerk ve demokratik bir yapıya kavuşturulması, YÖK’ün kaldırılması/ işlevinin değiştirilmesi
•Yurt ve burs imkânlarının artırılması

VAATLER KÂĞIT ÜZERİNDE

Siyasi partilerin eğitim vaatlerinin popülist ve yüzeysel kaldığı aktarılan raporda şöyle denildi: “Türkiye’deki seçim bildirgeleri incelendiğinde eğitimle ilgili vaatlerin genel olarak yüzeysel ve soyut düzeyde olduğu görülmektedir. Örneğin, ‘ortaöğretime geçiş’ ya da ‘üniversiteye giriş sınavlarının kaldırılması’ vaatleri sıklıkla tekrarlanan vaatler olmasına rağmen bu sınavların kaldırılması için ön koşul niteliğinde olan okullar arası başarı farklarının azaltılması ya da lise-üniversite arasındaki organik bağın kurulması için atılması gereken adımlara ilişkin pedagojik yaklaşımlar ışığında sunulan somut ve gerçekçi vaatlere rastlanmamaktadır. Siyasi partilerin eğitim vaatleri hayata geçirilen politikalarda önemli bir karşılık bulamamaktadır. Bu nedenle Türkiye’de siyasi partilerin eğitim vaatlerinin kâğıt üzerinde kaldığını söylemek mümkündür.”

toplumun-talebi-egitimde-esitlik-1026651-1.

Raporda ayrıca hem ebeveynlerin hem de 18-24 yaş arası gençlerin görüşlerine de yer verildi. 2 bin841 kişiyle görüşülerek şu tespitler yapıldı:

•Toplumun yüzde 83’ü, gençlerin yüzde 93’ü eğitim sisteminin iyi olmadığını düşünüyor.
•Her 10 kişiden 6’sı, her 4 gençten 3’ü ise eğitim sisteminin son yıllarda çok kötü yönde değiştiğini düşünüyor.
•18-24 yaş aralığında her 4 gençten 1’i eğitimin kendisine bir şey katmadığını söylüyor.
•Her 10 kişiden 9’u çocuğun nitelikli eğitim almasının devletin sorumluluğunda olduğunu aktarıyor.
•Toplumun yüzde 67’si, gençlerin ise yüzde 84’ü imkânı olsa çocuklarının veya kendilerinin yurtdışında eğitim almasını istiyor.

Raporda bunun yanında şu önerilere yer verildi: “Siyasi partilerin eğitim vaatleri, eğitim sisteminin ihtiyaçlarına odaklanmalı ve bu ihtiyaçların karşılanması için sınırları belirlenmiş, takip edilebilir ve somut adımlar içermelidir. Eğitime yönelik vaatlerinin gerçekleştirilmesi konusunda sorumluluk almalı; vaatlerin gerçekleştirilme adımlarını veya gerçekleştirilmeme gerekçelerini şeffaf bir şekilde kamuoyuyla paylaşmalıdır. Eğitime ayrılan kaynaklar, eğitimde fırsat eşitliğini sağlamaya ve niteliği artırmaya yönelen verimli bir planlamayla kullanılmalıdır. Kademeler arası geçiş sisteminin rekabetçi, sınav odaklı ve fırsat eşitsizliklerini pekiştiren yapısını değiştirmeye yönelik kapsamlı ve somut eğitim politikaları hazırlanmalıdır. Üniversitelerin sayısı, bölüm ve öğrenci kontenjanları; bölgesel/ kentsel ihtiyaçlar, işgücü arz-talep dengesi ve geleceğin işleri gözetilerek planlanmalıdır. Nitelikli eğitime erişim hakkının herkese eşit bir şekilde sağlanması konusunda somut adımlar içeren politikalar belirlenmelidir. Akademik başarı düzeylerinin ya da eğitime katılım oranlarının düşük olduğu dezavantajlı bölgelerdeki okullara yönelik özel destek projeleri ve okul temelli gelişim planları geliştirilmelidir.”

HERKESE PARASIZ EĞİTİM

Toplumun ve gençlerin en az yüzde 90’ının önemli bulduğu vaatler ise şöyle:

•Kaliteli eğitim herkes için parasız olmalı
•Kızların eğitime katılımını artırmak için teşvikler olmalı
•Anne babasının gelir ve mesleğinden bağımsız her çocuk nitelikli eğitim almalı
•Eleştirel düşünme, sorgulama ve problem çözme becerilerine sahip gençler yetiştirilmeli
•Her öğrencinin teknoloji eğitimi alması sağlanmalı