Toz perdeleri kalktı, durum açığa çıktı
Asgari ücrete uygulanan vergi istisnasının diğer ücretlere uygulanması konusunda iktidarın yapboz politikaları kafa karışıklığına yol açtı. AGİ kalktı mı, diğer ücretlerdeki kesintilere yapılacak indirimler neler, açıkladık.
Asgari ücretteki toz perdeleri kalktı ve son durum açığa çıktı. Böyle söylememin nedeni şu: Bildiğiniz gibi önce sadece asgari ücretlerden gelir ve damga vergisi kesintisinin kaldırıldığı açıklandı. Ardından gelen tepkiler üzerine tüm çalışanlardan gelir ve damga vergisi kesintisi yapılmayacağı fakat artık vergi kesintisi yapılmayacağı için bir tür vergi indirimi olan asgari geçim indiriminin (AGİ) de kaldırıldığı açıklandı.
Bu açıklamalar arasında geçen yaklaşık 1 haftalık sürede hem çalışan kesim, hem de konunun uzmanı olan vergi, sosyal güvenlik, maliye alanında çalışanlar arasında kafa karışıklıkları ve çeşitli tartışmalar yaşandı.
Öncelikle bu yeni düzenlenmenin çalışanlar bakımından en önemli kazanımı asgari ücretin vergi dışı bırakılmasıdır. Bunu net bir biçimde ortaya koymalıyız. Bu konu yıllardan beri özellikle emek kesimi ve muhalefetin hatta işveren çevrelerinin dahi talebi olan bir konuydu. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik kriz koşullarının da bir dayatması ile hükümet bu konuda adım atmak zorunda kaldı. Yoksa Meclis’te önlerine gelen ve defalarca ret oyu verdikleri bu konuyla ilgili normal koşullar altında asla adım atmazlardı.
Ben, asgari ücretin açıklanmasının ardından yine bu köşede yeni asgari ücret uygulaması üzerine bir yazı yazıp son durumu aktarmaya çalışmıştım. Ancak mevcut hükümet pek çok benzer konuda olduğu gibi bu konuda da devlet ciddiyeti ile bağdaşmayacak, anlık yapboz anlayışı ile kötü bir icraat gerçekleştirdi ve konuyu tekrar ele almak kaçınılmaz oldu.
AGİ HERKES İÇİN Mİ KALDIRILDI?
Yaratılan kafa karışıklıkları çalışanlarımızın sürekli bu soruyu tekrar sormalarına neden oluyor. Acaba AGİ sadece asgari ücretliler için mi kaldırıldı? Asgari ücretin üzerinde ücret alanlar medeni durumları ve çocuk sayısına göre ödenen bu indirimden yararlanmaya devam edecekler mi?
Bu sorununun yanıtı şudur;
Sonradan yapılan düzenleme ile asgari ücreti aşan ücret elde edenler de asgari ücret tutarı kadar vergi ödemeyecekleri için artık medeni durum, eşin çalışıp çalışmadığı ve çocuk sayısına bakılarak uygulanan AGİ onlar için de uygulanmayacak. Yani bir başka deyişle AGİ tüm çalışanlar bakımından kaldırıldı.
ASGARİ ÜCRETLİLERDE DURUM AYNI
Asgari ücretlilerde ilk yapılan açıklama sonrası bir değişiklik yok. Onların brüt ve net ücret hesabı aynı yani 5 bin 4 TL brüt ücretten sadece işçi sosyal güvenlik ve işsizlik sigortası primi kesilecek ve işçinin eline 4 bin 253 TL net ücret geçecek.
DİĞER KESİNTİLER NASIL OLACAK?
İlk yapılan açıklamaya göre asgari ücreti 1 TL dahi aşan ücretlilerin yine eskisi gibi vergi ödemeleri söz konusydu. Bizde yazdığımız yazıda doğal olarak bu yönde hesaplama ve açıklamalarda bulunmuştuk. Ancak gelen kamuoyu tepkilerinden sonra yukarıda da belirttiğim gibi uygulama yeniden revize edildi ve ücreti asgari ücretin üzerinde olanlar için farklı bir durum ortaya çıktı.
Buna göre sadece asgari ücretliler için değil, üzerinde ücretler alanlar bakımından da asgari ücretin net tutarı kadar vergi istinası (indirimi) getirildi. Bunun karşılığında da daha önce belirttiğim gibi AGİ artık onlar için de kaldırıldı. Burada dikkat çekilmesi gereken bir husus AGİ uygulamasında indirime esas asgari ücretin brüt tutarı dikkate alınırken yeni uygulamada asgari ücretin net tutarının dikkate alınacak olmasıdır. Diğer taraftan ücreti asgari ücreti aşanlardan istisna tutar hariç 4 kalem kesinti (sosyal güvenlik ve işsizlik primi, gelir ve damga vergisi) kesintisi devam ediyor.
Aylık ücreti asgari ücreti aşanların vergi indiriminin nasıl uygulanacağı konusuna bir örnekle açıklık getirelim dilerseniz.
Bu örneğimizde çalışanın ücreti brüt 7 bin TL olsun. Yapılan değişiklik öncesi bu çalışanın net ücreti şöyle olacaktı;
Getirilen vergi istisnası durumundan sonra ise aynı çalışanın ücret bordrosu şu şekilde olacaktır;
Görülebileceği gibi yeni uygulamada 7 bin TL brüt ücretli bir çalışanın (bekar) eski uygulamaya göre ücretinde 407,68 TL bir artış meydana gelmiş oluyor. Bu da net ücrette yaklaşık yüzde 7,7 bir avantaj sağlamış oluyor. Bu arada ücretlilere uygulanan gelir vergisi tarifesine göre bu çalışanın ilerleyen aylarda daha üst vergi dilimlerine çıkarak daha fazla vergi ödemesi de aynen devam edecek. AGİ uygulamasının kaldırılması ile birlikte asgari ücretin vergiden istisna tutulması bekar çalışanlara bir miktar katkı sağlamışken evli ve çocuk sayısı fazla olanlar bu durumdan olumsuz etkilenmişlerdir. Bunun nedeni AGİ uygulamasında eşin çalışmaması ve çocuk sayısının fazla olması çalışanların daha fazla vergi indiriminden yararlanmasını sağlıyordu.