Trafik hızlandı, ölümler arttı
AKP’nin “Trafik güvenliğini artıracağız” vaadine rağmen trafik kazalarında devasa artış yaşandı. Ölü sayısı yüzde 25 arttı. TTKÖD’den Alpay Lök 2022’de yükseltilen hız sınırlarının buna sebep olduğunu söyledi.
Mustafa KÖMÜŞ
AKP’nin 2023 vaatlerinden birisi de trafik güvenliğinin artırılmasıydı. Halen AKP’nin sitesinde konuya ilişkin “Trafik güvenliği çerçevesinde yeterli işaretlemeler ve bilgilendirilmenin yanı sıra trafik denetimine ve yol kullanıcılarının eğitimine önem verilecektir. Trafik kazalarında can kaybı AB ortalamaları seviyesine indirilecektir. Mesleki yeterliliğe sahip bilinçli eğitimli ticari araç sürücüleri artırılacak, araç muayene altyapısı geliştirilecek, modern yol kenarı denetim istasyonlarının sayısı ve etkinliği artırılacaktır” deniliyor.
Eski Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Başkanı Mehmet Yavuz ise 2030’da trafik kazalarındaki can kayıplarını 2020’ye göre yüzde 50 azaltacaklarını ifade etmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Karayolu Trafik Kazaları İstatistikleri’ni açıkladı. Buna göre trafik kazalarında geçen 2022’ye göre 100 bine yakın artış yaşandı. Ölü sayısı ise yüzde 25 arttı. Ancak trafik güvenliği artmak bir yana hem kaza sayısı hem de ölümlü kazaların sayısında artış yaşandı.
TÜİK’in verilerine göre geçen yıl yaşanan toplam kaza sayısı 1 milyon 314 bin 136 oldu. Bu kazaların 235 bin 71’i ölümlü ya da yaralanmalı olarak gerçekleşti. Ölümlü yaralanmalı trafik kazası oranı ise binde 8,2.
Toplam 235 bin 71 ölümlü yaralanmalı kazanın 195 bin 321'i yerleşim yeri içinde, 39 bin 750'si ise yerleşim yeri dışında meydana geldi. Trafik kazalarında ölen kişilerin yüzde 45,5'i sürücü, yüzde 32,3'ü yolcu, yüzde 22,2'si ise yayaydı. Ölümler yaş gruplarına göre incelendiğinde, 0-17 yaş grubu toplam ölümlerin yüzde 10,1'ini, 18-24 yaş grubu yüzde 13,6'sını, 25-64 yaş grubu yüzde 56,3'ünü, 65 yaş ve üzeri ise yüzde 20’sini oluşturdu. Kazaya neden olan toplam 317 bin 510 kusura bakıldığında kusurların yüzde 89’unun sürücü kaynaklı olduğu görüldü.
İçişleri Bakanlığı 2022’de otoyollarda otomobillerin hız sınırlarını yükseltmişti. Otoyollara göre değişmekle birlikte hız sınırlarında saatte 10-20 kilometreye kadar artışlar yapılmıştı.
Verileri değerlendiren Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkan Yardımcısı Alpay Lök hız sınırlarının yükseltilmesinin ardından ölümü kazalarda artış beklediklerini ifade etti. Lök şunları söyledi: “2022’de Soylu zamanında hız sınırları artırıldı. O zaman da karşı çıktık buna. Birinci neden bu. Hız en etkili faktör. Kent içinde bir yayaya 60 km hızla giden bir araç çarparsa yaşama ihtimali sıfır. 50 km’de bu oran yüzde 30’a, 30 km’de yüzde 70’e yükseliyor. Bu nedenle de Avrupa’da kent içinde hız sınırının 30 km’ye düşürülmesi tartışılıyor. Tüm Avrupa’da otoyollarda hız sınırında düşüş var. Hız sınırı 140 km olan sadece bir ülke var Avrupa’da. Üstelik bizde radarlarda hız sınırında yüzde 10’luk tolerans var. Yani 154 km’ye kadar yükseltilebiliyor.”
Şehirlerarası otobüs kazalarına da değinen Lök şunları aktardı: “Geçen sene bu kazalarda 230 kişi hayatını kaybetti. 2019 yılında tüm Avrupa’da ölüm sayısı 100’dü. Örneğin Almanya’da 2022’de 2788 kişi trafik kazalarında ölürken otbüs kazalarında sadece 8 kişi hayatını kaybetmişti. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın bir sloganı var: Türkiye Hızlanıyor. Evet Türkiye hızlandı. Ama bu da kazaları artırdı. Ölümleri bu noktaya getirdi. Yüzde 25 artış kabul edilebilir değil. Hızın özendirilmesiyle geldik bu noktaya.”
Denetim konusundaki eksikliklere de dikkat çeken Lök şu ifadeleri kullandı: “Trafik polisleri her yere yetişemez. Elektronik denetimlerin artırılması lazım. Mümkün olan yerde elektronik denetim sistemi (EDS) olmalı. Ben yakın zamanda Gölcük’e bir yolculuk yaptım. Orada EDS vardı. Herkes de kurallara uyuyordu. 40 tonluk bir TIR 120 km giderse etkisi yarattığı kinetik enerjiyle beraber 80 tona yükseliyor. Denetimsizlik hızı da etkiliyor. Denetim de ceza da yok. Bu nedenle kazalar da artıyor.”
∗∗∗
TOPLAM KAZA SAYISI
2020: 983.808
2021: 1.186.000
2022: 1.232.000
2023: 1.314.000
ÖLÜMLÜ, YARALANMALI KAZA SAYISI
2020: 150.275
2021: 187.963
2022: 197.261
2023: 235.071
ÖLÜ SAYISI
2020: 4.886
2021: 5.362
2022: 5.229
2023: 6.548
∗∗∗
UZMANLAR UYARMIŞTI
İçişleri Bakanlığı 2022’de hız sınırını artırdığında hem Makina Mühendisleri Odası (MMO) hem de Türkiye Trafik Kazalarını Önleme Derneği (TTKÖD) uyarılarda bulunmuştu. MMO’dan yapılan açıklamada “Otoyollarımızda başlıca sorun sadece yeterince hızlı gidememek değildir. Öncelikli görevimiz, iyileştirmeler gerçekleştirerek, halkımızın can ve mal güvenliğini sağlamak olmalıdır. Yeni bir düzenleme muhakkak bu konuları içermelidir” denilmişti. TTKÖD’ün açıklamasında ise “Hız ve takip mesafelerinin anlık denetlenmediği bir ortamda, hız artışı kararı kazaları artıracaktır” ifadeleri kullanılmıştı.
