TÜİK’teki hesap çarşıya uymuyor

YAŞAR AYDIN yasaraydin@birgun.net @yasaraydinnn

Türkiye, ağustos ayı başından bu yana dövizde yaşanan artışı konuşuyor. Erdoğan, kurda yaşanan artışı kendisine ve İslam alemine açılan bir savaş olarak isimlendirdi. Aynı tarihlerde TÜİK tarafından açıklanan enflasyon rakamları ise vatandaşın gerçek savaşının nerede ve kimle olduğunu daha net ortaya koyuyor.

TÜK tarafından yüzde 15.85 olarak açıklanan enflasyon vatandaşın temel ihtiyaçları üzerinden bakıldığında çok daha vahim bir tabloyu ortaya koyuyor. Tüm aktivitelerini, yeme, içme, eğitim, barınma ve ısınma ile sınırlayan vatandaşın iki yakası bir araya gelmiyor. Vatandaşın sepetinde enflasyon yüzde 50’yi çoktan aştı.

Dolardan önce soğan yıktı
Dolar üzerinden çıkarılan gürültü tan anlamı ile cambaza bak oyunu. Dar gelirli dolar krizinden çok kemerini sıkılmaya başladı. Mutfak harcamalarında bir yıl içinde yüzde 50’nin üzerinde zam gördü. Kilo ile alma döneminden tane işine geçildi. Uzaktan bakılan etin yanına tereyağı, yumurta ve peynir de eklendi. Dar gelirlinin daimi dostu soğan-patates ikilisi bile el yakıyor.

Tekstilde yüzde 30, ulaşımda yüzde 25, sağlık harcamalarında yüzde 22 oranındaki fiyat artışları cepte yaşanan yangına benzin döktü.

İnfografik: Anıl Karaca

Elektrik zammı ağustosta yaktı
Vatandaşın elektrik ve doğalgaz için merakla beklediği zam haberi Ağustos ayında geldi. Her yıl Temmuz ayında açıklanan fiyat düzenlemesi seçimler de gözetilerek Ağustos ayına bırakıldı. Ağustos ayından geçerli olmak üzere yapılan ve ortalama yüzde 25’lere varan fiyat artışları vatandaşın şimdiden kabusu olmaya başladı bile. Eylül ayında konutlara ilk kez gelecek zamlı faturalar ev ekonomisinde yeni bir kara delik olmaya aday. Kış ayları ile birlikte kara delik daha da büyüyecek.

Üstelik elektrik ve doğalgaz zammı sadece aydınlanma ve ısınmada vatandaşı etkilemeyecek. Sanayi üretiminde önemli bir maliyet kalemi, olarak onlarca kalem ürünün fiyatına zam olarak yansıyacak.
Dar gelirlinin kara ayı eylül

Türkiye’de eylül ayı hane halkı harcamalarının tavan yaptığı dönemdir. Yıllık enflasyon da genelde bu ayda zirveyi görür. 2018 Eylül ayı diğer yıllardan farklı olacağını şimdiden gösterdi. Özellikli okul harcamalarında ev bütçesinin belini bükecek. Dolar krizi yaşanmadan başta kırtasiye ve okul tekstilinde fiyat artışları yüzde 25’in üzerine çıkmıştı. Döviz artışı ile birlikte bu rakam şimdiden ikiye katlanmış durumda. Kırtasiyede enflasyon yüzde 50’yi buldu.

Yardımcı kitaplarda fiyat artışı yüzde 60 civarında. 2017 eylül ayında 30 lira civarında olan yardımcı kitaplar bugün itibari ile raflarda 50 liralık etiklerle duruyor. Defterde de benze bir durum söz konusu. 100 yapraklı bir defter 4 liradan 6 liraya bir top kağıt 12 liradan 20 liraya çıkmış durumda. Üstelik bu fiyatlara dövizdeki artış tam olarak yansımadı.