TÜİK verileri yine tepki çekti: Zıvanadan çıktı

Ekonomi Servisi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dün yayımladığı tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verileriyle yine tüm okları üzerine topladı. Kurumun açıkladığı son verilere göre TÜFE mayıs ayında yüzde 2,98 artarken yıllık enflasyon yüzde 73,50 oldu. Yıllık tüketici enflasyonu yüzde 73,50 ile 1998 yılı Ekim ayından bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

Mayıs ayında üretici fiyat endeksi de bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 132,16 arttı ve bir kez daha rekor düzeye yükseldi. Bu rakamlar ile yıllık tüketici enflasyonu ile üretici enflasyonu arasındaki makas 58,7 puan açıldı.

TÜİK verilerine göre bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 107,62 ile ulaştırma, yüzde 91,63 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 82,08 ile ev eşyası oldu.

TÜİK’i açıkladığı rakamlar rekor seviyelere ulaşsa da enflasyon oranı hem beklenenin ve hem de hissedilenin çok altında açıkladı. Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG), tüketici fiyat endeksinin (E-TÜFE) mayıs ayında yüzde 5,46, son 12 ayda yüzde 160,76 arttığını duyurdu.

İstanbul Ticaret Odası (İTO), İstanbul’da perakende fiyatların mayısta bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 87,35, bir önceki aya göre yüzde 5,84 arttığını açıklamıştı.

MADDE SEPETİNİ AÇIKLAMADI

Açıkladığı her istatistik ile itibarınnı daha da kaybeden TÜİK mayıs ayında da bir skandala imza attı. Enflasyon verilerine madde sepeti yayımını durdurdu. Hangi mal ve hizmetin fiyatının nereden nereye geldiğini izlemek artık mümkün değil. TÜİK’in daha detaylı madde fiyat listeleri açıklaması gerekirken var olan madde fiyat listesini açıklamaması verileri hakkındaki kuşkuları artırdı.

Daha önce 400'ün üzerinde maddenin fiyatlarını yayımlayan TÜİK, son değişiklikle 290 harcama grubu belirledi.

Bu değişikliğin ardından bu gruplara ilişkin ortalama madde fiyatları yerine endeks bilgileri yayınlanacak.

TÜİK 26 Mayıs tarihinde konuyla ilgili bir açıklama yapmıştı.

Açıklamada konuyla ilgili olarak şu ifadeler kullanılmıştı: TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan ayrıntılı tabloların sunum şekli ve içeriği konusunda kamuoyunda gündeme gelen yapıcı eleştiriler de dikkate alınarak, piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha doğru okunması ve takip edilmesine imkân verecek bazı düzenlemeler yapılacaktır.

Bu amaçla Eurostat’ın TÜFE verileri konusundaki dağıtım politikası ve şeffaflık kriterleri de değerlendirilerek, ilerleyen süreçte TÜFE kapsamında yayımlanmakta olan ve Eurostat tarafından talep edilmeyen tabloların kaldırılarak, aynı şekilde talep edilen yeni tabloların da eklenmesine karar verilmiştir.

Hazırlık çalışmalarının tamamlanmasıyla birlikte yeni yayımlanacak olan tablolarda, geçmiş aylara ait karşılaştırılabilir veriler de yer alacaktır.

HESAPLAMA YAPAN DAİRE BAŞKANI GÖREVDEN ALINDI

TÜİK’in başkan ve başkan yardımcılarının, yönetim kadrolarının iktidar müdahalesiyle sık sık değiştirilmesi, Mayıs 2022’de Fiyat İstatistikleri Dairesi Başkanı’nın görevden alınması TÜİK üzerindeki siyasal baskının ne derece arttığını göstermişti. TÜİK’te enflasyon hesaplamasını yapan Fiyat İstatistikleri Daire Başkanı Cem Baş, geçen ay görevinden istifa etmiş, kurumda birçok görev değişikliği olduğu bilgisi basına yansımıştı.

Kurum, Mayıs 2022’de, endekste kapsanan 144 temel başlıktan, 9 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 5 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 130 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleştiğini de açıkladı.

GIDA ZAM ŞAMPİYONU TEREYAĞI

TÜİK’in sınırlı açıkladığı verilere göre mayıs ayında gıda ürünleri içerisinde fiyatı en fazla artan tereyağı oldu. Mayıs ayı zam şampiyonu ise yüzde 71,04’lük aylık ortalama zam oranıyla paket turlar oldu. Havayolu ile yolcu taşımacılığı da yüzde 14,98’lik zam oranıyla ikinci sırada yer aldı.

AÇIK ARA EN YÜKSEK ENFLASYON

Türkiye dünyanın en büyük 20 ekonomisinde açık ara en yüksek enflasyona sahip ülke oldu. Türkiye’nin ardından ikinci sırada uzun süre ekonomik kriz ile mücadele eden Arjantin geldi. Ukrayna’yı işgal etmesi üzerine AB ve ABD tarafından çok sayıda yaptırım uygulunan Rusya’da dahi enflasyon 17,83 seviyesinde.