Turizmcinin hali ne olacak?
Turizm sektörü sezonu neredeyse başlamadan kapattı. Bakan'ın 20 milyar dolarlık gelir beklentisi çoktan suya düştü. Turizm sektörü can çekişiyor.
Havva Gümüşkaya
Ülkenin en önemli gelir kaynaklarından biri olan turizmde sezon neredeyse kapandı ancak sektör sakin geçen yaz aylarında önceki yıl yaşadığı kayıpları gideremedi. En önemli döviz gelirlerinden biri olan turizmde geçen yıl kayıp yıl olarak kayıtlara geçse de bu yıl da durum pek iç açıcı geçmedi. Bir türlü canlanmayan sezonda turizm bölgelerinde yaşanan orman yangınları da bu yıl sezonunun erken kapanmasına neden oldu.
BM'ye bağlı Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) ile Ticaret ve Kalkınma Konferansı'nın (UNCTAD) temmuzda yayımladığı ortak rapora göre Türkiye, koronavirüs salgını nedeniyle en büyük kayba uğrayan ülke oldu. 2020'de ülkeye giren yabancı turist sayısının yüzde 69 azaldığı belirtiliyor.
Bunun doğrudan turizm alanında ekonomide 33 milyar dolar kayba yol açtığı tahmin ediliyor. Yeme-içme, perakende ticaret, iletişim ve ulaşım gibi yan sektörlerle birlikte bu kaybın yaklaşık üç katına çıkarak 93 milyar dolara ulaştığı vurgulanıyor.
Aşılamanın hızlanmasıyla sektörde umutlar 2021'e ertelenmişti. Sezon başlamadan önce Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy sektöre umut vermiş ve bu yıl turizmin “V” şeklinde toparlanacağını iddia etmişti. Ersoy, turist sayısında yüzde yüzlük bir artış yaşanacağını söyleyerek “31 milyonluk turist sayısını geçeceğimizi, gelir rakamı olarak da 23,3 milyar doları geçeceğimizi umuyoruz” ifadelerini kullanmıştı.
Ancak durum pek öyle olmadı. İlk olarak sezon açılmasına kısa zaman kala Rusya'nın Charter turlarını askıya alması sezonun başlamasını geciktirdi. Gecikmeli olarak başlayan turizm sezonunda temmuzda ülkeye gelen turist sayısı 4,4 milyonda kaldı. Gelen turistlerin 11 bin 439'unu ise günübirlikçiler oluşturdu. 2019 yılının aynı ayında 6,6 milyon turist gelmişti.
Bakan Ersoy, daha sonra temmuz ayında yaptığı bir açıklamada turizm hedeflerinin değiştiğini şöyle ifade etti: “Hedefleri 25 milyon turist, 20 milyar dolar gelir beklenti olarak düzelttik. Şu anda iyi de gidiyor, inşallah hedeflere ulaşacağız. Ama gönlümdeki hedefi sorarsanız 30 milyon turist, 23 milyar dolar gelir.”
Bakan'ın yeni hedefinin gerçekleşmesi de pek mümkün görünmüyor. Zira yılın ilk 7 ayında ülkeye 10,1 milyon turist geldi. 2019'un aynı döneminde bu rakamın iki katından daha fazla turist gelmişti. 2019'un ilk yedi ayında 24,7 milyon turist geldi.
Turizm geliri ise 2021 yılı ikinci çeyreğinde 3 milyar 3 milyon 628 bin dolar oldu. 2019 yılının aynı döneminde turizm gelirleri 7 milyar 973 milyon 963 bin dolardı.
İNGİLTERE'DEN BİR KEZ DAHA KIRMIZI KART
İngiltere ve Fransa, uluslararası seyahatler için listesini güncelledi. Türkiye, İngiltere'nin kırmızı listesinde kalmaya devam ederken, Fransa ise Türkiye'yi turuncu listeden çıkararak kırmızı listeye ekledi. İngiltere kırmızı listeye aldığı ülkelerden gelenlerin 2 bin 285 sterlin ücret ödeyerek 11 gece otelde karantinada kalması gerekiyor. Fransa'da da kırmızı listede olan ülkelerden gelen, Avrupa İlaç Ajansı'nın (EMA) onayladığı aşıları olmayan kişilerin 48 saatten daha kısa bir süre önce yapılmış negatif sonuçlu bir PCR testini ibraz etmesi ve bu kişilerin Fransa'ya geldiklerinde 10 günlük bir karantinaya girmeleri gerekiyor. Öte yandan Almanya Türkiye'yi yüksek riskli ülkeler listesinde tutarken İspanya'yı yüksek riskli ülkeler listesinden çıkardı.
2021 yılı temmuz ayında ülkeye en çok ziyaretçi gönderen ülkeler sıralamasında Rusya yüzde 18,52 ile birinci, Almanya yüzde 17,07 ile ikinci, Ukrayna yüzde 7,91 ile üçüncü sırada. Ukrayna'yı Fransa ve Hollanda izledi.
SEKTÖR KENDİNİ TOPARLAYAMADI
Yerli turistler ile ayakta duran sektörde okulların açılmasıyla birlikte birçok otelin sezonu kapatması bekleniyor. Sezonun erken kapanması ise sektörde yaşanan istihdam kaybının daha da artmasına neden olacak. Salgın öncesi dönem olan 2019'a göre istihdam yüzde 26 düştü. 2019'da 1 milyon 701 bin kişi turizm sektöründe istihdam edilirken bu yılın ikinci çeyreğinde 1 milyon 367 bine geriledi.
Sektörde ciddi kan kayıpları yaşanırken turizm döneminde kepenk kapatan işletmeler de arttı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin (TOBB) temmuz verilerine göre konaklama ve yiyecek alanında hizmet üreten 48 işletme kepenk kapattı.
Turizm sektörünün stresini artıran en önemli nedenlerden birisi de sektörün yüksek borçluluğu. Salgın öncesi 2019'un haziran ayında 15,7 milyar dolar olan kredi borcu bu yılın aynı döneminde yüzde 11 artarak 17,3 milyar dolara çıktı.