Türkiye açılıyor, hekimler endişeli

Seda BALMUMCU

Türkiye yarın yeniden ‘açılıyor.’ Koronavirüs salgınıyla mücadele kapsamında alınan önlemlerin çoğu kaldırılıyor. Ancak hem Delta varyantı tehlikesi hem de daha önceki normalleşme dönemlerinde yaşanan olumsuz deneyimler nedeniyle akıllarda birçok soru işareti var. Kamuoyunda merak edilen bu soruları Türk Tabipleri Birliği (TTB) Genel Sekreteri Prof. Dr. Vedat Bulut’a yönelttik.

İşte yanıtlar…

Açılmayla birlikte mart ayında olduğu gibi yeni bir vaka patlaması yaşanabilir mi?
Yaşanabilir. Çünkü özellikle yaz sezonunda Rusya, İngiltere gibi Delta varyantının yayıldığı ülkelerden gelecek insanlara karantina uygulanmaması, bu varyantın ülkemizde de yayılmasına yol açabilir. Aşıların bu varyanta karşı ne kadar koruyucu olduğu konusunda henüz net bilgilere sahip değiliz. Bu nedenle eylülde yeni bir pik durumuyla karşılaşabiliriz.

İçişleri Bakanlığı genelgesiyle aralarında Hindistan’ın da olduğu 6 ülkeden Türkiye’ye uçuşlar durduruldu. Bazı ülkelerden PCR testi isteniyor. Delta varyantına karşı bu önlemler yeterli olacak mı?
Bu ülkelerden doğrudan uçuşların durdurulması olumlu. Ancak bu ülkelerden gelenlerin bir önceki uçuşlarının iyi kontrol edilmesi gerekiyor. Çünkü başka ülkeler üzerinden gelebiliyorlar. Örneğin salgının başında İtalya’dan Türkiye’ye gelen vaka, Rusya üzerinden gelmişti. Dediğimiz gibi, varyantın yayıldığı bazı ülkelerden gelenlerin karantinaya alınmayacak olması da risk oluşturuyor.

Ocakta aşılanmaya başlayan sağlık emekçileri ile 65 yaş ve üzeri yurttaşlar için üçüncü doz aşı gündemde. TTB de bu taleple dün bakanlığa yazı yazdı. Üçüncü doz neden gerekli?
Çünkü Delta varyantına karşı Sinovac’ın aşısının koruyuculuğunun düşük olduğunu biliyoruz. Bu aşının Delta’ya karşı koruyuculuk oranı yüzde 20 düzeyinde. BioNTech’te ise ilk dozda yüzde 61, ikinci dozdan sonra yüzde 92-95 arası koruyuculuk söz konusu. Dolayısıyla Sinovac aşısıyla aşılanan bu kesimlere Delta varyantına karşı etkili olduğu kanıtlanmış aşılardan üçüncü bir dozun yapılması zorunlu. Bu konuda bakanlıkta bulunan bilimsel verilerin ve yapılan çalışmaların da toplumla paylaşılması gerekiyor.

Vedat Bulut

Vaka sayılarında azalma olsa da bir direnç görülüyor. Ölüm sayıları da düşmüyor. Neden?
Ölüm sayılarının gerçeği yansıtmadığını geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanı Koca da itiraf etti. Bizim araştırmalarımıza göre gerçek ölüm sayıları, açıklananın 2,5-3 katı. Vaka ve ölüm sayıları arasında da uyumsuzluk var. Sayıyı düşük göstermek için veriler saklandı. Ölümlerde hekimlerin doğru tanıyı rapora yazması engellendi. Ancak şimdi sanırım daha az saklama gereği duyuyorlar. Öte yandan toplumda salgın bitmiş gibi bir algı var. İnsanlar rahatladı, düğünler arttı. Bu rahatlığın vaka sayılarının düşmemesinde etkili olduğunu düşünüyorum.

Maskeler ne zaman çıkar, iki doz aşı olanlar maskelerini çıkarabilir mi?
Açık havada mesafe uygunsa, çevredeki insanlar aşılıysa maskesiz oturulabilir. Ancak pandemi bitmedi ve bulaşıcılığı yüksek olan yeni bir varyantla karşı karşıyayız. Bu nedenle hijyen-maske-mesafe tedbirlerine devam etmek zorundayız. Aşıların bu varyanta karşı koruculuğunun ne kadar olduğunu henüz net bilmiyoruz. Bu nedenle tedbirleri elden bırakmamamız gerekiyor.

***

Delta varyantında vaka sayısı 224’e yükseldi

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Delta varyantında ülkede görülen vaka sayısının 224’e yükseldiğini açıkladı. Meclis’te gazetecilerin sorularını yanıtlayan Koca, “26 ilde 224 vaka, Delta varyantı olarak tespit edildi. 224 vakanın 134’ü İstanbul’da” dedi. Sağlık emekçileri ile 65 yaş ve üstüne 3’üncü doz aşı talebiyle ilgili soruyu da yanıtlayan Koca, konunun bugünkü Bilim Kurulu toplantısında ele alınacağını açıkladı. Çok tepki çeken ‘24.00’ten sonra müzik yayını yasağı’nın kaldırılacağını söyleyen Koca, aşıyla ilgili de şu bilgileri verdi: “Bayrama kadar nüfusun yüzde 70’inin bir doz aşı olmasını hedefliyoruz. İkinci doz olanların sayısı 15 milyonu geçti, bir doz aşı olanların sayısı ise 34 milyona ulaşmış durumda.” Koca, Twitter’da yaptığı paylaşımlarda ise “Her 4 kişiden birinin aşısı tamamlandı. 18 yaş ve üstü nüfusumuzun yüzde 25’i artık aşılı. Tren ve otobüs garlarında oluşturduğumuz merkezlerde aşı hizmeti başladı. İlk uygulama Ankara’da. Aşı olmak isteyenlerin kolunu sıyırması yeterli” dedi.

***

Yeni normalleşme dönemi nasıl olacak?

Yeni normalleşme süreciyle birlikte yarın itibariyle Covid-19 ile mücadele kapsamında alınan çoğu önlem sona erecek. İçişleri Bakanlığı’nın 27 Haziran’da yayımladığı genelgeye göre;

• Sokağa çıkma ve şehirlerarası seyahat kısıtlamaları tümüyle sona erecek.

• Tüm işyerleri faaliyet konusuna göre, ilgili idare tarafından belirlenmiş açılış-kapanış saatleri arasında faaliyet gösterebilecek.

• Kapalı yüzme havuzları, sinema salonları, hamamlar, sauna-masaj salonları, eğlence mekânları gibi işyerleri açılacak. Bu işyerlerinde ve konaklama tesislerinde saat 24.00’ten sonra müzik yayını yapılamayacak.

• Restoran, lokanta, kafe gibi yeme içme yerlerine girişte ateş ölçümü, HES kodu sorgulama, maske takma tedbirleri sürecek. Masalar arası mesafe 1,5 metre olacak, aynı masada oturan kişi sayısı sınırlandırılmayacak.

• Kahvehane ve kıraathanelerde taş ve kâğıt oyunları oynanabilecek. Bu işletmelerde de masalar arası mesafe 1,5 metre olacak, müşteriler maske takacak.

• Nargile salonu ve nargile kafeler ise kapalı olacak.

• Konser, festival, gençlik kampı gibi etkinlikler, kişi başına asgari açık alanlarda 4 metrekare, kapalı alanlarda 6 metrekare yer bırakılarak düzenlenebilecek.

• Yarından itibaren şehir içi veya şehirlerarası tüm toplu taşıma araçlarındaki yolcu ve koltuk kapasite sınırlandırmalarına son verilecek, ayakta yolcu alınabilecek ve maske takmak zorunlu olacak. 65 yaş ve üzeri yurttaşlar ile 18 yaş altı gençler ve çocuklar da şehir içi toplu taşıma araçlarını saat sınırlaması olmaksızın kullanabilecek.

• Kamu kurum ve kuruluşlarında normal mesai düzenine geri dönülecek. Bu işyerlerinde mesai saatleri valilerce tespit edilecek.

• Nikâh ve düğünlerde, kapalı yerlerde uygulanan kişi başına asgari 6 metrekare yer bulunması şartı devam edecek, katılımcı sayısı sınırlanmayacak. Yiyecek ve içecek ikramı 15 Haziran’dan itibaren yapılabiliyordu, bu uygulamaya devam edilecek. Sünnet, nişan ve kına gibi etkinlikler de yapılabilecek.

• Piknik ve mesire alanlarında metrekareye 4 kişi düşecek şekilde ziyaretçi planlaması yapılacak. Piknik alanlarında bulunan masaların arasında en az 3 metre mesafe bulundurulacak. Mangal yakılabilecek.