‘Türkiye’nin tüm bunları fırlatıp atmak istediğini henüz söyleyemeyiz şu anki münakaşada Erdoğan hiçbir kaldıraca sahip değil’

Türkiye NATO’dan çıkar mı?

Alexander Griffing

Türk Lirası rekor seviyede değer kaybetti ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, New York Times gazetesine yazdığı yazıda Trump tarafından sırtından bıçaklandığını söyledi. “Türkiye kendine yeni dostlar arayacak” dedi. Bu yorum, doların uluslararası para birimi olarak kullanılmaması yönünde çağrı yapan Rusya’ya işaret ediyordu.
Ancak Türkiye ve ABD arasındaki bağları koparmak o kadar kolay olmayabilir çünkü her ikisi de NATO üyesi. Türkiye 1946 yılından beri ABD’nin yakın bir müttefiki ve İncirlik Hava Üssüne ev sahipliği yapıyor – bu hava üssü iki ülke tarafından paylaşılıyor ve ABD kontrolündeki nükleer silahları barındırmanın yanı sıra Orta Doğu’daki IŞİD karşıtı koalisyon faaliyetleri için önemli bir üs.

Erdoğan'ın kozu sınırlı
Orta Doğu ve Türkiye uzmanı Aaron Stein “Türkiye’nin tüm bunları fırlatıp atmak istediğini henüz söyleyemeyiz” diyor ve şu anki münakaşada Erdoğan’ın hiçbir kaldıraca sahip olmadığını vurguluyor. “Türkiye’nin başlıca kaldıracı IŞİD karşıtı koalisyonun İncirlik üzerinden faaliyet göstermesine engel olmak. Ancak bu boş bir tehdit çünkü operasyon zaten yavaşlıyor, büyük bölümü şu an Ürdün üzerinden icra ediliyor ve Erdoğan IŞİD’e çanak tutuyormuş gibi görünmek istemeyecektir.”

Wall Street Journal bu yılın mart ayında yayınladığı bir haberde ABD ordusunun İncirlik’teki varlığını azalttığını aktarıyordu. Demeç veren bir yetkili, kararı ABD-Türkiye ilişkilerinin Trump’ın Suriye politikası yüzünden gerilmesine bağlıyordu. Stein, İncirlik’in uluslararası niteliğinden ötürü kolay kolay kapanmayacağını söylüyor.

NATO’dan çıkış ihtimali?
Aslına bakarsanız, bu atışmalar dönerken Erdoğan arka planda NATO’da yeni roller üstlenmeye gönüllü oldu. Türk ordusunun İstanbul’daki karargahının, NATO’nun yeni kara kuvvetleri komuta merkezi olarak kullanılmasını teklif etti. Ayrıca, NATO’nun Irak’ta başlattığı eğitim faaliyetlerine de danışmanlar ve komutanlar yollaması bekleniyor.
Türkiye 2021 senesinde Yüksek Hazırlık Seviyeli Müşterek Görev Kuvveti’ne (VJTF) komuta edecek. Erdoğan temmuz ayında Brüksel’deki yapılan zirvede, Türkiye’nin askeri harcamalarının iyi olduğunu, GSYH’sinin yüzde 1.8’ini savunmaya harcadığını söyledi. Ayrıca yüzde 2’lik hedefin yüzde 4’e çıkarılmasını isteyen Trump’a da destek verdi – bu hamlenin Rusların lehine olmadığı açık.

Ancak Erdoğan’ın NATO’ya verdiği yeni vaatler büyük resmi anlatmıyor. Erdoğan çift taraflı oynuyor ve Türkiye’yi NATO’dan uzaklaştırıyor. Bir yandan Trump da NATO’yu açıkça eleştiriyor ve amacını sorguluyor.

Türkiye bir süredir NATO müttefikleriyle dalaşma eğiliminde. Rusya’dan 2 milyar dolarlık S-400 füzelerini almayı planlıyor. NATO bu füzelerin müttefik sistemleriyle uyumsuz olduğunu açıkça dile getirdi. S-400 radarının F-35 uçaklarının gizli sinyalini yakalayabileceği ve Rusya’nın bu teknolojiyi alt etmesini sağlayabileceği endişeleri de dile getiriliyor.

Erdoğan NATO karşıtı görüşlere sahip gibi görünüyor. Therese Rephael şöyle diyor: “Erdoğan, darbe girişimi akşamı olup bitenleri oturdukları yerden izleyen müttefiklerine hala kızgın.” Erdoğan o bilindik kabadayılığıyla planlar yapıyor; ABD yaptırımlarına cevaben doların uluslararası para birimi olarak kullanılmasına karşı çıkıyor, yerel para birimlerinin kullanılmasını teklif ediyor ve bu konuda Rusya’nın desteğini de arkasına aldı.

Geçen hafta düzenlediği mitinginde. “Yazık,” dedi. “NATO üyesi stratejik ortağını bir rahibe değişeceksin.” Türkiye Brunson’u hapiste tutmak için NATO’dan uzaklaşıp, ekonomisinin daha da hasar almasını göze alacak mı, göreceğiz...

Çeviren: Fatih Kıyman
Kaynak: Haaretz - bit.ly/2BoDZqI