Türkiye’nin fiyat/performans değerlemesi

Teknoloji devleri Türkiye ekonomisini okuyor ve ona göre değerleme yapıyor. Şimdi ne demek istediğimi biraz daha açayım. Geçen hafta Çin teknoloji devi Xiaomi Türkiye’de yeni telefonu 12 ve 12 Pro’yu tanıttı. Genellikle ekonomik ama performanslı ürünleriyle tanınan firma bu kez öyle bir fiyatlama yaptı ki teknoloji dünyasında birinci gündem maddesi oldu. 12 Pro modeli 25 bin TL’den piyasaya çıkacak dendi. Sektörde pek çok kişi hemen “Bu fiyata hangi telefonu alırsın?”, “iPhone 13 Pro mu? Xiaomi mi? Samsung mu? Huawei mi?” Şeklinde kıyaslamalara girdiler. Xiaomi’nin yanlış yaptığından bahsettiler. Ben bir gün sonra bir tweet attım. Bana göre Çin devi Xiaomi çok önemli bir işareti bize göstermeye çalışmıştı. Neydi bu? Şöyle düşünün, büyük firmaların her ülkede özel elemanları var. Ajan gibi düşünebilirsiniz ama öyle filmlerde gördüğünüz gibi düşünmeyin tabi ki. Bu elemanlar sürekli gündemi, ekonomiyi, tüketici eğilimlerini gözlemliyor, yorumluyor ve merkezlerine raporluyor. Bu raporlar inceleniyor ve o ülke standartlarına en uygun şekilde nasıl bir fiyat politikası izlenmeli, nasıl kampanyalar ile tüketici karşısına çıkmalı vs. her şey buna göre planlanıyor. Yerli yabancı şirketlerin standart çalışması aslında bunlar. Hatta yabancılar lokalize olmak adına daha da dikkatli olmak zorunda. Bu çalışmalar çok farklı ürünler için yapılıyor. Otomobiller, çamaşır makineleri, telefonlar, bilgisayarlar her şey için detaylı çalışmalar yürütülüyor. Bu çalışmaların sonucunda da ürünün hangi pazarlama politikası ile tüketiciye ulaşacağı, fiyatlaması, kampanya şekli belirleniyor. Kısacası bu alanda şakaya, hataya, deneme yanılmaya yer yok. Her kuruş çok değerli ve sokağa atılmaması gerekiyor. Yoksa devler dev olmazdı.

***

Geçen hafta yaşadığımız Xiaomi olayı aslında biz çok şey söylüyordu. Bence firma çok doğru bir strateji ile belli ki çok çalışılmış bir analiz sonunda böyle bir karar almış ve fiyatlamasını basına duyurmuş görünüyor.

25 bin TL bize ne anlattı? Bu yazdıklarımı firma bana söylemedi, yanlış anlaşılma olmasın. Tamamen benim yorumum bu şekilde. Sizin ekonominiz ile ilgili yatığımız analizler sonucunda uzmanlarımız enflasyon, kur durumuna göre yakın zamanda kurda büyük bir dalgalanma bekleniyor. Mevcut para politikaları bu şekilde sürmeye devam edecek gibi görünüyor. Bu sebeple biz ürünümüzü çıkartıp kısa bir süre sonra yeni bir güncelleme yapmayalım. Geleceği noktaya göre değerlememizi yaparak güncel kalmış olalım. Bu bize aslında şunu da göstermekte, yakın zamanda Apple, Samsung gibi devler tekrar fiyat güncellemesine gidecekler. Hatırlarsanız Aralık ayında Apple ürünlerine güncelleme yapmış ve bir süre sonra tekrar güncelleyerek indirime gitmişti. Şimdi yeniden yükselmesi beklenebilir.

***

Benim alanım ekonomi değil. Yalçın Karatepe’yi gönül rahatlığıyla takip edebilirsiniz, onun alanı ekonomi. Yalçın Karatepe yıllardır ne söylüyorsa oluyor. Bilenler bilir. Bu dev şirketlerin verdiği kararların tamamı Yalçın Karatepe’yi doğrular nitelikte. Aklın yolu bir tabi, milyar dolarlık devlerin boş vaatlere karınları tok.

“Peki madem gözleriniz ışıl ışıl ben o zaman fiyatlarımı arttırmayayım” demiyorlar. Ne olması gerekiyorsa onu yapıyorlar. Apple, Xiaomi, Samsung, Sony, Siemens, Lenovo, Huawei, LG, bunların hepsi gerçek anlamda dünya devi ve globalleşmiş markalar. Onlar bir adım atıyorsa %100 vardır bir bildikleri. Bu şirketlerin başarısının arkasında ne var?

Cevabı çok basit. Hepsi halka açık, profesyonel yöneticiler tarafından yönetiliyor ve çok iyi ekiplere sahipler. Daha detayına girmek gerekirse, profesyonel yöneticiler kendilerine ait olmayan bir parayı iyi yönetmek zorunda. Yaptığı bir hata olursa bunun bedeli yöneticiler için, o kurum için ağır olur. Ya görevden alınır ya kendisi istifa eder. Neden? Çünkü başkasının parasını kaybetmiştir. Hissedarlar asla böyle bir zarara girmek istemez. Yatırımlarının karlı olmasını, büyümesini isterler.

***

Türkiye’yi bir şirket olarak düşünün. Biz vatandaşlar olarak aslında ülkemizin hissedarlarıyız. Bizim paramızı, itibarımızı, karlılığımızı ekonomimizi yönetenlerin koruması esas değil mi? Peki böyle olmuyorsa ne yapmak gerekiyor? Biz böyle giderse hiçbir zaman Apple, Xiaomi gibi olamayacağız. Her zaman birileri bizim geleceğimizi görüp onunla ilgili değerleme yapmak zorunda kalacak. O yüzden sözün özü, Xiaomi bize ülke ekonominiz kötüye gitme eğiliminde, biz de bugünün şartlarında 25 bin TL’ye telefon satmak zorundayız diyor. TÜİK verileri ne derse desin, ekonomimizi yabancılar daha gerçekçi fiyatlıyor. Günün sonunda TÜİK’in verileriyle değil yabancıların belirlediği fiyatlarla alışveriş yapıyoruz.