Türkiye’yi nasıl etkiler?
Donald Trump dediğini yaptı. Ülkesini “ABD tarihinin en berbat anlaşması” diye nitelendirdiği resmi adı “Kapsamlı Ortak Eylem Planı” olarak bilinen İran Nükleer Anlaşması’ndan çekti. Yapacağı belliydi ama AB’nin anlaşmanın bozulmasına ilişkinin isteksizliğinin yanı sıra, kendisinin Uzak Asya’daki “barış” girişimleri nedeniyle yumuşar gibi oluşu kararını etkiler diye düşünülüyordu kimi çevrelerde. Anlaşmadan çekilmez, yeniler deniyordu.
Birçok vaadini yerine getiremeyen Trump Barack Obama’nın Sağlık Sigortası Yasası ile İran’la imzaladığı anlaşmayı iptal etti. Seçim propagandası sırasında verdiği sözlerden ikisini tutmuş oldu böylelikle. Bunun dünyayı yeni bir gerilime sürükleyeceği kuşkusuz. Bir kere bu karara bağlı olarak İran’a uygulanacak yaptırımların petrol fiyatlarını yükselteceği kesin.
Türkiye’yi nasıl etkileyeceği ile ilgiliyiz biz. Çok zor bir döneme giriliyor şimdi. Türk Lirası’nın etkileneceğini konunun uzmanlarını söylüyorlar. Siyasi açıdan ne olacağına bakalım biz. Şimdi İran’a yaptırım uygulamaya başlayacak olan ABD, bu yaptırımlara başta müttefikleri olmak üzere kimi ülkelerin de uymasını isteyecek. Almanya’ya bu konuda bir uyarı gitti bile. Türkiye’ye de bunun anımsatılacağına kuşku yok. Çok sıcak olmasa da Türkiye ile İran arasında son dönemlerde sıklaşan ilişkiler var. Geçen yıl İran’dan ilk kez bir Genelkurmay Başkanı geldi Türkiye’ye. Türkiye Genelkurmay Başkanı’nın ziyareti de 1979 Devrimi’nden sonra bir NATO ülkesinden giden ilk genelkurmay başkanı ziyareti olması açısından önemliydi. ABD ile Türkiye arasında PYD yüzünden başlayan gerilimden ötürü Türkiye’nin Rusya’yla yakınlaşması, İran’la diyaloğun daha da gelişmesine yol açtı. Bunun ticari ilişkilere de yansıdığı ya da yansımak üzere olduğu bir dönemde iki ülkenin yakınlığı.
Şimdi ABD yaptırımları uyarınca başta ticari olmak üzere her türlü ilişki ABD’nin yaptırım kararlarına aykırı sayılacak. AKP Genel Başkanı’nın Amerikan karşıtlığı bakalım burada kendini gösterecek mi? Bin yıllık komşumuzla ABD istedi diye ticaret yapamayacak mıyız?
Bu ayın 16’sında ABD’nin İran yaptırımlarını deldiler diye Hakan Atilla ile Rıza Zarrab’ın New York’taki duruşmada cezaya çarptırılmaları bekleniyor.
Yaptırım kararlarının hayata geçirilmesiyle birlikte hakkında dava açılacak ne kadar Türkiyeli kişi, kurum olacak göreceğiz.