Ücretsiz izin dayatmasına karşı haklarımız ne?
Merhaba Sevgili Okuyucularımız,
Bir süredir sizlerden gelen günlük çalışma yaşamı sorularının yanıtlarına ara vermiştim. Bunun nedeni şüphesiz ki halen içinde bulunduğumuz Covid-19 süreciydi. Yazılarımda ağırlıklı olarak Covid-19 sürecinin çalışma hayatımız üzerine olan etkilerine ilişkin oldu. Bu süreç devam etmekle birlikte e-posta kutumda sizlerden gelen soruların daha fazla birikmemesi için bekleyen sorulara hem e-posta yoluyla, hem de köşemden yanıt vermeye devam edeceğim.
Sağlıkla ve esenlikle,
Merhaba Hüseyin Bey,
Ben bir mağazada 15 yıldır çalışmaktayım. Çalıştığım yerde 8 saat boyunca yemek molası hariç ayaktayım ekstradan oturma mevcut değil. 2 yıl öncesi kaza geçirdim sol ayağıma platin takıldı bel fıtığım da mevcut, ben bedensel olarak sürekli ayakta durmam gerektiği için işimde zorlanmaktayım. Bunun için hastaneden rapor aldım %10 vermişler not olarak; ayakta çalışamayacağıma dair bir ibare mevcut. Şu anda ben raporu iş yerine götürüp durumumu anlatıp haklarımı alıp işten ayrılabilir miyim? Bana yardımcı olabilirseniz çok sevinirim bilgilerinize ihtiyacım var, şimdiden teşekkür ederim.
Merhaba Sayın Okuyucumuz,
Öncelikle geçmiş olsun İş kanunumuzun işçiye sağlık sebebi ile iş sözleşmesini sona erdirerek işten ayrılma hakkı tanıyan maddesi 24/1 maddedir. Bu maddenin a bendi aynen aşağıdaki gibidir;
“ a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa “
Dolayısı ile sizin ilgili madde kapsamında iş sözleşmenizi sona erdirebilmeniz için rahatsızlığınız ile işiniz arasında bir illiyet bağı olması ve/veya mevcut sağlık durumunuzun bu işi yapmanıza engel teşkil etmesi gerekmektedir. Bu durumu bir rapor ile tevsik ederek işten ayrıldığınızda kıdem tazminatına da hak kazanabilirsiniz. Konuya ilişkin örnek bir Yargıtay karar özetini aşağıda sunuyorum;
4857 sayılı İş Kanunu 24/1-a maddesi ile sadece işyerinde oluşan hastalık değil çalışına süresi içerisinde ortaya çıkabilecek hastalıklarında göz önünde tutulması gerektiği amaçlanmıştır. Davacının işe devamı halinde sağlığındaki tehlikenin giderek artacağı kuşkusuz olduğuna göre bu durumda işçinin akdi feshinin haklı olması kaçınılmazdır. Kıdem tazminatına hükmedilmesi gerekirken yazılı şekilde reddine karar verilmesi hatalıdır. Akit haklı nedenle işçi tarafından feshedildiğine göre karşılık dava ile istenen ve mahkemece kabulüne karar verilen ihbar tazminatı isteğinin de reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.”(9. HD. 2008/41234 E. 2010/41800 K. 29.12.2010)
İyi günler
Hüseyin Bey merhaba,
Özellikle şu dönemde eminim ki çok mesaj alıyorsunuzdur. Ama merak ettiğim birkaç konu da değerli tecrübe ve fikirlerinize ihtiyacım var. *Özel sektörde çalışan kronik hastalığı olanların uzaktan çalışma imkânı varken işveren tarafından ya ücretsiz izne ayrılacaksın ya da rapor alacaksın diye dayatılmasına karşı çalışan olarak ne gibi haklarımız var? *Sokağa çıkma yasağı bizleri de kapsıyorken işe gitmemiz ya da rapor almak için hastaneye gitmemiz bu yasağı çiğnediğimiz anlamına gelmiyor mu? *İş kanununda bununla ilgili bir madde var mı? Bu konuda bizleri aydınlatmanız şu dönemde çok önemli. Yardımlarınızı bekler iyi çalışmalar dilerim.
Merhaba,
Aslında sorun Devletin bu konuda düzenleyici görevini yerine getirmemesinden kaynaklanıyor. Yani Özel sektör çalışanları bakımından belirli yaş guruplarının dışında olan vatandaşlara (özellikle de kronik rahatsızlığı olanlara) Hükümet evden çalışma serbestliği getirmedi. Bunu sadece kamu çalışanları için yaptılar. Bu durumda özel sektör çalışanları işverenin insafına kaldı. Ancak gerek İş kanununda, gerekse İş sağlığı ve güvenliği kanununda işçinin sağlığı bakımından risk söz konusu olduğunda iş görmekten kaçınma ve hatta iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirme hakkı bulunmaktadır. İşverenin ücretsiz izin dayatması elbette ki yasal değil. Hükümet geçici ücretsiz izin uygulamasını sağlık sebepleriyle değil işletmenin ekonomik sebeplerle güç durumda olması koşuluna karşılık getirdi. Yani işveren “sağlığın elverişli değilse ücretsiz izne ayrıl” diyemez. Üstelikte uzaktan çalışma seçeneği varken bunu hiç diyemez. Dolayısı ile sağlık durumunuzu raporla belgelemek koşulu ile (işyeri hekimi de bu konuda rapor düzenleyebilir) işverenin yasal olmayan uygulamalarına karşı çıkabilirsiniz.
İyi günler