Soru: Çalıştığım işyeri (noterlik) hasta olup raporlu olduğum günlerde net maaş ücretinden kesinti yapıyor. Maaşlar resmi olarak banka hesabına yatırılmasına rağmen, raporlu gün maaşını kesmesi yasal mıdır? Konuyla ilgili nereye şikayette bulunabilirim?

Cevap: Bilindiği üzere çalışanlara raporlu oldukları süreler için SGK tarafından GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK ÖDENEĞİ ödenmektedir. Bu ödeneğin amacı raporlu olduğu sürece çalışamayıp gelir elde edemeyen sigortalının gelir kaybının önlenmesidir. Bu ödeme sigortalıya istirahatinin 3’üncü gününden itibaren yapılmaktadır. Yani ilk 2 gün için Geçici İş Göremezlik Ödeneği ödenmez. İş Kanunumuzda 48’inci Madde Geçici İş göremezlik konusunu düzenlemektedir. Bu maddenin 2’nci fıkrasında aşağıdaki ibare yer almaktadır;

"Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir."

Bu madde çalışma hayatında genel olarak şöyle yorumlanmaktadır. İşveren raporlu olan aylık (maktu) ücretli işçinin ücretinden bir kesinti yapmayacak, buna karşılık işçinin SGK’dan aldığı geçici iş göremezlik ödeneği ücretinden düşülecektir. Uygulamada genel olarak işçinin ücretinden kesinti yapılmıyor. İşçi de SGK’dan aldığı ödeneği işverene iade ediyor. Bu arada işçinin ücretinden raporlu olduğunda hiç kesinti yapmayan işverenler de var ve buna yasal açıdan bir engel de yok. Ancak işverenin raporlu işçiye ücret ödeme zorunluluğu olmadığı görüşü uygulamada baskın görüş olarak yaygındır ve bu şekilde uygulanmaktadır. Diğer taraftan SGK tarafından istirahatin ilk 2 günü ödenek ödenmediğini belirtmiştik. Bu 2 günün işverenler tarafından karşılanması yani işçi ücretinden kesinti yapılmaması yine baskın görüş olarak uygulamada yer almaktadır. Yani işverenler genellikle 2 günü işçi ücretinden kesmemektedir. Şunu da belirtmeliyiz ki mevzuatımız bu konuda çok açık hükümler içermediğinden bu konuda farklı yorumlar yıllardan beri süregelmektedir. Bu arada çalışanların şikayetleri konusunda yetkili merci Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı Türkiye Çalışma ve İş Kurumu (İŞKUR) şubeleridir.

Hafta tatiline hak kazanamayacağım söyleniyor

Soru: Haftaiçi 1 gün ücretsiz izin kullandım işyerimden hafta sonu tatiline hak kazanamayacağım söyleniyor. Bu doğru mu?

Cevap: Çalışanlara haftalık yasal iş süresi olan 45 saati tamamlamak koşulu ile 24 saat kesintisiz dinlenme izni verilir. Çalışanlar kimi durumlarda (rapor, izin vb.) bu 45 saati tamamlayamayabilirler. Bu gibi durumlarda dahi işverenin işçiye bu izni kullandırması ve ücretinden herhangi bir kesintiye gitmemesi gerekir. Çünkü konuyu düzenleyen İş Kanununun 46’ncı Maddesinin C fıkrasında aynen aşağıdaki ibare yer almaktadır:

“c) Bir haftalık süre içinde kalmak üzere işveren tarafından verilen diğer izinlerle hekim raporuyla verilen hastalık ve dinlenme izinleri, Çalışılmış günler gibi hesaba katılır.”

Madde metninden de açıkça anlaşılabileceği gibi işyerinizin yapmış olduğu uygulama yasal değildir. Bu duruma itiraz etmelisiniz.