Uğuldayan fırtına daha da büyüyor
Hazırlayan: Bilge Su YILDIRIM
Bir yıl daha geride kaldı. Ekonomik krizin günden güne derinleşip alım gücünün giderek eridiği 2024’te de AKP iktidarının sermaye yanlısı politikaları, milyonlarca işçi ve emekçiye sefalet ücreti, sömürü ve baskıdan öte bir şey sunmadı. Binlerce iş yerinde sendikal haklar tırpanlandı, milyonlarca emekçi karın tokluğuna zar zor yeten ücretlerle çalışmaya mahkûm edildi.
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından ‘Emekliler Yılı’ ilan edilen 2024’te emeklilerin payına da yalnızca sefalet düştü. Tek adam rejiminin işçisinden işsizine, emekçisinden emeklisine yalnızca daha fazla sömürüyü dayattığı bu yılda halk kitleleri ise her daim ‘Bu böyle gitmez’ başkaldırısını yükseltti. Yüzlerce işyerinde işçiler grev pankartları astı, aylıkları asgari ücretin dahi altında kalan emekliler alanları doldurdu, geçinmeleri imkansızlaştırılan çiftçi ve üreticiler traktörleriyle otoyolları kapattı…. 2024, belki de son yılların en çok hak direnişine sahne olan sene olurken 2025, hiç şüphesiz, uğuldayan fırtınanın çok daha kuvvetli poyrazlarına gebe.
∗∗∗
ADIM ADIM DİRENİŞLER
• Ocak
19 Ocak: İşveren örgütü Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) ile süren toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşma sağlanamamasının ardından Birleşik Metal-İş Sendikası, 12 ilde, 63 fabrikada 12 bin metal işçisiyle greve çıkma kararı aldı. Grevin başlangıç gününden bir gün önce MESS geri adım attı, toplu sözleşme imzalandı.
• Şubat
13 Şubat: Erzincan İliç’te Çöpler Altın Madeni’nde toprak kayması yaşandı. Göçük altında kalan 9 işçi yaşamını yitirdi.
• Mart
7 Mart: İzmir’in Kemalpaşa ilçesinde bulunan Lezita fabrikasında Öz Gıda-İş Sendikası üyesi işçiler, toplu iş sözleşmesinde anlaşma sağlanamaması sonrası greve çıktı.
18 Mart: Sendikal hakları için 210 gündür direnen Agrobay işçileri, İzmir Bergama’da faaliyet gösteren Agrobay Seracılık’tan Ankara’ya yürüyüş başlattı.
26 Mart: Agrobay Seracılık işçileri, başlattıkları yürüyüşün sekizinci gününde Ankara’ya ulaştı.
27 Mart: Agrobay işçileri içeride kalan ağustos ayı maaşları ve yıllık izinlerini kazandı.
• Nisan
2 Nisan: DİSK, Anayasa Mahkemesi tarafından verilen kararın ardından bu sene 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlayacağını duyurdu.
• Mayıs
1 Mayıs: 1 Mayıs Uluslararası Emek, Dayanışma ve Mücadele günü yurdun dört bir yanında yüzbinlerin katılımıyla kutlandı. İstanbul’da Saraçhane’denden Taksim’e yürümek isteyen işçiler, emekçiler ve sosyalistler, polisin müdahalesine uğradı.
27 Mayıs: Ülkenin dört bir yanından emekliler CHP’nin çağrısıyla Ankara’daki emekli mitinginde bir araya gelerek insanlık dışı aylıklara isyan etti.
• Temmuz
9 Temmuz: DİSK, TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ “İnsan onuruna yaraşır bir yaşam talep ediyoruz” diyerek 10 maddelik ortak talep listesi açıkladı.
12 Temmuz: Elazığ’ın Alacakaya ilçesindeki Eti Krom A.Ş.’ye bağlı maden ocaklarında çalışan işçiler, maaşlarının ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle iş bırakınca, patronun işletmeyi kapatıp çalışanları ücretsiz izne çıkarmasına karşı emekçiler oturma eylemine geçti.
17 Temmuz: Eti Krom işçileri ile şirket arasında anlaşmaya varıldı. Eylemin 10’uncu gününde işçilerle bir araya gelen Eti Krom A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ali Rıza Yıldırım işçileri tehdit etmişti.
24 Temmuz: İstanbul Çatalca’daki Polonez fabrikasında Tekgıda-İş’e üye olmalarının ardından 22 Temmuz’da 13 kişiyle başlayan işten çıkarmaların sayısı 100’e yükseldi.
27 Temmuz: Birleşik Metal İşçileri Sendikası’na üye MERSEN işçilerinin Kocaeli’de bulunan fabrikada sürdürdüğü grev 100’üncü gününe girdi.
• Ağustos
Yurdun dört bir yanında fındıktan fıstığa, domatesten zeytine pek çok üretici, gerek traktörlerle otoyolları kapayarak gerekse yetiştirdikleri ürünleri yollara dökerek “Çiftçi geçinemiyor, hükümet istifa” dedi.
20 Ağustos: Erzincan İliç’te 13 Şubat 2024’te 9 işçinin toprak altında kalarak yaşamını yitirdiği Anagold maden ocağında 187 işçi toplu olarak işten çıkarıldı.
26 Ağustos: Bağımsız Maden İşçileri Sendikası Manisa’nın Soma ilçesinde yer alan Fernas Madencilik önünde basın açıklaması gerçekleştirdi. Sendika üyesi madencilerin işten çıkarıldığı ifade edilen açıklamada “Sendika haktır, engellenemez” denildi. -İstanbul Arnavutköy’de Getir deposunda çalışan işçiler iş bırakma eylemine başladı.
27 Ağustos: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, sendikalı oldukları için işten çıkarılan ve 17 Temmuz’dan bu yana işe iade talebiyle eylem başlatan Polonez işçilerini haklı buldu.
28 Ağustos: Maaşlarının yan haklarla birlikte 27 bin liraya çıkarılması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi talebiyle iş bırakan Getir depo işçilerinin tüm talepleri kabul edildi.
• Eylül
15 Eylül: Sakarya’nın Hendek ilçesindeki Oba Makarna fabrikasında meydana gelen patlamada 5 işçi hayatını kaybetti.
25 Eylül: Fernas Madencilik’te çalışan madenciler, Soma’dan Ankara’ya yürüyüş başlattı.
• Ekim
2 Ekim: Fernas işçilerinin yalın ayak yürüyüşü başkente ulaştı.
21 Ekim: Fernas işçilerinin mücadelesi kazanımla sonuçlandı.
26 Ekim: Polonez işçilerinin direnişi 100’üncü gününü doldurdu.
• Kasım
20 Kasım: Çayırhan Termik Santrali maden sahalarının özelleştirme kararına karşı 500 dolayında maden işçisi, kendilerini madene kapatarak eylem başlattı. Madencilerin eylemleri sonucu özelleştirme, bir hafta içerisinde ertelendi.
• Aralık
4 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası üyesi Hitachi Energy işçileri MESS’in sefalet ücreti dayatmasına karşı 4 fabrikada greve çıktı.
7 Aralık: Polonez işçileri Ankara’ya yürüme kararı aldı. İşçiler ablukaya alındı.
13 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası, GE Grid Solutions ve Scheinder Elektrik işletmelerinde de greve çıktı.
14 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası’nın MESS’e karşı çıkmış olduğu grev, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın gece yarısı yayımladığı kararnameyle yasaklandı.
16 Aralık: Polonez işçileri, Ankara’ya gerçekleştirmek istedikleri yürüyüşün polis tarafından engellenişinin 11’inci gününde İstanbul Kartal’da bulunan Anadolu Adliyesi önüne yürüyüş gerçekleştirildi.
19 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası üyesi işçiler, Arıtaş Kriyojenik’te de greve çıktı.
24 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası üyesi işçilerin 19 gündür grevde olduğu Hitachi Energy’de işçilerin 20 günlük grevi sonucunda anlaşma sağlandı. Balıkesir’in merkez Karesi ilçesinde mühimmat üretilen bir fabrikada meydana gelen patlamada 11 işçi yaşamını yitirdi.
25 Aralık: Birleşik Metal İşçileri Sendikası, aynı toplu sözleşmeye tabi Green Transfo’da da greve çıktı. Böylece MESS’e karşı 2 bin metal işçisi, üretimden gelen güçlerini kullanmış oldu.
∗∗∗
POLONEZ İŞÇİSİ NAFİYE KEKLİKÇİ: ‘YENİ YIL DİLEĞİM HAKLI MÜCADELEMİ KAZANMAK’
Benim hiç görmediğim, duymadığım şeylerdi sendika, grev, eylem, direniş… Ben 6 yıl önce köyden İstanbul’a geldim, geldiğim gibi de Polonez’e girdim, başladım çalışmaya. Şimdi de yaklaşık yarım senedir emeğim için, alın terimin karşılığı için, hakkım için sendikam ile birlikte mücadele ediyorum. Biz Polonez’de Tekgıda-İş Sendikası’na üye olduk, sonra bizi işten çıkardılar. Çünkü biz sendikalı olunca birlik olduk, kenetlendik. İşten çıkarılınca da sendikamız ile birlikte hakkımız olanı aramaya başladık. Dile kolay 6 aydır mücadele ediyoruz. Biz mücadelemizi verirken defalarca polis tarafından jandarma tarafından darp edildik, yürümek istedik yürüyüşümüz engellendi, konuşmak istedik kulaklar bize tıkandı. Ama insan dayak yedim mi, ne yalan söyleyeyim, daha bir hevesleniyor mücadele etmeye. Daha dirençli oluyor. Sendika da her zaman yanımızda. Biz emeğimizin karşılığını istiyoruz, istiyoruz ki yabancı patronlar bizi, bizim yurttaşımızı burada hakkını gasp ede ede sömürmesin. Bunun için direnip mücadele ediyoruz. İnşallah da kazanırız. Kazanırsak, işte o zaman ağız dolusu gülerek biz yılbaşı kutlarız. Ben bizi yalnız bırakmayan sendikamıza, siyasi partilere, derneklere, basın emekçilerine teşekkür ediyorum.
∗∗∗
FERNAS MADENCİLİK’TEN EMEKLİ MADENCİ ERDİNÇ DEMİRTAŞ: HAKKINI VEREREK ‘MUTLU YILLAR’ DİYEBİLMEK İÇİN
Fernas Madenclik’te çalışan madenciler olarak sendikal hakkımızı gasp eden AKP’li Ferhat Nasıroğlu’na karşı mücadele ederek kazanmamız çok güzel bir deneyim oldu. Bu kazanım yalnızca bize haklarımızı vermedi, aynı zamanda her koldan işçi arkadaşlar bizden güç ve cesaret aldı. Greve çıkmadan önce çoğu arkadaşımızın maaşı direkt aldığı gün bitiyordu. 2025 asgari ücreti de gösterdi ki bu sene emekçiler, geçen yılkinden bile az para kazanacak. Bizim yaşadığımız Manisa civarında kiralar 15-20 bin lira. 22 bin lira alacak asgari ücretli şimdi ne yapsın? Ben madenden emekli oldum, hâlâ çalışıyorum. Keza eşim de çalışıyor. Başka türlü çocuk okutabilmek mümkün mü? Tam da bu sebepten yeni yılda da haklarımız için sendikal mücadeleyi ilerletmeye devam edeceğiz. İşin özeti, biz işçi ve emekçiler için tablo, dünkünden farklı değil, hatta belki daha kötü. Tam da bu sebepten yeni yılda da haklarımız için yan yana gelip örgütlenmek, sendikal mücadeleyi daha da ileriye taşımak şart. Emekçilerin yeni yılı neşeyle karşılayabilmesinin, huzurlu bir sene geçirebilmesinin tek yolu bu.
