Ülke su fakiri olabilir

Bugün 22 Mart Dünya Su Günü. 1993 yılından beri su ve su sorunlarına dikkat çekmek amacı ile belirlenen temalar çerçevesinde çeşitli etkinlikler düzenleniyor. Gün kapsamında bu yılki tema ise “Buzulların Korunması.” Buzulların erimesi, sel, heyelan ve erozyon riskini giderek artırıyor. BM’ye göre buzul kütlesi kaybı son 20 yılda iki katına çıktı. Bunun nedeni ise iklim krizi. Önlem alınmazsa birçok buzul 2100 yılına kadar yok olacak.

İklim krizi nedeniyle hava şartlarında da ani değişimler yaşandı. Türkiye’de hem tarım alanında hem göllerin su seviyelerinde önemli değişimler meydana geldi. Bu durumun son örneklerinden biri Çukurova’da yaşandı. Sıfırın altına düşen sıcaklıklar tarımsal üretime zarar verdi. Gece saatlerinde sıcaklıkların -6 dereceye kadar düşmesi sonucu açık tarla ürünlerinden marul, lahana ve sera karpuz fideleri ile narenciye ve sert çekirdekli meyve ağaçları büyük oranda zarar gördü.

SU POLİTİKASI RANT ODAKLI

Yağış, sıcaklık ve buharlaşma başta olmak üzere çeşitli iklim etkenleri göllerin seviyelerinde belirli dönemlerde artış ve azalmalara neden oldu. Bazı göllerde ise kuraklık geri dönülemez seviyelere ulaştı. Bu durum özellikle göller yöresinde görüldü. Akşehir, Eber, Dünde, Suğla, Eğirdir, Beyşehir, Yağışlı, Karataş, Burdur, Acıgöl ve Tuz Gölü başta olmak üzere İç Anadolu Bölgesi'ndeki göllerde durum ise daha vahim.

Afyon ve Denizli sınırında yer alan Acıgöl, koruma altına alınan göllerden biri. Son 40 yılda su seviyesi yarı yarıya düşen Acıgöl, kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Afyon’un Bolvadin, Çay ve Sultandağı ilçeleri arasında yer alan Eber Gölü, çeşitli kuş ve balık türlerine ev sahibi. Gölde suyun derinliği bir dönem 24 metreydi, 2021’de 1 metreye kadar düştü. Türkiye’nin krater göllerinden biri olan Meke Gölü de kuraklığın etkisiyle tamamen kurudu. Öncesinde su yüksekliği 5-6 metreyi bulan gölde artık bir avuç su dahi yok.

TMMOB Gıda Mühendisleri Odası, buzulların yeryüzünün tatlı su depoları olarak yalnızca ekosistemin dengesini sağlamakla kalmadığını, aynı zamanda milyonlarca insanın su ihtiyacını karşılayan nehirlerin ve tarım alanlarının da temel kaynağı olduğunu vurguladı. Mühendisler tarafından yapılan açıklamada, “İklim krizi, yüksek karbon salınımları ve çevreye zarar veren politikalar sonucu buzullar hızla erimekte, su döngüsü bozulmakta ve gıda üretimini doğrudan tehdit etmektedir. Türkiye, coğrafi konumu itibarıyla buzul kaynaklı su sistemlerine doğrudan bağımlı olmasa da küresel iklim krizinin etkilerinden olumsuz etkilenmektedir. Ülkemizde su kaynaklarının azalması, kuraklık ve tarımsal verim kaybı, buzulların erimesiyle tetiklenen küresel sorunların bir yansımasıdır” denildi.

Açıklamada şöyle devam edildi: “Dünya genelinde buzulların hacmi azalırken, bu durum deniz seviyesinin yükselmesine, tatlı su kaynaklarının tükenmesine ve tarım arazilerinin kaybına yol açmaktadır. Ne yazık ki, ülkemizde su politikaları hâlâ kamu yararı yerine rant odaklı projelere öncelik verilerek yürütülmektedir. HES’ler, madencilik faaliyetleri ve plansız sanayileşme, su havzalarını hızla tahrip etmekte, ülkemiz su fakiri olma yolunda ilerlemektedir. İklim krizine karşı acil ve etkili önlemler alınmalı.''

Trakya Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Mustafa Tan da iklim krizi etkilerinin yoğun olarak hissedildiği Türkiye'nin, 2030 yılı sonrasında 'su kıtlığı' çeken ülkeler arasında yer alacağının öngörüldüğünü belirtti.

∗∗∗

BUZULLAR GİDEREK YOK OLUYOR

Buzullar, dünyadaki tatlı suyun yüzde 70’ini depolarken, buzulların erimesiyle kayıp son 20 yılda iki katına çıktı. Mühendisler; su kaynaklarının azalması, kuraklık ve tarımsal verim kaybının buzulların erimesinin yansıması olduğunu vurguladı. Öte yandan buzulların yüzde 48’inin son 30 yılda eridi.