Ülkede kuduz aşısı kaosu
Ülke genelinde bir süredir kuduz aşısı bulunamıyor. Aşı olması gereken yurttaşlar ne yapacağını bilmiyor ve endişeli şekilde bekliyor. Hekimler ise “Sorun bir an önce çözülmeli, bu bir halk sağlığı sorunu” diyor.
Sibel BAHÇETEPE
Pek çok kentte kuduz aşısı bulunamıyor. Hayvan ısırığına maruz kalan yurttaşlar, aşılarına çoğunlukla ya hiç ulaşamıyor tek dozuna ulaşıyor, ya da aşı olmak için şehir değiştiriyor. Hayvan ısırığıyla vücuda yayılan ölümcül virüsle karşı karşıya kalan yurttaşlar, kuduz aşısı için başvurdukları hastanelerde 'aşı yok' yanıtını alıyor. Aşıya ulaşamayan yurttaşlar tedirgin. Hekimler ise kuduz aşısının hayati önem taşıdığını belirterek, sorunun bir an önce çözülmesi gerektiğini vurguluyor.
Geçen ay Bitlis'in Adilcevaz ilçesinde bir köpek tarafından ısırılan 10 yaşındaki Mustafa Erçetin kuduzdan hayatını kaybetmişti. Hastalığın tedavisinde aşı çok önemli ancak son günlerde ülke genelinde pek çok kentte aşının bulunamadığına dair şikayetler artıyor. Aşı bulamayan yurttaşlardan biri de Gebze'de yaşayan Tahir Canan.
TEK DOZU OLABİLDİM
Geçen günlerde sokak köpeği tarafından ısırıldığını ve kuduz aşısı olmak için hastaneye gittiğini, tek doz aşısını yaptırdığını ancak 2. dozunu bulamadığını söyleyen Canan, yaşadıklarını şu sözlerle özetledi: “24 Aralık günü Gebze Adliyesi’nin arkasındaki ormanda dolaşırken pittbul bir köpek ısırdı. Gebze'deki Fatih Devlet Hastanesi’ne gittim. Birinci doz aşımı aynı gün oldum. Ayın 27’sinde de ikinci doz aşımı olmam gerekiyordu, hastaneye gittim, ‘aşı yok’ dediler. Oradan Gebze Farabi Hastanesi’ne başvurdum, orada da aşı yok. Sonra İl Sağlık Müdürlüğü’nü aradım, onlar da aşının olmadığını söyledi. CİMER’e başvurun dediler. Yani hiçbir yerde aşı yok. İkinci dozu olamadım, bekliyorum. Aşıyı nereden bulacağım? Beni ısıran köpek belki aşısız bilmiyorum ki, endişeliyim.."
Sultan Koray adlı yurttaş ise sosyal medyadan yaptığı paylaşımda “Kuduz aşısının ikinci dozunu olması gereken oğlum için İzmir’de hiçbir yerde kuduz aşısı bulamıyoruz. Sağlıkta devrim böyle bir şey mi? 184’ten arandım, aşı tedariğinde sıkıntı yaşandığını belirttiler. 2. doz aşı için çocuğum gece İzmir’den Marmaris’e geldi, aşısını oldu ve geri döndü. Üçüncü doz için nasıl bir çözüm önerdiklerini sordum" dedi.
10 GÜNDE 3 DOZ ÖNEMLİ
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol da Türkiye’de kuduzdan ölümlerin devam ettiğini, bu nedenle aşının çok önemli olduğunu anlattı. Kuduz aşısı sorunu yaşandığını belirten Şenol “Adıyaman, Kars gibi bölgelerde karantinalar ve hayvan kuduzu var. Ancak maalesef kuduz aşısı yok. Tek doz aşı korumaz, ilk 10 gün içinde mutlaka 3 doz kuduz aşısı yapılmalı, özellikle baş ve boyun bölgesinde kuluçka süresi daha kısa olabilir ya da sinir bakımından zengin bölgelerin ısırılmalarında...Büyük yaralanmalarda da immuglobulin denilen antikor takviyesi verilmeli. Ancak son 2 ayda bu da yok” dedi. Prof. Şenol, özetle şöyle devam etti: “Sokaktaki bütün hayvanlar başta köpek, büyükbaş, çiftlik hayvanları teması yüksek risk kabul edilir. Özellikle dişlerin deriye geçmesi gibi durumlarda acilen aşı, bazen immunoglobulin yapılmalı. Türkiye’de yılda 300 bin doz kuduz aşısı yapıldığını söylüyorduk, bu aşı da Hindistan’dan ithal edilen aşıydı. Fransa’dan ithal edilen ve daha az yan etkisi olan aşılar var ancak daha ucuz olan Hindistan aşısını kullanıyoruz. Zannederim koronadan sonra Hindistan’da üretim tedariği azaldı. Strateji planlamasını ve kendi üretimini yapmayan ülkeler aşı ve ilaç bakımından sıkıntıya girecek. Bize önceki gün bir yazı geldi, o yazıda biraz 'daha az kuduz aşısı yapın' gibi bir not vardı. Öyle bir şey yapamayız çünkü bakanlık rehberinde bunun yapılması söyleniyor. Önlem alınmıyor yalnızca bilgi gizlenerek geçiştirilmeye çalışılıyor. Kuduz aşısı yapamıyoruz.. Kuduz şüpheli temaslarınızda erişim ve uygulama Sağlık Bakanlığı tarafından kısıtlanmıştır. Koruyucu/önleyici sağlık dedikçe akıl almaz şeyler oluyor. Kuduz aşılaması soru ve sorunları için ve özellikle bağışıklamaları yarım kalmış kişilerin Sağlık Bakanlığına başvurmalarını ve yazılı başvurmalarını öneririm."
Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol
***
ÖLÜMCÜL OLABİLİR
Kuduz genellikle tükürüğünde kuduz virüsü olan yabani veya evcil hayvanın ısırması veya nadiren tırmalaması sonucunda açık yaradan dokuları, sonrasında sinirleri istila etmesi, sinirler boyunca da beyine yerleşmesi sonucunda meydana gelen bir hastalık. Temas sonrasında uygulanacak yara bakım, aşı ve koruyucu serum gibi tedavilerle yüzde 100’e yakın önlenebilecek bir hastalık iken, önlemlerin alınmaması durumunda yüzde 100’e yakın ölüme neden olan bir hastalık. Belirtilerin ortaya çıkması bazen ayları bulabilir. Bu nedenle aşılanma oldukça önemli.
***
BELİRTİLERE DİKKAT
•Isırık yerinde ağrı veya karıncalanma
•Genel bir hastalık hissi
•Yüksek ateş
•Baş ağrısı
•Mide bulantısı ve kusma
•Depresyon