Uluslararası Af Örgütü'nden Türkiye ve İran raporu: "Sınırlarda şiddet kullanılıyor"

Uluslararası Af Örgütü, ülkelerinden kaçarak İran ve Türkiye sınırına gelen Afganların durumuna ilişkin bir rapor hazırladı. Raporda "Türkiye ve İran güvenlik güçlerine, sınırlarını geçmeye çalışan Afganları defalarca geri itmek ve bunun için erkeklerin, kadınların ve çocukların üzerine hukuka aykırı şekilde ateş açmak dahil çeşitli yollara başvurduğu" suçlaması yöneltildi.

DW Türkçe'de yer alan habere göre, "Bizi insan yerine koymuyorlar: Afganların Türkiye ve İran'dan hukuka aykırı olarak geri gönderilmeleri" başlıklı raporda, çoğunlukla İran sınırında olmak üzere güvenlik güçlerinin, duvarlara tırmanan veya çitlerin altından sürünerek geçmeye çalışan insanların üzerine doğrudan ateş açtığı çok sayıda vakanın belgelendiği ifade edildi. İran ya da Türkiye'ye girmeyi başarabilen Afganların da rutin olarak keyfi şekilde alıkonuldukları, hukuka aykırı şekilde zorla geri gönderilmeden önce de işkence ve kötü muameleye maruz bırakıldıkları belirtildi.

'SINIRI GEÇERKEN ATEŞ ALTINDA KALDILAR'

Raporda, Af Örgütü araştırmacılarının Mart 2022'de Afganistan'ın Herat şehri ile İslam Kale sınır kasabasında görüşmeler gerçekleştirdikleri kaydedildi. Araştırmacıların İran ve Türkiye'den geri itilen 74 Afganla kouştuğu bu kişilerin 48'inin sınırı geçmeye çalışırken ateş altında kaldıklarını anlattıkları aktarıldı. Raporda bu kişilerden hiçbirinin Türkiye ya da İran'a sığınma başvurusunda bulunamadıkları, çoğunun uluslararası hukuk ihlal edilerek Afganistan'a geri gönderildikleri ifade edildi.

'FAİLLERDEN HESAP SORULMALI'

Uluslararası Af Örgütü Mülteci ve Göçmen Hakları Araştırmacısı Marie Forestier, iddialara ilişkin açıklamasında Afganistan'dan havayoluyla gerçekleştirilen tahliyelerden bir yıl sonra, geride bırakılan birçok kişinin ülkeden çıkmak için hayatını tehlikeye attığına dikkat çekti.

Son bir yıl içinde güvenlik arayışıyla İran ve Türkiye sınırlarına giden Afganların güvenliğe erişebilmek bir yana ateş altında zorla geri gönderildiklerini söyleyen Forestier, "İran güçlerinin geçen yılın Ağustos ayından beri, tıklım tıklım dolu arabalara defalarca ateş açma yoluyla da dahil olmak üzere onlarca Afganı hukuka aykırı şekilde öldürdüğünü ve yaraladığını belgeledik. Türkiye sınır koruma görevlileri de insanları püskürtmek için havaya ateş açmak ve bazı vakalarda doğrudan üzerlerine ateş etmek dahil Afganlara karşı hukuka aykırı olarak atış mühimmatı kullandı" diye konuştu.

Tehlikelerin sınırlarda sona ermediğini, birçok Afgan'ın Türkiye ya da İran'da keyfi olarak alıkonulduklarını, bu süre içinde işkence ve kötü muameleye de maruz bırakıldıklarını kaydeden Forestier, "Türkiye ve İran yetkililerini, Afganlara yönelik her türlü geri itme ve sınır dışı işlemini acilen durdurmaya, işkence ve diğer türde kötü muameleye son vermeye ve koruma arayan tüm Afganların güvenli geçişini ve sığınma prosedürlerine erişimini sağlamaya çağırıyoruz. Güvenlik güçleri sınırlarda Afganlara karşı hukuka aykırı olarak ateşli silah kullanmaya derhal son vermeli ve hukuka aykırı öldürme ve işkenceyi de kapsayan insan hakları ihlallerinin faillerinden hesap sorulmalıdır" ifadelerini kullandı.

Uluslararası Af Örgütü ayrıca uluslararası toplumu da İran ve Türkiye dahil yüksek sayıda Afgan'a ev sahipliği yapan ülkelere mali ve diğer türde maddi yardım sağlamaya çağırdı.