Üretim müdürü ‘Pazar mesaisine gelmezseniz işbaşı yaptırmam’ dedi

SORU: 5 aydır çalıştığım işyerinde fazla mesaiye kalmadığım için işten istifa etmemi istediler. Bu arada mesaiye kalmamamın sebebi temmuz ayında yaptığım mesailerin ücretlerinin ödenmemesi. Bu yüzden mesaiye kalmak istemiyorum ve üretim müdürü ‘Eğer pazar mesaisine gelmeyecekseniz pazartesi işbaşı yaptırmam’ dedi. Ne yapabilirim?

YANIT: Öncelikle belirtmeliyiz ki fazla mesai işçinin onayına tabi olan bir uygulamadır. Yani işveren işçiye zorla fazla mesai yaptıramaz. Bu nedenle işverenler işçiden işe girişlerinde iş sözleşmeleri ile peşinen fazla mesai onayı alırlar. Bu onayı veren işçi, işverenden gelecek olan fazla mesai taleplerine uymak zorundadır. Ancak bu işçinin her koşulda işverenin fazla mesai talebine uymak zorunda olacağı anlamına gelmez. Her şeyden önce fazla mesainin yasal sınırları vardır ve işçi fazla mesai onayı verse dahi günde 3 saat, yılda 90 işgünü olmak üzere toplam 270 saatin üzerinde fazla mesaiye zorlanamaz. Yani bir başka deyişle “parasını ödüyorum, istediğim kadar fazla mesai yaptırırım” diye bir anlayış olamaz.
Diğer taraftan haftalık yasal iş süresi olan 45 saati çalışarak dolduran işçinin hafta tatili hakkı vardır. İşveren bu hafta tatilinde işçiyi mutlaka 24 saat dinlendirmek zorundadır. Bu bağlamda işverenden gelecek ‘hafta tatilinde çalışma’ talebine işçinin uymak zorunluluğu da yoktur. İşveren vekili olan üretim müdürünüzün “Pazar mesaisine gelmezseniz işbaşı yaptırmam” demesi, işverenin haksız feshi anlamına gelir ve sizi bu sebeple işten çıkarırlarsa 5 aylık çalışma süreniz olduğu için 2 haftalık ihbar tazminatı ödemek zorunda kalırlar. Ayrıca bu işverenden kötü niyet tazminatı da talep edebilirsiniz. Geçmişte yapmış olduğunuz fazla mesailerin karşılığının ödenmemesi apayrı bir konu olup, bunlarla ilgili alacak haklarınız saklıdır. Bunlar için işten ayrıldıktan sonra da alacak takibi başlatabilirsiniz.

İŞYERİM KAPANDI AMA ÇIKIŞIM VERİLMİYOR

SORU: Özel bir şirkette çalışıyorum. İşyeri bizi ücretsiz izne çıkarttı. İşyeri kapandı ama kapanış verilmedi. Şirket işlemlerini farklı bir ofiste devam ettiriyorlar. Ben başka bir iş buldum. İstifa edip yeni bulduğum işe başlamak istiyorum; ama bana çıkışımın verilemeyeceğini söylediler. Ne yapmam gerekiyor?

YANIT: İki ay daha uzatılan ve halen yürürlükte olan işten çıkarma yasağı nedeniyle faaliyetlerine ara veren şirketler işçi çıkaramıyor. Ancak işyerinin kapanması ayrı bir konudur. Faaliyetine tamamen son veren bir kuruluş için işten çıkarma yasağı zaten söz konusu olamaz. Diğer taraftan siz istifa ederek işten ayrılacağınızı yazmışsınız, işyeriniz faaliyette olsa dahi buna bir engel yoktur. İstifa işten çıkarma yasağı kapsamı dışında bir ayrılış biçimidir. Dolayısıyla işyerinizin sizin çıkış işleminizi yapması konusunda herhangi bir engel yoktur. İşten ayrılıp bulduğunuz yeni işte çalışabilirsiniz.