Üretimle beraber satışlar da daraldı
Yüksek enflasyon ve katlanan zamlar temmuz ayında sektörlerde satış ve kazanç arasında dengesizliğe neden oldu. Perakende satışlar düşerken daralan sanayi ve imalatta kazancın düşüklüğü öne çıkıyor.
EKONOMİ SERVİSİ
Ülkede üretimde daralma, ekonomideki durgunluk ve her ne kadar ekonomi yönetimi tarafından aksi iddia edilse de hız kesmeyen enflasyon, bir kez daha takip edilen göstergelere yansıdı. Ciro endeksleri ile ticaret satış hacmi ve inşaat maliyet endeksi verilerinden, azalan satışlara rağmen artan cirolar çıktı. İnşaat sektöründe de maliyet artışları, bu sektörede ciroda gerileme yarattı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) dün peş peşe üç ayrı veri açıkladı. Cirolardaki değişim oranları dikkat çekti. Buna göre ciro endeksi temmuzda azaldı. Aylık yüzde 0,4 azalan cirolar, yıllık olarak yüzde 39,8 artış gösterdi.
Artışta hizmet sektörü cirolarının da etkisi oldu. 2024 yılı temmuz ayında aylık sanayi sektörü ciro endeksi yüzde 0,3 arttı, ticaret ciro endeksi yüzde 0,7 arttı, hizmet ciro endeksi yüzde 1,3 azaldı. Alt sektörlere bakıldığında, hizmet ciro endeksi, aylık olarak yüzde 1,3 azalırken yıllık yüzde 56,1 ile enflasyonun üzerinde artış gerçekleşti.
Ciro endeksi verilerinde, sanayideki daralmayı bir kez daha ortaya koydu. Sanayi ve imalat alt gruplarında endeksteki artış yüzdesi, diğer grupların gerisinde kaldı.
Yıllık endekste en az artış görülen imalatta ciro yüzde 26,6’da, sanayide yüzde 27’de kaldı. Bir önceki gün açıklanan sanayi üretim endeksinde, temmuzda üretimde yıllık bazda yüzde 3,9 daralma kaydedilmişti.
Perakende ciro endeksi, yıllık yüzde 58,6 arttı. Buna rağmen perakende satış hacminde yıllık artış yüzde 5,4’te kaldı.
YÜKSEK ZAMLAR CİROYU ARTIRDI
Satış artışları sınırlı ilerlerken cirodaki artış, yüksek zamları işaret etti. Ciro artışlarında, geçtiğimiz yıla göre artan fiyatlar etkili oldu. Ciro artışlarında önemli bir etki de fahiş zamlar sebebiyle gözlemlendi.
Ticaret satış hacmi temmuzda yıllık bazda yüzde 3,4 azaldı. Daralmanın etkisi satış hacminde de belirginleşti. Toptan ticaret satış hacminde de yüzde 5,6 azalma kaydedildi. Motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı için satış hacmi de yüzde 10,8 azaldı.
İNŞAATTA MALİYET ARTTI, KAZANÇ AZALDI
Aylık ciro endeksinde azalmanın en fazla görüldüğü alt sektör, yüzde 8,6 gerileme ile inşaat oldu. Sektörde analiz edilen bir diğer veri olan inşaat maliyet endeksi de dün açıklandı Endeks değişimine göre inşaat sektöründe maliyetler temmuzda yıllık bazda yüzde 46,35, aylık bazda yüzde 1,91 arttı. Malzeme maliyetlerinde bir önceki yılın aynı ayına göre artış yüzde 41,01 oldu. Bina inşaatı maliyeti de yıllık yüzde 46,78 artış kaydetti. Bina dışı yapılarda da maliyet benzer biçimde yüzde 45,01 arttı.
İnşaat sektörü, geçtiğimiz ay açıklanan güven endeksi verilerinde de ekonomiye duyulan güvensizlik ile öne çıkmıştı. Sektörde ekonomik güven endeksi, güvende eşik değeri ifade eden 100 puanın oldukça gerisinde kalarak, 87,1 puan olarak gerçekleşmişti.
