Ütü yapan baba kitaptan uçtu

Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (BEPAM), önceki gün Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde ‘Değişen Ders Kitaplarında Sekülarizm ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği 2’ konulu araştırmasını düzenlediği etkinlikle açıkladı. Sonuç metninin açıklandığı etkinliğe, Prof. Dr. Fatma Gök, Dr. Ayşe Caner, Dr. Canan Aratemur Çimen ve Dr. Sezen Bayhan konuşmacı olarak katıldı.

Araştırmada, 2017 yılında değiştirilen müfredatın ardından 2018-2019 yılında yenilenen ders kitapları ile 2017-2018 eğitim öğretim yılında kullanılan ders kitapları arasında sekülarizm ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farklılıklar olup olmadığını, varsa bu farklılıkların neler olduğunu anlamak amaçlandı.

2018 ve 2019 yıllarında ders kitaplarındaki toplumsal cinsiyet eşitliği araştırmasını anlatan Bayhan, “Araştırmanın bu yıl tamamlanan ikinci aşamasında yapılan karşılaştırmalı analiz sonucunda özellikle yenilenen ilkokul hayat bilgisi ve ortaokul Türkçe ders kitaplarında toplumsal cinsiyet eşitsizliği temsilleri barındıran çok daha fazla metne ve görsele yer verildiği görülüyor. Aile içi işbölümünde cinsiyet ayrımcılığı konusundaki farklar en çok 2. sınıf hayat bilgisi ve sonrasında 3. sınıf hayat bilgisi kitapları arasında görülüyor. Yenilenen ortaokul Türkçe kitaplarında da ağırlıklı olarak erkek egemen bakış açısını yansıtan içerikler karşımıza çıkıyor” dedi.

HİZMET EDEN YİNE KADIN

İlkokulda okuyan öğrencilere verilen hayat bilgisi ve inkılap kitaplarında annelik kavramlarının çok fazla yüceltildiğini söyleyen Aratemur, şöyle konuştu: “Türkçe üçüncü sınıfta bir kız çocuğunun türbana girdiğine rastlıyoruz. İkinci sınıf hayat bilgisi kitabında anne, kız çocuğuyla birlikte yemek yapıyor. Mutfak işleri annenin işiymiş gibi lanse ediliyor.”

İncelenen ders kitaplarının çoğunda sekülerizm ve toplumsal cinsiyet kavramlarının yer alışı ile işlenişi arasında farklar bulunduğu açıklanan araştırmanın sonuç kısmında ise şu ifadelere yer verildi: “Kitaplarda bir yandan dini içerikli söylemlerde artış olurken, diğer yandan cinsiyetçi mesajlara daha fazla yer verildiği görülüyor. Kitaplardaki dini mesajların neredeyse tamamı, güncel bağlamları içermeyen metinler aracılığı ile geçmişte yaşamış olan erkek karakterler tarafından veriliyor.”

ERKEK EGEMEN BAKIŞLA YAZILMIŞ

Sonuç metninin devamı şu şekilde: “Erdemli, bilge, güçlü ve sporcu olma gibi özellikleri içeren bir erkeklik kurgusu karşısında yeterince temsil edilmeyen veya daha çok ev hayatı ile özdeşleştirilen kadınlık kurgusunda eşitlikçi olmayan toplumsal cinsiyet rollerini açıkça görmek mümkün. 2018 yılı 10. sınıf tarih kitabı gazâ ideolojisinin işlerliğini vurgulaması ve nostaljik fetih anlatısının etrafında odaklanan tarih anlatımı ile 2017 yılı tarih kitabından farklılaşıyor. Ortaöğretim 2017 ve 2018 yılı Türkiye Cumhuriyeti İnkîlap Tarihi ve Atatürkçülük kitapları ise toplumsal cinsiyet eşitliği konusuna yaklaşımları açısından bazı farklılıklar gösteriyor. Kitaplar da sekülerizm ve toplumsal cinsiyet eşitliği açısından pek çok problem barındırmakla birlikte yeni kitaplarda daha ayrımcı ve eşitsizlikleri artırıcı içeriklere yer verildiği görülüyor.”