Uzlaşmazsanız kaybedeceksiniz
MESS sürecindeki uyuşmazlık nedeniyle Birleşik Metal-İş, 14 fabrikada 4 bin 671 üyesiyle greve çıkacak. Sendikanın örgütlü olduğu işyerlerinin kârlılığı salgında yüzde 585 artsa da işçiye önerilen zam yüzde 21.
Rıfat KIRCI
Emek mücadelesi yıla hızlı başladı. Metal sektöründe işçi ve işveren arasındaki toplu sözleşme sürecinin tıkanması ocak ayını grev ayına çevirecek. 130 binin üzerinde işçiyi ilgilendiren Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) toplu sözleşme sürecinde işverenin işçiye gelecek 2 yıl için yüzde 21 zam önermesi üzerine Birleşik Metal-İş Sendikası 14 fabrikada grev kararı aldı.
14 Ocak’ta 4 şirketin 6 fabrikasın, 18 Ocak’ta ise 6 şirketin 8 fabrikasında greve çıkılacak. Grevlerden metal sektörünün devlerinden olan Kroman, Sarkusan gibi şirketler de etkilenecek. Grevler, işverenin uzlaşmaz tavrı devam ettiği takdirde kademeli olarak diğer fabrikalara da sıçrayacak.
UYUŞMAZLIK EYLEMLERİ BERABERİNDE GETİRDİ
MESS toplu sözleşme süreci 12 Ekim’de başladı. Birleşik Metal-İş, Türk-Metal ve Özeçelik-İş sendikaları masaya oturdu. İşveren örgütü MESS’in ücretlere yapılacak ilk zam teklifi sadece yüzde 12 oldu. Bunun üzerine uyuşmazlık yaşandı. Birleşik Metal-İş Sendikası örgütlü olduğu tüm fabrikalarda eylemlere başladı. Ekonomik çöküşe, alım gücünün yok olmasına, derinleşen yoksulluğu dikkat çekilen eylemlerde metal sektörünün özellikle salgın sürecinde kârlarını katladığı hatırlatıldı. Salgında çarkların döndüğü ve covid-19 nedeniyle iş cinayetlerinin katlandığı buna rağmen işçilerin giderek yoksullaştığının vurgulandı.
Eylemlerin dozu giderek artarken, uyuşmazlığın devam etmesi durumunda greve çıkılacağı duyuruldu. Grev kararının açıklanması üzerine MESS, ikinci teklifini 23 Aralık’ta yaptı ve sadece yüzde 5’lik bir artışla yüzde 17’ye çıkardı. Yeni teklif işçilerin öfkelenmesine neden oldu. Birleşik Metal-İş sendikası örgütlü olduğu tüm fabrikalarda tepki eylemleri yaparken, 14 Ocak’ta Kroman, Totamak, Sarkuysan ve Çimsetaş şirketlerine bağlı 6 fabrikada greve çıkacağını duyurdu.
GREV KARARI GELDİKÇE TEKLİF ARTTI
MESS bunun üzerine 4 Ocak’ta Birleşik Metal-İş sendikası ile tekrar görüştü. Yeni teklif yüzde 21 oldu. Bu artış da yetersiz bulunurken 18 Ocak’ta Anadolu Isuzu, Arpek Arkan Parça Alüminyum, Cengiz Makina, Demisaş Döküm, Stow ve Türk Prysmıan işyerlerine bağlı 8 fabrikada greve çıkacağını duyurdu. Böyle grev yapılacak fabrika sayısı 18’e yükseldi.
MESS her grev kararının ardından yeni teklif açıklasa da yaptığı artışlar yeterli bulunmadı. Sendika işçi ücretlerin ilk 6 ay için en az yüzde 30, sosyal yardımlara ise en az yüzde 45 zam talep ediyor. Taleplerinin altında hiçbir teklife imza atmayacağını belirten sendika MESS’e uzlaşmacı bir tutum sergilemesi çağrısında bulunuyor.
MESS’e üye olan ve Birleşik Metal-İş Sendikası’nın örgütlü olduğu aynı zamanda İstanbul Borsası’nda işlem gören işyerlerinin kârlılığı da arttı. Bu işyerlerinin 2021’nin ilk çeyreğinde elde ettiği kârlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 585 arttı. Kârlılık oranları demir çelikte yüzde bin 158.6, otomotivde yüzde 173.5 Otomotiv yan sanayinde yüzde 173.8 oranında arttı.
İŞ CİNAYETLERİ 1 YILDA YÜZDE 51 ARTTI
2020 yılında metal işkolunda en az 106 emekçi iş cinayetinde yaşamını yitirdi. 2019 yılında metal sektöründe iş cinayetinde yaşamını yitiren emekçi sayısı en az 70’di. Salgın döneminde metal sektöründe iş cinayeti nedeniyle ölümler yüzde en az yüzde 51 arttı.
METAL İŞVERENİ SALGINDA SERVETİNİ KATLADI
Sarkuysan’ın Kocaeli Gebze ve Darıca bölgesinde 2 fabrikası bulunuyor. Fabrikalarda elektrolitik bakır ve mamulleri, bakır boru , bakır lama ve emaye bobin teli üretimi yapılıyor. Yıllık üretim ortalama 220 bin ton. Günde ise ortalama 603 ton üretim yapılıyor. Sarkuysan 2021 yılının ilk 9 ayında 9 milyar 384 milyon lira hasılat elde etti. Sarkusan’ın hasılatı 2019 yılının toplamında 5 milyar 780 milyon liraydı.
Kroman Türkiye’nin en büyük ilk 50 şirketi içerisinde yer alıyor. Demir, çelik ve boru üretimi yapıyor. Yıllık üretimi ortalama 2 milyon ton. Kroman 2020 yılında 4 milyar 888 milyon liralık net satış geliri elde etti.
Çimsataş dövme ve çelik döküm üretimi yapıyor. Ayrıca iş makinaları, otomotiv, tarım ve demiryolu sektörlerinde de tedarikçi durumunda. Dökümhane tesislerinde yıllık üretim tesisleri 13 bin ton.
Türk Prysmıan enerji ve telekomünikasyon kabloları üretiyor. 2021 yılının ilk 6 ayında net dönem kârı 17 milyon 704 bin lira.
Demisaş fren emniyet parçaları, ağır taşıt fren parçaları, buzdolabı kompresörü, otomotiv parçaları üretimi yapıyor. Yıllık döküm kapasitesi 80 bin tonun üzerinde. Şirketin 2021 yılının ilk 9 ayında hasılatı 457 milyon 102 bin lira oldu. 2019 yılının tamamında ise 378 bin 799 bin liralık hasılat elde etti.
Greve kararı alınan fabrikalardaki sendikalı sayısı ise şöyle:
14 Ocak
►Sarkuysan: 525
►Kroman: 665
►Çimsetaş: 646
►Totomak: 327
18 Ocak
►Türk Prysmıan: 439
►Stow: 146
►Arpek: 101
►Cengiz Makina: 679
►Demisaş: 534
►Anadolu İsuzu: 609
•14 Ocak’ta greve çıkacak işçi sayısı: 2163
•18 Ocak’ta greve çıkacak işçi sayısı: 2508
•Greve çıkacak toplam işçi sayısı: 4671