Vagonlar usulsüzlük taşıyor
TCDD işletmesindeki Marmaray ve Başkentray’ı ücretsiz kullanan TCDD personelinden kaynaklanan fiyat farkının İBB ve ABB bütçesinden karşılandığı ortaya çıktı. Personeli, mevzuata aykırı şekilde ücretsiz geçişten yararlandıran kurumun, yanlış hesaplamalar ile şirketlere ise fazladan ödemeler yaptığı tespit edildi.

Mustafa Bildircin
mustafamertbildircin@birgun.netLiyakatsiz görevlendirmeler ve kötü yönetim nedeniyle tartışılan TCDD’deki usulsüzlükler, Sayıştay denetimleri ile açığa çıkarıldı. Kurumun mali hesaplarında yapılan incelemeler, “TCDD, AKP’nin arka bahçesi oldu” eleştirilerinin haklılığını da ortaya koydu.
Sayıştay, TCDD’nin 2023 yılı mali rapor ve evraklarını inceledi. İncelemelerin ardından hazırlanan rapor, kurumdaki kötü yönetime ayna tuttu.
İHALESİZ KİRALAMA
Sayıştay’ın TCDD 2023 Yılı Denetim Raporu’na göre, kira süresi biten taşınmazlar, ihale yapılmaksızın aynı kiracıya kullandırıldı. Bu kapsamda Mersin’de yer alan bir akaryakıt istasyonunun ihalesiz şekilde, sürekli olarak kullandırıldığı belirlendi. Benzer şekilde, TCDD’ye ait olan otoparkın da ihale süresi dolmasına karşın aynı kiracıya sözleşme yoluyla kullandırılmaya devam ettirildiği bildirildi.
FATURADA FIRLAMA
TCDD tarafından elektrikle işletilen trenler için kurulan ve “Katener” hattını besleyen trafo merkezlerinde, kullanılan elektrik yerine kurulum gücü esasına göre ödeme yapıldığı da öğrenildi. Hatalı uygulama nedeniyle TCDD’nin elektrik maliyeti fırladı. Buna göre, 2016 yılı Kasım ayında TCDD Etimesgut Trafo Merkezi için 31 bin 184 TL elektrik faturası ödenirken 2017 Ocak ayında fatura tutarı, sekiz kat artarak 241 bin 317 TL olarak gerçekleşti.
ŞİRKETLERE FAZLA ÖDEME
TCDD’nin ihale ettiği yapım işlerinde yüklenicilere ödenen fiyat farkının, olması gerekenden yüksek olduğu da mali denetimler ile ortaya konuldu. Kurumun, ödemesi gerekenden fazla para ödediği projeler şöyle sıralandı:
• Alifuatpaşa Köprülü Kavşağı ve Bağlantı Yolları Yapım İşi:
• Yüklenici, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı dönemde imalatlar gerçekleştirmesine rağmen imalatın fiilen yapıldığı ayın endeksinin esas alınmadı. Yükleniciye, KDV hariç 95 bin 814 TL fazla ödemede bulunuldu.
• Sincan Batı Demiryolu Bağlantısı ve Sayding’in Üstyapı ve Elektrifikasyon İşlerinin Yapım İşi
FATURA İBB’YE
İşletmesi TCDD’de olan Marmaray ve Başkentray tren tarifelerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimlere uygun olmayan indirimli veya ücretsiz tarifelerin uygulanması da denetimlere takıldı. Marmaray ve Başkentray ulaşım hizmetlerinden TCDD personeli ile TCDD Taşımacılık A.Ş. personelinin ticari indirimle bağdaşmayacak şekilde ücretsiz yararlandırıldığı saptandı.
İstanbul için Marmaray ulaşım hizmetlerinden, Ankara için ise Başkentray hizmetlerinden yararlanacak belirli kişilere ücretsiz veya indirimli geçiş hakkı sağlanacağı, ücretsiz ve indirimli geçişlerden dolayı oluşan fiyat farkının ise ABB ve İBB tarafından karşılanacağına ilişkin UKOME kararı olduğunu belirten denetçiler, mevzuata aykırı uygulamanın kaldırılması yönünde TCDD’yi uyardı.
∗∗∗
KATLANAN ZARAR
TCDD'nin zararı her sene katlanarak artıyor. Kurumun 2018-2023 dönemindeki zararı, yıllara göre şöyle sıralanıyor:
• 2018: 2 milyar 557 milyon TL
• 2019: 2 milyar 546 milyon TL
• 2020: 3 milyar 866 milyon TL
• 2021: 4 milyar 34 milyon TL
• 2022: 6 milyar 386 milyon TL
• 2023: 11 milyar 491 milyon TL