Venüs’te yaşam izi keşfedilmiş olabilir: Beklenen açıklama bugün

Kraliyet Astronomi Cemiyeti’nin, bugün Türkiye saati ile 18:00’de yapacağı toplantıda Venüs atmosferinde halihazırda yaşam bulunduğuna dair çok güçlü bir kanıt sunması bekleniyor. Konu ile ilgilenen uzmanlar Venüs atmosferinde fosfin keşfedilmiş olabileceğinden şüpheleniyorlar.

Evrim Ağacı’ndan Çağrı Mert Bakırcı’nın yazısına göre, fosfin varlığı birçok astrobiyolog tarafından bir “biyolojik imza”, yani yaşamın olası varlığının bir göstergesi olarak görülüyor.

Fosfin gazının mikrobiyolojik ortamlarda oluştuğu biliniyor. Bu durum da Venüs atmosferinde mikrobiyolojik bir yaşamın bulunduğu anlamına gelebilir.

Bu keşif, muhtemelen Şili’deki Atacama (ALMA) teleskop dizisi ile Hawaii’deki James Clerk Maxwell teleskobu ile yapıldı. Araştırmacılar arasında Manchester Üniversitesi, MIT ve Cardiff Üniversitesi’nden uzmanlar var. Makalenin 14 Eylül’de yayınlanması bekleniyor.

Keşfin Venüs’ün kısmen daha yaşanabilir olduğu düşünülen atmosfer katmanlarında gerçekleştirilmiş olması bilim insanlarını daha heyecanlandırdı. Zira uzun süredir Dünya’dakine benzer sıcaklık ve basınç değerleri olduğu, buralarda yaşamın barınabileceği ileri sürülüyordu.

Bu keşfi önemli yapan şu: Araştırmacılar, Venüs atmosferinde bulunan fosfin miktarının, abiyonik (yaşam olmayan) kaynaklardan gelemeyecek kadar çok olduğunu keşfetmiş olabilirler. Eğer durum buysa ve ölçümlerde de bir hata yoksa, geriye kalan iki makul açıklama var: Henüz bilmediğimiz bir abiyonik fosfin tepkimesi var ve Venüs'te yaşanıyor. Ya da Venüs'te yaşam var

Bu, elbette Venüs'te kesinlikle yaşam olduğu anlamına gelmiyor; ancak bu yönde bugüne kadar yapılmış en güçlü argümanlardan biri bu olabilir.

Venüs üzerinde yapılan çalışmaların çoğu, bu aşırı sıcak gezegenin yaşam için uygun olmadığı yönünde bulgulara ulaşmıştı. Venüs o kadar sıcaktır ki, demir bile katı halde kalamaz. Yüzeydeki basınç, hemen her şeyi ezebilecek kadar güçlüdür. Bulutlarında bol miktarda sülfürik asit bulunur. Yani Venüs hiç de canlılığa uygun bir yere benzemez.

Venüs, bundan birkaç milyar yıl önce bu kadar ölümcül olmayabilirdi. Öyle ki, sera gazı etkisi altında cehenneme dönmeden önce yüzeyinde okyanusların bile bulunduğu düşünülüyor.

VENÜS ARAŞTIRMASININ SONUÇLARI

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı’na (NASA) bağlı Goddard Uzay Bilimleri Enstitüsünden bilim insanları Venüs'e dair araştırmalarını geçen yıllarda paylaşmıştı.

NASA'nın 1978'te Venüs'e gönderdiği Pioneer keşif uydusunun gezegenin yüzde 80'ini kaplayan bir yüzey okyanusunun izlerine rastladığı, bunun gezegende geçmişte büyük miktarda su bulunduğunun kanıtı olduğu bildirilmişti.

Araştırmacılar, 2 ila 3 milyar yıl gezegenin atmosfer sıcaklığının 20 ila 50 derece olması gerektiğini gösterdiği vurgulanmıştı. Dünya'dakine benzeyen bu istikrarlı iklim koşullarının, suyun ortaya çıkardığı oksijenle yaşamın oluşmasına elverişli ortamı sağlamış olabileceğine işaret edilmişti.

Araştırmacılar, Venüs'ün 4,2 milyar yıl önce oluşmasının ardından hızlı bir soğuma dönemine girdiğini ardından 2 ila 3 milyar yıl yüzeyinde sıvı halde su bulundurabilecek sıcaklık istikrarına ulaştığını düşünüyordu.

Venüs'ün iklimini radikal şekide değiştirenin ise yaklaşık 700 milyon yıl önce gezegenin kabuk değiştirmesine ve büyük miktarda karbon gazının açığa çıkmasına yol açan bir olay olduğu tahmin ediliyor.

Volkanik hareketlerden kaynaklanmış olabilecek bu olay sonucunda büyük miktarda magmanın yüzeye çıkmış olabileceğine dikkati çeken araştırmacılar, yüzeydeki magmanın, Sibirya bölgesindeki "Sibirya Tuzakları" denilen volkanik oluşumlara benzer şekilde soğuyup lav oluklarını tıkayarak karbon emilimini engellediğini görüşünü dile getirdi.

Araştırmacılar, açığa çıkan karbon gazlarının sera etkisinin gezegeni bugün sıcaklığın 468 derece ulaşmasına yol açan küresel ısınma sürecine soktuğunu kaydetti.

FOSFİN NEDİR?

Fosfin (IUPAC adı: phosphane), hydrogenfosfid, phosphamine, phosphorus trihydride, phosphorated hydrogen adlarıyla da anılan ve PH3 formülüyle gösterilen bir tür kimyasal bileşiktir. Fosfin, -88 santigrat derece (°C) kaynama noktasına sahiptir; renksiz, yanıcı ve zehirli bir gazdır. Saf fosfin kokusuz olmakla birlikte, ofsubstituted fosfin ve diphosphane ( P2H4 ) bulunduran bileşikler, sarımsak ya da çürük balık gibi son derece hoş olmayan bir kokuya sahiptir. Ticari olarak üretilen fosfin gazına da ayırt edici olması amacıyla sarımsak esansı eklenmektedir.

Gaz çok zehirli olduğu için küçük yoğunluklarda bile öldürücü olabilir. Ayrıca kokusuz ve renksiz olması nedeniyle ilişiği olan yerlerde varlığının anlaşılması zor olduğundan dikkatli olunması gerekmektedir. Uzun süreli dokunmalarda, görme yitimine yol açabilir. İnsanda, soluk borusu bölgelerinde ve iskelette ciddi süreğen (kronik) hasara neden olur.