Viral kalp krizleri
Yapılan çalışmalar kalp krizi geçirenlerin yaklaşık %30’unun kısa süre önce solunum yolu enfeksiyonu geçirdiğini, grip aşısı olmanın ise tüm nedenlere bağlı mevsimsel ölümleri %78 azalttığını gösteriyor.

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol - @esenol
Her ünlü ve/veya genç ölümünde, genç ölümleri dahil ölümlü insanın en önemli ölüm nedeni olan kalp krizi viral oluyor. Ama aslında gerçekten de giderek, sistematik olarak toplanılan verilerin analizi kalp krizlerinin bir bölümünün viral olduğunu kanıtlıyor.
COVID-19’un ilk dalgasını yani aşının olmadığı dönemi kapsayan önemli bir çalışma, COVID-19’un kalp krizleri, inme ve ölüm riskini artırdığını ve bu riskin üç yıla kadar sürdüğünü gösterdi. Çalışmada, Avrupalı hastaların kayıtlarının olduğu en geniş veri tabanı UK Biobank kullanılmış. Tümü aşısız olan ve kanıtlı COVID-19 geçiren, çoğu ayaktan izlenilen 40-69 yaş aralığındaki on bin hasta, büyük bir kontrol grubuyla, infekte olmayan 217 bin 730 kişiye ait verilere bakılarak, karşılaştırılarak analiz edilmiş.
COVID-19’un kalp krizi riskini ayaktan geçirenlerde 2, hastane yatışı gerekenlerde 4 kat artırdığını gösteren çalışmada, hastaların yalnızca %11’inde önceden kalp hastalığı bulunması dikkat çekici.
Daha önce başka çalışmalarda da COVID-19 ‘un kalp krizlerini artırdığı gösterilmiş ama bu riskin üç yıla kadar uzayacağı saptanılmamıştı.
Aslında araştırmanın ilginç bir yönü daha var ki o da 0 kan grubundakilerde bu riskin diğer kan gruplarına göre daha düşük olması.
İzlem yapılan bu üç yıl boyunca, belki daha uzun bile olabilir ki bu da araştırılıyor, tıpkı bir Tip 2 Diyabet hastası olmak gibi,COVID-19 geçirmenin de kalp damar hastalığı için önemli risk oluşturduğunun gösterilmiş olması çok düşündürücü.
Çünkü en az 1 milyar kişinin COVID-19 geçirdiği düşünülünce, kalp hastalığı ve kalple ilişkili ölüm sıklığının ne denli artacağı da öngörülebilir.
Kaynak: “Allayee, H, et al. COVID-19 Is a Coronary Artery Disease Risk Equivalent and Exhibits a Genetic Interaction With ABO Blood Type(link is external). [2024] Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. DOI: 10.1161/ATVBAHA.124.321001”
***
Her şeyin tek suçlusu ilan edilen aşıya gelince, insanın ortalama ömrünü %70 uzattığı, milyonlarca çocuğu yaşamla buluşturduğu, sakatlıkları, hastalıkları önlediği kayıtlanmış AŞI bir metafor gibi, tüm safsatacıların, konuyla ilişkili en ufak fikri olmadığı halde güya fikirlerini özgürleştirmeye çalışanların, sürekli bilimin camına attıkları bir taş.
Bu ve benzer çalışmalar ile kanıtlanan sonuçlar COVID-19 geçirenlerde, kalp krizi önleyici yaklaşımların da devrede olmasını gerektiriyor ki yeni bir kalp krizi ya da inme geçirmiş olanların, güncellenmiş aşılar ile hatırlatıcı dozlar olması kuvvetle öneriliyor.
Virüsün (SARS-CoV-2) kalp hastalıklarını başlatıcı ya da tetikleyici mekanizmaları için bazı açıklamalar var.
Bağışıklık sistemini çok uyardığı da akut dönemde kanın pıhtılaşmasını kolaylaştırdığı da biliniyor. Bunlardan başka damarların iç yüzeyini döşeyen hücreleri de tutabiliyor ve plaklar varsa oraya da yerleşebiliyor.
Hatta doğrudan kalp hücrelerini etkilediği de gösterilmiştir
Deneysel olarak laboratuvar ortamında gösterilmiş olan pek çok bulgunun nihayet klinik sonuçlarını da ortaya koyan bu çalışma, kalp krizleri geçirenler ya da kalp hastası olanlar için uygulamadaki pratiği değiştirecek bir öneme sahip.
Sonuçları önemli yeni bir başka çalışmada da 25-44 yaş arası kalp krizlerinin COVID-19 pandemisinin ilk 2 yılında %30 arttığı bulundu.
Fazladan ölümlerdeki artış ise bu yaş aralığında, ileri yaşlara göre çok daha belirgin.
Aynı şekilde omikron döneminde de, kalp krizlerindeki artış genç yaş grubunda daha belirgin.Bu çalışmadaki araştırıcılardan olan Dr. Ziyad Al-Aly, COVID-19 geçirenlerin %4’ünün bir kalp problemi yaşayacağını belirtiyor.
K:CDC's National Vital Statistics System, we identified 1 522 669 AMI-associated deaths occurring between 4/1/2012 and 3/31/2022.
Şunu hep anlatmaya çalışıyoruz; üst solunum yolu dışındaki pek çok sistemi de etkileyen grip, kovid gibi viral solunum yolu infeksiyonları basit bir nezle ya da soğuk algınlığı değildir.
Grip ve kalp hastalıkları arasındaki ilişki de son dönemlerde hem deneysel ortamlarda hem büyük ölçekli çalışmalarla klinik olarak ortaya konuluyor .
Örneğin; seksen binden fazla erişkini kapsayan kesitsel bir çalışmada , influenza (grip ) geçirenlerin %12’sinin kalp ilişkili sorunlar yaşadığı gösterildi. Özellikle, tütün, diyabet, kilo gibi sorunların olması ise bu riski daha da artırıyor.
Ayrıca aşılanmış kişilerde bu riskin %80 azaldığı anlaşılıyor.
K:“Acute Myocardial Infarction after Laboratory-Confirmed Influenza Infection.
Kwong JC, Schwartz KL, Campitelli MA, Chung H, Crowcroft NS, Karnauchow T, Katz K, Ko DT, McGeer AJ, McNally D, Richardson DC, Rosella LC, Simor A, Smieja M, Zahariadis G, Gubbay JB N Engl J Med. 2018;378(4):345.”
***
Grip aşısının büyük kalp damar rahatsızlıkları önlemedeki etkisi daha geniş çalışmalarda da analiz edildi.
Aşının kalp krizi riskini %26, kalp ilişkili ölüm riskini ise %33 azalttığı gösteridi.
Çin’den bir çalışmada, aşılama sonrası 2 yıl içinde grip aşısının kalp krizini önlemedeki etkisinin,ilk bir yıl ve genç insanlarda daha belirgin olduğu gösterildi.
Grip aşısının kalp krizi önleyici bir yaklaşım olarak , sigarayı bırakmaktan daha etkili olduğu da gösterildi.
K: Madjid M, et al. Circulation. 2003;108:2730-6.
***
Tüm bu verilere dayalı kanıtlar, kalp krizlerinin viral olduğunu gösteriyor.
Hem grip hem kovid aşılarının kalp krizlerini önleyici etkisi de anlaşıldığından şu soruyu sormak yerinde olacak
Kalp krizlerini önleyici aşılar var, siz düşünmez misiniz?
Önümüzdeki soğuk mevsimde, mevsimsel ölümler yani “kış ölümleri” olacak.
Bu ölümlerin yarısı soğuk hava dalgalarından bir-iki gün sonra kalbi besleyen damarlardaki pıhtı “koroner tromboz” nedeniyle, diğer yarısı ise soğuk ataklarından 10- 12 gün sonra gerçekleşiyor ki , bu geç gelişen ölümler “solunum yolu virüsleri” ile ilişkili.
Dünyada ilk iki sıradaki yani en önemli ölüm nedeni; kalp krizleri ve inme .
Her gün ölen 100-150 bin kişiden, beşte biri kalp, yedide biri inme nedeniyle yaşamlarını kaybediyor.
Yapılan çalışmalar kalp krizi geçirenlerin yaklaşık %30’unun kısa süre önce solunum yolu infeksiyonu geçirdiğini gösteriyor.
Yine çalışmalar grip geçirmenin özellikle ilk haftada kalp krizi riskini 10, inme riskini 8 kat artırdığını, grip aşısı olmanın ise tüm nedenlere bağlı mevsimsel ölümleri %78 azalttığını gösteriyor.
Karar da sağlık da sizin.
***
Kaynak:
https://www.nhlbi.nih.gov/covid/heart
https://www.nhlbi.nih.gov/news/2020/virus-causes-covid-19-might-directly-infect-heart-cells
https://doi.org/10.1002/jmv.28187