Yarısı zamlı fatura bile cebi yaktı

Havva Gümüşkaya

Elektrik fiyatlarında yeni yılın ilk günü başlayan kademeli tarife faturalara yansımaya başladı. Tüketimin büyük bir bölümü aralık ayında olmasına karşın zamlı yeni tarifeden hesaplanan faturalarda “düşük, yüksek kademe” detayları da gösterildi.

Elektrik, kurdan kaynaklı artan maliyetler ve kâr oranlarındaki düşüşten uzun süredir şikâyetçi olan özel enerji şirketlerine sağlanan ayrıcalıklarla yurttaşlara katbekat pahalıya satılırken dağıtım şirketlerinin, 1 Ocak’tan itibaren geçerli olması gereken zammı aralık ayı faturalarına da yansıttığı ileri sürüldü.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), şikâyetler üzerine harekete geçti. Kurumdan yapılan açıklamada aralık faturalarının inceleneceği belirtildi.

Kademeli tarifeye geçiş ile birlikte 1 Ocak 2022 tarihinden itibaren mesken aboneleri için aylık 150 kilovatsaate(kwH) kadar olan tüketim miktarları için nihai fiyat 1,37 TL/ kilovatsaat, aylık tüketimlerin 150 kilovatsaatin üstündeki kısmı için ise 2,06 TL/kilovatsaate yükseltilmişti.

EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, yaptığı yazılı açıklamada, perakende satış şirketlerinin, ilk okuma tarihiyle son okuma tarihi arasındaki gün sayısına göre hesaplama yapmak zorunda olduğunu söyledi.

Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. (Uedaş) Yönetim Kurulu Başkan Vekili İsmail Ergüneş daha önce yaptığı bir açıklamada “Aralık faturalarının bir kısmı Aralık 2021, bir kısmı ise Ocak 2022’ye ait. Yani aslında aynı fatura içerisinde iki farklı tarife var. Bu faturalarda daha şeffaf biçimde açıklanabilir. Bu güzel bir özeleştiri bu şekilde hem tüketici ne oluyor, demez hem de şikâyetler ortadan kalkar” demişti.

ZAMMIN 8 GÜNLÜK YANSIMASI 34 LİRA

Vergi ve fonlar dâhil ortalama yüzde 52 ile yüzde 130 arasında değişen oranlarda gelen zam aralık ve ocak ayının bir kısmını kapsayan fatura döneminin küçük bölümüne yansısa dahi etkisi çok büyük.

Elektrik Mühendisleri Odası, dört kişilik bir ailenin asgari yaşam standartları için 230 kwh elektrik tükettiğini hesaplıyor. EPDK’nin internet sitesinde yer alan fatura hesaplama modülüne göre 7 Aralık-8 Ocak tarihleri arasında 150 kilovatsaati aşarak 230 kilovatsaat elektrik tüketilen bir konutta 32 günlük faturanın tutarının 244 lira civarında gelmesi gerekiyor. Zamlı tarifeye girmeyen 32 günlük bir faturanın tutarı ise 210 lira olarak hesaplanıyor. EPDK’ye göre yalnızca 8 günlük zamlı tarifenin faturaya yansıması ise 34 lira. Başka bir ifadeyle 244 liralık faturanın yüzde 14’ü zamlı döneme ait.

Faturanın tamamının zamlı tarifeden hesaplanması halinde ise örneğin ilk okumanın bir 1 Ocak, son okumanın ise 30 Ocak olduğu düşünülürse 230 kilovatsaat tüketildiğinde fatura tutarı 377 lira olarak hesaplanıyor.

ARALIK FATURALARI ZAMLI GELDİ İDDİASI

Söz konusu tartışma, CHP Giresun Milletvekili Necati Tığlı’nın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından cevaplanmak üzere TBMM Başkanlığı’na gönderdiği yazılı soru önergesi sonrası gündeme gelmişti. CHP’li milletvekili, ocak ayında yapılan elektrik tarifesinin aralık ayı faturalarına yansıtıldığını iddia etmişti.

Tığlı yazılı soru önergesinde “Tarafımıza gelen şikâyetlere göre aslında yapılan bu korkunç zamların 1 Ocak 2022’den itibaren değil, bir önceki ay olan aralık 2021’den itibaren geçerli olduğu ocak ayının ilk günlerine bırakılan sayaç okuma hizmetlerinden anlaşılmaktadır” ifadelerini kullanmıştı.

YANDAŞA KIYAK ÜSTÜNE KIYAK

Halk yüksek elektrik faturalarına isyan ederken enerji şirketleri kendi ödemesi gereken faturaları ödemedi. Sayıştay Başkanlığı’nın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nda 2020 yılında yaptığı denetimlerde şu tespit yapıldı:

“Nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişileri tarafından tüketicilerden tahsil edilen ve bakanlığın bankadaki hesaplarına yatırılması gereken elektrik enerjisi fonunun (EEF) bazı şirketlerce eksik yatırıldığı veya hiç yatırılmadığı tespit edilmiştir.”

Bu tespite göre, 2020 yılında elektrik satışı yapan

• 197 firmadan 37’si hiç ödeme yapmamış,
• 18’i eksik veya gecikmeli olarak yatırmıştır,
• Yaklaşık 2 yüz milyon liranın firmalar tarafından ödenmediği saptandı.