Yasağa değil, yoksulluğa bak

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, 16 yaş altındaki çocuklara sosyal medya kısıtlaması getirilmesi için mevzuat hazırlığında olduklarını söyledi. Dijital bağımlılığın ciddi tehdit olduğunu ancak çocukları tehdit eden başka sorunlar olduğuna dikkat çeken çocuk hakları savunucuları "Yoksulluk, eğitimden kopmalar, çocuk işçiliği, erken yaşta evlendirmeler, istismar, suça sürüklenme sorunların bazıları. Bağımlılıkla mücadele elbette önemli ancak asıl sorunları görmeden yasaklarla çocukların sorunları çözülemez. Yasakları bırak çocuklara güvenli alan yarat" çağrısını yaptı.

DÖRT ÇOCUKTAN BİRİ AÇ

Ülkede 26 milyona yakın çocuk bulunuyor. Verilere göre; Türkiye’de 172 bin çocuk yatağa aç giriyor, her dört çocuktan biri ise okulda beslenemiyor. İstismar, suça sürüklenme, tarikat ağının kıskacındaki çocukların sayısı da her geçen gün artıyor. Çocukların yüzde 33.3’ü maddi yoksunluk kategorisinde. Her 1000 bebekten 10’u, 5 yaş altı her 1000 çocuktan ise 14’ü hayatını kaybediyor. Çocukların pek çok sorunu bulunurken, Aile Bakanlığı'nın sosyal medya platformlarına kısıtlamaları üzerinde çalışma yaptığını açıklaması ya da Hatay Milli Eğitim Müdürlüğü'nün kız öğrencilere 'ön koltuk yasağı' getirmesi gibi uygulama ve açıklamaları tepki çekti.

Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı ile Mücadele Derneği (UCİM) Genel Başkanı Saadet Özkan, BirGün’e yaptığı değerlendirmede kısıtlama yerine çocukların güvenli internet kullanımını öğrenmesi ve ailelerin bilinçlendirilesinin daha sürdürülebilir ve etkin bir çözüm olduğunu söyledi.

BİLİNÇLENDİRME ÖNEMLİ

Özkan ‘‘Yasaklar ve kısıtlamalar kısa vadede çözüm gibi görünse de, çocukların internet ve sosyal medya ile ilişkisini köklü bir şekilde düzeltmez. Aksine, çocukları yasakların ötesinde bilinçlendirmek, dijital okuryazarlık becerilerini geliştirmek ve onları bilinçli kullanıcılar haline getirmek uzun vadeli bir çözüm sunar. Ancak bu konuyla beraber ele alınması gereken çok daha derin ve acil sorunlar var. Türkiye’de çocukların karşı karşıya olduğu temel sorunlar çocuk yoksulluğu, çocuk istismarı, çocukların yeterince beslenememesi’’ diye konuştu.

Özkan, şöyle devam etti: ‘‘Adalet Bakanlığı 2023 verilerine göre her gün 188 çocuk istismara uğruyor. Bu veriler, çocukların korunması için önleyici ve rehabilite edici politikaların yetersiz kaldığını gösteriyor. Sokakta zorla çalıştırılan veya dilendirilen çocukların büyük bir kısmı, ekonomik yoksulluk nedeniyle eğitimden uzak kalıyor. 2023'te çocuk ölümleri 6 bin 393’e yükselmiştir. Bu durum, çocukların sağlık hizmetlerine ve güvenli bir yaşam ortamına erişimde yaşadığı sorunları gözler önüne sermektedir. Çocukların yaşadığı sorunların başında en temel insan hakkı olan yaşam hakkının korunamaması gelmektedir. Yine pek çok çocuğun ihmal, istismara uğradığına şahit olmaktayız. 6,5 milyon çocuk ise aşırı yoksulluk içinde yaşıyor ve bu durum ülkedeki krizin derinleştiğini gösteriyor. Çocukların haklarını dijital ortamda da korumak üzere düzenlemeler getirilmesi yerinde olmakla birlikte yasaklamalar tek başına yeterli değildir. Çocuklara ve ailelere güvenli internet kullanımı hususunda bilinçlendirme çalışmaları yapılmalıdır.’’

∗∗∗

ACİL HAREKETE GEÇİLMELİ

Ankara Tabip Odası Başkanı Dr. Mine Coşkun ise ülkedeki çocukların ve gençlerin karşılaştığı en önemli sorunun derinleşen ve çok boyutlu yoksulluk olduğunu söyledi. Coşkun, özetle şunları kaydetti:

"Sağlıklı gıdayla beslenemiyorlar, okula aç gidiyorlar, pek çok temel kamu hizmetinde ücretsiz erişemiyorlar. Evde ve okulda açlıkla mücadele ediyorlar, yoksulluk nedeniyle okulu bırakıp çalışmak zorunda kalıyor. BM Nüfus Fonu ve Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü’nün son araştırmasına göre lise düzeyindeki gençlerin yüzde 31’i ailesinin maddi durumu iyi olmadığı için okulu bırakmak zorunda kaldı. Meslek liselerine giden öğrenciler ise MESEM kapsamında ucuz emek olarak çalıştırılıyor. Çocuk ve genç işçi ordusu yaratıldı. Çocukların yetersiz-sağlık beslenmesi ve yaşam koşulları eğitim hayatlarını da olumsuz etkiliyor. Çocuklar ve gençler iyi bir eğitim de alamıyor. Gençlerin yüzde 20’si ise ne eğitimde ne istihdamda ne de bunlara yönelik yetiştirme programlarında. Yetkililer seyirci kalmayı bırakıp acilen harekete geçmelidir. ‘Ulusal Çocuk Yoksulluğunu İzleme Merkezi’ kurulmalı, çocuk ve genç yoksulluğuyla mücadele için sosyal politikalar oluşturulmalı, okullarda ücretsiz ve sağlıklı kahvaltı ve öğle yemeği sunulmalı, çocuk dostu şehirlerin oluşturulması için yerel yönetimlerin öncülüğünde uygulamalar hayata geçirilmelidir. Okullarda çocukların ve gençlerin bilgiye erişimini kısıtlayacak uygulamalar yerine öncelikle çözülmesi gereken ücretsiz ve nitelikli eğitim, okullarda ücretsiz ve sağlıklı öğünün sunulmasıdır."

∗∗∗

TARİKAT, İSTİSMAR, YOKSULLUK KISKACI

• TÜİK verilerine göre, her gün sadece karbonhidrat tüketen çocukların oranı yüzde 62,4.

• Her gün protein alabilen çocukların oranı ise yüzde 12,7.

• Adalet Bakanlığı verilerine göre her gün 188 çocuk istismara uğruyor.

• Toplam cinsel istismar davası 66 bin 138.

• Sokakta zorla çalıştırılan veya dilendirilen çocuk sayısı 50 bin 293.

• 2023 yılında çocuk ölümlerinin 2 bin 876’si depremde olmak üzere, toplam 6 bin 393.

• OECD raporuna göre, Türkiye’de 6,5 milyon çocuk aşırı yoksulluk içinde yaşıyor.

• 8 yıl önce paylaşılan TÜİK verilerine göre, 104 bin 531 çocuk kayıp.

• 2023’te 16-17 yaş grubunda 10 bin 471 kız çocuğu, 706 erkek çocuğu evlendirildi.

• Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre 2 bin 541 çocuk cezaevlerinde.

• Tarikat okul ve yurtlarındaki öğrenci sayısı en az 210 bin.

• Eğitim çağında olan 2,9 milyon çocuk ise eğitimin dışında.

• TÜİK’in son verisine göre çocuk işçi sayısı 720 bin.