Yeni bir kitap gibi 2. baskı

Bizde genellikle bir kitabın 1.baskısını izleyen baskıları, ilkinin tıpkı basımı gibidir. Gazi Üniversitesi Maliye Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr Mustafa Durmuş’un “Kapitalizmin Krizi: 2008 Krizinin Eleştirel Bir Çözümlemesi” başlıklı kitabı bu açıdan bir istisna oluşturuyor. Kitabın 2.baskısı ilkinin (hatırlanacaktır kitabın ilk baskısına ilişkin bir değerlendirme yazımız bu köşede yer almıştı. Bu yazı için 1 Ağustos 2009 tarihli BirGün’e bakılabilir) bir buçuk misli bir hacme ulaşmıştır. Doğaldır ki, hacim genişleyince yeni baskıya ilginç konular eklenmiş.
Bunlardan biri, reel sektörde yaşanan krizin çarpıcı bir örneği olan dünya otomotiv devi General Motors (GM)’ın krizi ve kurtarılmasıyla ilgili olarak yapılan analizdir. Hatırlanacaktır, yukarıda sözünü ettiğimiz kitabın ilk baskısına ilişkin değerlendirme yazımızda, bu noktaya dikkat çekmiş ve ardından kitabın 2.baskısında bu tür bir analizin yapılması beklentisini dillendirmiştik. Bu beklentimizin karşılanması, bizi fazlasıyla memnun etmiştir. Bu yeni baskıda, GM’nin iflasının masaya yatırılması ve bir örnek olay çalışması olarak Marksist Kriz Teorisi ile ilişkisinin irdelenmesi yazına önemli bir katkı sağlamaktadır. GM’nin iflasının ardındaki gerçekler Marksist Kriz Teorisi’nin özünü oluşturan “kâr oranlarındaki düşüş eğilimi yasası”nın geçerliliğini ortaya koyuyor. Diğer sektörlerdeki bazı tekellerin de benzer sorunlar yaşadığı dikkate alındığında, 2008 krizinin ardındaki gerçek nedenin 1970’lerin başlarından bu yana azalmakta olan kâr oranları olduğu bir kez daha doğrulandığını gösteriyor.
Bir diğeri ise, son yaşadığımız krizin özgün niteliği ile ilgili olarak yapılan analizdir. Bu konudaki analiz kitabın son bölümünde yer alıyor. Bu krizin özgün niteliğinin, menkul kıymetleştirme biçimi olarak yeni türev araçlar ve türev piyasalar, dolayısıyla da finansallaşmanın yeni biçimi olduğu da bir kez daha doğrulanıyor.
Ayrıca Giriş bölümüne önemli bir tartışma konusu eklenmiş. Kapitalizmin krizden çıkıp çıkmadığı tartışmalarına açıklık getirmek amacıyla, Giriş bölümünde Nisan 2009 sonrası dünya ekonomisi ve Türkiye’deki gelişmeler ele alınmakta ve toparlanmanın gerçek bir toparlanma olup olmadığı, toparlanma olduğunda dahi bunun emekçiler açısından ne anlama geleceği tartışılıyor.
Son olarak, kitapta sıkça geçen bazı kavramların daha iyi anlaşılabilmesi, bu kavramların toplumsal yaşam üzerindeki izdüşümlerinin daha iyi çözümlenebilmesi ve kavramların çeşitli emek platformlarında daha etkin olarak kullanılabilir hale gelmesini sağlayabilmek için kitabın “Kriz Sözlüğü” kısmı genişletiliyor.
Durmuş yeni sayılabilecek bu çalışmasıyla, kriz kitaplığına başyapıt sayılabilecek bir armağan sunmuştur. Bu katkılarından dolayı sevgili dostum Durmuş’u kutluyorum.