Suriye’de IŞİD kontrolündeki bölgelerden fırlatılan füzeler dün de Kilis’i vurdu. Üç gündür üst üste yaşanan saldırılar halkı isyan ettirdi. Saldırının hemen ardından Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar ve MİT Müsteşarı Hakan Fidan Kilis’e giderek incelemelerde bulundu. İki kişinin yaşamını yitirdiği önceki günkü olayla birlikte son bir yıl içerisinde Kilis’e düşen roket ve bombalar nedeniyle çok sayıda kişi yaşamını yitirdi, onlarcası yaralandı.

Saldırıların ardı arkası kesilmezken gözler güneyimizdeki “yeni komşular”a çevrildi. AKP iktidarının kışkırttığı Suriye’deki “kirli” iç savaşın “de facto” olarak yarattığı devlet dışı aktörlerden oluşan “yeni komşular” Türkiye’nin güvenliğini de tehdit eder konumda. IŞİD, El Nusra, İslami Cephe, ÖSO, Ahrar’uş Şam’dan oluşan “cihatçı komşular” sorunlu bir komşuluk ilişkisi yaratmış bulunuyor. Bunlara bir de üç bölgede “demokratik özerklik” ilan eden Suriye Kürtlerinin temsilcisi Demokratik Birlik Partisi’ni (PYD) eklemek gerek.

Kapılar cihatçılarda
yeni-komsularimiz-isid-el-nusra-oso-128101-1.
Sekiz devletle komşu olan Türkiye’nin en uzun sınır hattı Suriye ile bulunuyor. 911 kilometrelik sınır yüz binlerce kişinin öldüğü, milyonlarcasının göç ettiği savaş nedeniyle beş yılı aşkın süredir sancılı. Hatay, Antep, Kilis, Urfa ve Mardin’den Suriye’ye açılan sınır kapılarının tamamına yakını cihatçılar başta olmak üzere çeşitli güçlerin kontrolünde. Kapılar birkaç kez el değiştirirken, son olarak Çobanbey sınır kapısının karşı yakası IŞİD’in eline geçti.

Geride kalan beş yılda, Suriye’nin Türkiye sınırındaki 19 geçiş noktasından 17’si el Nusra Cephesi, İslami Cephe, Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), PYD ya da Irak Şam İslam Devleti’nin (IŞİD) kontrolüne girdi. Çatışmaların yoğun olarak sürdüğü Suriye’nin kuzey bölgelerinden Türkiye’ye açılan sınır geçiş noktalarından sadece ikisi, Yayladağı’nın karşısındaki Keseb ile Mardin Girmeli’nin karşısındaki Kamışlı, rejimin kontrolünde.

Nusra ve ÖSO ticareti

Geçiş noktalarından Cilvegözü ve Öncüpınar kontrollü olarak ticarete açık. Türkiye’den giden malzemeler bu kapılar üzerinden Suriye’deki cihatçı grup ve yapılara ulaştırılıyor.

Aşağıpulluyazı, Güveççi, Bükülmez, Mürşitpınar, Akçakale, Şenyurt ve Nusaybin’den geçişlerse sınırlı olarak yapılıyor. Kapılardan Türkiyeliler geçiş yapamıyor, ancak insani yardım gönderiliyor.

İki ülke arasındaki dokuz sınır noktasıysa tamamen kapalı. Bunlardan biri de iç savaş öncesinde Suriye Demiryoları ve TCDD’nin işbriliğiyle İstanbul’a tren seferlerinin düzenlendiği Meydan Ekbez. Derkuş bölgesine açılan Şanlı sınırı kapatıldı.

Cihatçıların hem kendi aralarındaki hem de Kürt güçleriyle çatışmaları nedeniyle sınır kapıları sürekli olarak el değiştirse de çeşitli ajans ve kanallardan derleyebildiğimiz sınır kapılarındaki son durum şöyle:

Hangi kapı kimin elinde?

İslami Cephe: İslami Cephe, Hatay’daki Cilvegözü’nün karşısındaki Bab El Hava, Atme ve Kilis’teki Öncüpınar’ın karşısındaki Bab el Selam kapılarını kontrol altında tutuyor. Aşağıpulluyazı’nın karşısındaki Ayn el Beyda, Güveççi’nin karşısındaki Hirbet el Coz, 2008 yılında açılan ve Türkiye ile Suriye arasındaki dostluğun bir sembolü olduğu belirtilen Kardeşlik Köprüsü de (Friendship Bridges) bu grubun elinde.

Özgür Suriye Ordusu: Hatay’ın Yayladağı ilçesindeki Kızılçat’ın karşısındaki Semire ve Topraktutan’ın karşısındaki Yunesiya ile Karbeyaz karşısındaki Azmarin kapılarını denetliyor.

IŞİD: Antep Karkamış’ın karşısındaki Carablus ve Kilis’teki Çobanbey’in karşısındaki El Rai kapılarında bayrağını dalgalandırıyor.

El Nusra: Şanlı Hudut Sınır Karakolu’nun Suriye sınırında kalan Derkuş El Kaide’nin Suriye’deki kolu olan el Nusra Cephesi’nin kontrolünde.

PYD: Urfa Ceylanpınar’ın karşısındaki Rasulayn, Mürşitpınar’ın karşısındaki Kobani (Ayn-El Arap), Antep Islahiye’nin karşısındaki Meydani Ekbez, Mardin’de Şenyurt’un karşısındaki Derbesye sınır kapılarını elinde tutuyor. Şırnak’ın Cizre ilçesinin karşısındaki Ayn Divar da PYD’nin kontrolünde.

Suriye: Hatay Yayladağı’nın karşısında bulunan Keseb ile Mardin Girmeli’nin karşısındaki Kamışlı’da kontrolü elinde bulunduruyor.

***

YENİ AKTÖRLER

RESMİ komşular:
Yunanistan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Nahçivan Özerk Cumhuriyeti/Azerbaycan, Suriye, Irak, İran.

GAYRİ RESMİ komşular:
IŞİD, El Nusra, ÖSO, İslami Cephe, Ahraruş Şam, Fetih Ordusu, PYD.