Yeni normal bedava uygulanmaz

IŞIL ÇALIŞKAN

Koronavirüs salgınında kültür sanatın birçok alanı gibi sinema sektörü de yara aldı. Sinemacılar süreci daha fazla zarar görmeden atlatma mücadelesinde. Hükümetin “normalleşme” kararlarıyla birlikte sinemaların da 1 Temmuz’da açılacağı açıklandı. Henüz düzenlemelerin detaylarıyla ilgili bir bilgilendirme yok ama mekânlardaki sistemlerin eski düzenle işlemeyeceği tahmin ediliyor. Bilindiği üzere yurt dışında yapılan planlarda sinema salonlarındaki oturma düzenleri tamamen değiştirildi ya da gösterimler salon kapasitesinin çok azı ile sürüyor. Sektörünün can çekiştiğini söyleyen sinemacılar sonraki süreçten endişeli. Sözü onlara bırakalım…

HEPİMİZ İŞSİZ VE PARASIZ KALDIK

►Oyuncu Bedia Ener: Virüs hem sinema hem tiyatroya büyük zarar verdi. Çünkü her ikisi de kapalı salonlarda sergilenen eserler. Üstelik tiyatro canlı bir aktivite. Bu iki iş kolunda da insanlar günlük ücretler alıyor. Pandemi sürecinde bütün gösterimler durdurulunca herkes işsiz ve parasız kaldı. Diğer iş kollarında çalışanlara devlet tarafından yapılan yardım bizlere yapılmadığı için büyük zorluklar yaşandı, yaşanıyor. Normalleşme sürecinde birtakım sağlık önlemleri alınarak film ve dizi çalışmaları yavaş yavaş başlıyor ama tiyatro için durum daha zor. Bu durumdan en az zararla çıkılabilmesi için mutlaka desteklenmesi gerekiyor. Biz sinema ve tiyatro çalışanları en kısa zamanda sağlıklı günlerde çalışmak ümidi ile bekliyoruz.

SANATA ÖZVERİ MEÇHUL

►Oyuncu Ercan Özdal: Zaten sinema salon kiralarının pahalılığı dolayısıyla patlamış mısırın sinema biletinden pahalı olduğu bir dönemin üstüne, yapımcılar da dağıtımcılar da karantina sürecinden payını almış olmalı. Yapımcıların da ucuz prodüksiyonlar içinden kaliteyi gözeten işleri yapmasını umuyoruz. Risklere rağmen tiyatro ve sinema izleyicisi olarak görülen kesimin ilk fırsatta fazla rahat davranarak sahillere AVM’lere gitmesi dikkat çekiciydi. Bu nedenle tiyatro ve sinemaya da aynı ilgiyi göstereceklerdir! Sanat yüzyıllardır ekmek ve su gibi temel bir ihtiyaç. Hükümetin can sağlığı sürecini yönetmekte bile zorlanırken sanatsal meselelerde ne kadar özverili olacağı meçhul! Bu nedenle salonlarda önlemler alınmalı, insan sağlığı ikinci plana atılmamalı. Bir oyuncu olarak söylemem gerekirse çalışma saatlerinin uzunluğu, kalabalık çalışma ekipleri ve iç-dış mekânlarda hijyenin sağlanması konusunda set ortamları zaten sağlıksız koşullardaydı. Korona öncesi çok daha iyi set koşulları yoktu bu sektörde. Pandemi vesilesiyle özellikle çalışma saatleri konusunda ciddi kurallar koyulmalı.

BELKİ DE DEVLET TARAFINDAN CEZALANDIRILIYORUZ

►Yönetmen Müfit Can Saçıntı: Herkesin dilinde bir yeni normal lafı vardı ben “bu yeni normalin maliyetini kimse düşünmüyor” demiştim. Yeni normal dediğin şeyin maliyeti bedava ise uygulanabilir ama paralıysa uygulanamaz. Ve dedim ki göreceksiniz hiçbir şey değişmeyecek. Şimdi parklara, restorantlara baktığınız zaman sosyal mesafe ve hijyen açısından görüyorsunuz ki eskisinden beter durumdayız. Bunun için profesör olmaya gerek yok. Bu kapitalist sistemde her şeyin bir maliyeti var. Sinemaların yarı kapasite ile çalışması için bilet fiyatlarının iki katına çıkması lazım ki bu eski normaline ulaşabilsin. Bilet fiyatlarının iki katına çıkması için de izleyici maaşlarının ve gelirlerin iki katına çıkması lazım. Bu kadar basit bir denklem. Sinema alanında yeni normal denen şeyin uygulanabilmesi bir hayal. Şu an can çekişiyor sinema sektörü. Dayananlar ayakta kalabilecek. Yazın açsalar bile bizim ölü sezonumuz. Şu an sadece belediyelerin arabalı sinemaları yazın pratikte uygulanabilir bir destekmiş gibi görünüyor. Ama onun için büyük alanlar lazım. Özelde deneyenler beceremiyor. Çünkü şehre yakın büyük alanlar lazım onun için. Bunu da sadece devlet ve belediyeler yapabilir ama devletin umurunda değiliz. Belki de cezalandırılıyoruz bilemiyorum.

SON DURAK OLAN VİZYON VE FESTİVALLER İÇİN FORMÜL ŞART

►Sinema Televizyon Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi Damla Kırkalı: Vaka sayılarındaki düşüş ve devletin aldığı önlemlerin yavaş yavaş esnemesiyle beraber, sektörde bir hareketlenme başladı. Ancak zaten yüksek riskli olan setlerde, kamera arkası ve önü çalışanlarının can güvenliğini güvence altına alabilmesi için birçok önlem alınması şart. Kalabalık, her yaştan insanın bulunduğu ve ekipman, malzeme sirkülasyonunun yoğun olduğu setlerin işleyiş anlamında büyük bir değişimden geçmesi gerekiyor. Mesafe, maske ve hijyen gibi akla ilk gelen kuralların uygulanmasının yanı sıra, çalışma koşullarının daha insani bir seviyeye gelmesi gerekiyor. Günlük çekim sürelerinin kısalması gerekiyor. Her dakikanın ciddi bir maliyeti olduğu sinema sektörü yapımcılarının, ekip ve oyuncuların güvenliği için alınacak bu önlemlerin ekonomik boyutunu gözetmesi şart. Pandeminin sektöre verdiği tahribatın önüne tamamen geçmek şu günlerde imkânsız görünmekle beraber, sektör çalışanları ve bileşenleri olarak alacağımız ortak tedbirlerin uygulanması bu zararı minimuma indirgeyecektir. Öte yandan, bu değişim film yapımı maliyetlerini önemli seviyede artıracağı için devletin hem sektör çalışanlarına, hem de film yapımlarına vereceği ekonomik destek çok kritik. Ülkemizdeki tek devlet destekli film fonu olan Kültür Bakanlığı fonunun artması film üretiminin devam edebilmesinde büyük rol oynayacaktır. Aynı şekilde, sektörün önde gelen kurum ve kuruluşların da çalışanlarına sahip çıkması, imkânları el verdiğince maddi destekte bulunması çok kritik. Bir sinema filminin son durağı olan festivaller ve vizyon ise bir süre daha kendini toparlayamayacağı için yeni formüller üretmek büyük önem arz edecek.