YEP: Adı dışında her yönüyle eski!

Bu yazımızda geçen hafta verdiğimiz sözü tutarak Yeni Ekonomi Programı’nın (YEP) içeriği, hedefleri ve öngördüğü politikalar açısından yeni olup olmadığını değerlendirmeye çalışacağız. Başlıktan da anlaşılacağı üzere değerlendirmemiz YEP’in iddiasının aksine eski bir program olduğu yönünde. Bu tespitimiz sadece hedefleri açısından değil, her yönüyle geçerli.

Resmi adı OVP olan bu programın makroekonomik hedeflerin (geçen hafta değinmiştim, enflasyon dışındaki makroekonomik göstergelerde hedef belirleme yerine öngörüde bulunuluyor. Dolayısıyla hedef yerine öngörü demek daha uygun) özellikle 2019 ve sonrasına ait olanların değerlendirilmesi içime hiç sinmiyor. Çünkü bugüne kadar yayımlanmış.

OVP’lerin istisnasız hepsinin öngörü gücü çok düşük düzeyde kalmıştır (bu tür bir analiz için Karatahta Dergisi’nin ilk sayısında yayımlanmış olan yazımıza bakılabilir). Kriz döneminde ise öngörüler tümüyle çökmektedir. Nitekim 2008-2009 krizinde öngörüler yerle bir olmuştur. Dolayısıyla içinde bulunduğumuz kriz koşullarında OVP’nin kapsadığı 2019-2021 döneminin öngörülerini ciddiye alıp üzerinde tartışma yapılması anlamlı değil. Ancak bir haksızlık yapmayalım. Program 2018 ve 2019 için abartılı büyüme tahminleri yapmasına rağmen gerçekçi bir şekilde, bu iki yılda( 2018’in son çeyreğinde ve 2019’un ilk yarısında olmak üzere) küçülme dönemleri öngörüyor.

Programın bırakın 2019-2021 dönemini, 2018 yılı gerçekleşme tahminleri bile sorunlu. Tüm bu tahminler ortalama döviz kuru öngörüsü üzerine inşa ediliyor. Bu kur öngörüsü tutmadığında hiç kuşkunuz olmasın, yılın diğer öngörüleri de çökecek ve kağıt üzerinde kalacaktır. 2018 için ortalama dolar kuru 4,90 TL olarak öngörülüyor. Bu öngörünün tutması için yılın son çeyreğinde kurun 5,83 olması gerekiyor. Çünkü ilk dokuz ayın ortalama kuru 4,59 TL düzeyinde (bir web sitesinde ortalama döviz kuru programıyla aylık ve yıllık ortalama dolar kuru günlük dolar alış kurları üzerinden hesaplanıyor. Bu rakam o siteden alınmıştır).Ortalama dolar kurunun altının yukarısında olduğu şu günlerde son çeyrek için 5,83’lük bir tahmin yapılarak 2018 için ortalama dolar kurunun 4,90 TL olarak öngörülmesi gerçekçi değil.

Bu öngörüsüzlük 2017 yılı için de geçerlidir.Geçen yıla ait OVP ile bu yılınki karşılaştırıldığında geçen yılki OVP’de verilen 2017 yılının gerçekleşme tahminlerinin hiç birinin tutmadığı görülmektedir.Sapma özellikle büyüme oranında çarpıcı bir şekilde çok yüksek çıkmaktadır.Büyüme için gerçekleşme tahmini olarak yüzde 5,5 oranı verilirken (eski OVP 27 Eylül 2017 tarihlidir) gerçekleşme bu yeni OVP’de yüzde 7,4 düzeyindedir.Yani üç ay sonrası dahi görülememiştir.Benzer bir durum 2019 yılı büyüme öngörüsü için de geçerlidir.Albayrak 10 Ağutos’ta yeni modeli açıklarken 2019 yılı büyüme oranı öngörüsünün yüzde 3-4 bandında olacağını ifade etmişti. Bu oran yeni OVP’de 2,3’e çekilmiştir.

Geliniz, yeni OVP’nin diğer yönlerini haftaya değerlendirelim.