Google Play Store
App Store

Ekolojik psikoşiir öncüsü Bolivyalı şair Nava “Ekosistemlerin evrensel düzeyde korunmasını sağlamak için bütünleşmiş yaklaşım benimsemek, yasal, politik, sosyal, bilimsel önlemleri birleştirmek esas” diyor.

Yetkili beklemeyin harekete geçin

Osman BOZKURT 

Bolivyalı şair Jackeline Barriga Nava; psikoloji alanında lisans diplomasına, yüksek lisans derecesine ve Peru Cumhuriyeti Eğitim Akademisi'nden fahri doktora unvanına sahip; Bolivya Yüksek Öğretim Akademisi (ABES) ve Bolivya Soy Bilimi ve Heraldik Akademisi (AGHB) tam üyesi; Japonya merkezli Japon, İspanyol ve Latin Amerika Akademik Konfederasyonu üyesi.

Ayrıca Bütünsel Bilgi ve Yenilik Merkezi (Cii) ile SINERGIA adlı multidisipliner bir akademik derginin direktörü ve Hayvan Refahı Kolektifinin kurucusu. Eğitim araştırmacısı, kültür yöneticisi, gazeteci, yazar, şair ve hayvan istismarı karşıtı bir aktivist.

Arjantin, İspanya ve Bolivya'daki dergilerde köşe yazıları yazıyor. Bu kısa söyleşinin asıl nedeni 2022-2024 arasında gerçekleştirdikleri ‘Psicopoesia Ecologica’ başlıklı uluslararası proje ve bu proje ile ekoloji temalı şiirlerin çevresel farkındalık üzerindeki etkilerinin akademik bir konu olarak incelenmesini sağlamaları. Ayrıca hayvanlar, bitkiler ve insanların yaşam hakkını bütünsel bir yaklaşımla ele almaları ve bu projelerini 3-4-5 Aralık 2024 tarihlerinde gerçekleştirdikleri Uluslararası Yaşam Kongresi ile taçlandırmaları. Bolivya ve Peru’dan iki yükseköğrenim akademisinin işbirliği, Arjantin’den Barış Eylemi Hareketi, La Paz Belediye Özerk Hükümeti, Tierra İnsani Yardım Örgütü, Par (Fas) Bütünsel Bilgi ve Yenilik Merkezi Çevre Özel Vakfı (Kolombiya) gibi kuruluşların işbirliği sağlanarak gerçekleştirilen bir Yaşam Kongresi! Hollanda, Almanya, Romanya, İspanya ve Türkiye gibi otuz ülkeden şair, araştırmacı yazar ve akademisyenin katılımıyla gerçekleştirilen ve çevre bilincini destekleyen bir organizasyon. Günümüzde iklimleri bile bozan dünya düzeni, hemen her ülkede onarılmaz hasarlar açıyor. Ülkemizde de altın arayıcısı Kanadalı şirketlerin ve yerli işbirlikçisi sermaye gruplarının ormanları talan ettiği bir dönemdeyiz.

Jackeline Barriga Nava’nın, şair ve hayvan hakları aktivisti olarak liderliğinde gerçekleştirilen projenin ve yapacağı açıklamaların bizlere de esin kaynağı olacağını umuyorum.

Bu projeyi hayal etmenize ve yürütmenize ilham veren neydi? Akademik çalışmadan elde edilen bulgular var mı, varsa bunları bizimle paylaşabilir misiniz? 

Psikoşiir uluslararası projesi, çevreci bir aktivist ve hayvan istismarı karşıtı biri olarak çevresel sorunların ve bu ekolojinin bize sağladığı gıdaların güvenliği gibi konuların genel anlamda acil bir sorun olduğunu fark etmem nedeniyle doğdu. Proje, şiiri değerler eğitimi için kullanmayı ve Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına katkıda bulunan bilimsel bir yöntem olarak sunmayı amaçlıyor. Proje kapsamında üç farklı yaş grubundaki kişiler üzerinde, kelimelerden eyleme geçişi sağlayan üç ayrı strateji kullanılarak insanların çevrebilimin yararlanacağı etkili eylemler gerçekleştirmesi sağlandı. Projenin sonucunda, önerilen yöntemin etkili olduğu kanıtlandığından ‘Pozitif Dünya’adında bir vakıf kuruyoruz.

Yaşam Kongresi’nde görsellerle zenginleştirilmiş biyoçeşitliliğin korunmasını amaçlayan sunumlar etkileyiciydi. Ülkenizdeki ekosistemlere ilişkin merkezi politikalar ve çevreci aktivistlerin rehberlik eden deneyimleri hakkında bilgilenebilir miyiz?  

Yaşam Kongresi’nde ekolojik psikoşiir projesinin sonuçları resmi olarak sunuldu. Türkiye'yi temsilen Osman Bozkurt'un ve diğer ülkelerden şairlerin katılımı bizi gururlandırdı. Bolivya'da ilginç yasalarımız var, ancak bu yasalar uygulanmıyor. Yakın zamanda 12 milyon hektar orman ve içindeki hayvanlar canlı canlı yakıldı. Bolivya, doğa ana ile ilgili yasalar ve ideolojiler açısından oldukça ikiyüzlü bir yaklaşım sergiliyor. Bu nedenle siyasette bir etkisi olmasa da Bolivya'daki aktivizm dinamik, bireysel çabalarla çevreye katkıda bulunmaya çalışıyoruz. Ben de şiirle bu projeyi gerçekleştirdim. Bolivya, Arjantin, Kolombiya, Peru ve Fas'taki önemli kurumlardan destek aldım ve sokaktan terk edilmiş köpekleri kurtardım. Yetkililerden bir şey yapmalarını bekleyemeyiz, kendi kendimize harekete geçmemiz gerekir.

Projeniz, şiirin çevresel farkındalık üzerindeki etkisini inceledi. Şair olarak, çevrenin şairler ve şiir üzerindeki etkisi hakkında ne düşünüyorsunuz? 

Sanat, özellikle de şiir eğitim için güçlü bir araç, ancak bunu nasıl kullanacağımızı bilmeliyiz. Bu nedenle ekolojik psikoşiir projesi, şiiri ekoloji konusuna uygulamak için eğitim psikolojisinin bilimsel yöntemleriyle birleştirildi. Bu nedenle, ‘ekolojik psikoşiir’ olarak adlandırılıyor. 30'dan fazla ülkeden şairlerin katıldığı bu yenilikçi projenin hayata geçirilmesinde Türk şair Osman Bozkurt da Bolivya’ya destek oldu. Genel olarak şairler projeyi çok beğendi, çünkü şiirleri değerler eğitiminin temel aracı oldu. Projenin bir ürünü olarak şiirleri, bilimsel yöntemi ve uygulama sonuçlarını içeren bir kitap oluşturuldu. Ayrıca destekleyici kurumlar tarafından katılımcılara takdir belgeleri verildi.

Ekosistemler ulusal sınırlarla sınırlanamaz. Bu nedenle, yanlış uygulamalar komşu ülkelere de zarar verebilir. Ekosistemlerin evrensel düzeyde korunmasını sağlamak için ne yapılmalı? 

Ekosistemlerin evrensel düzeyde korunmasını sağlamak için bütünleşmiş bir yaklaşım benimsemek, yasal, politik, sosyal ve bilimsel önlemleri birleştirmek esastır.